-
1 no tiene más que un abrigo
no tiene más que un abrigoer/sie hat nur einen Mantel -
2 abrigo
m.1 coat, overcoat (item of clothing).abrigo de piel fur coat2 shelter (refugio).al abrigo de safe from; (peligro, ataque) sheltered from; (lluvia, viento) under the protection of (ley)3 south wind, Auster, souther.pres.indicat.1st person singular (yo) present indicative of spanish verb: abrigar.* * *1 (prenda) coat, overcoat2 (refugio) shelter\al abrigo de protected from, sheltered fromal abrigo de la ley under the protection of the lawser de abrigo figurado to be undesirableabrigo de pieles fur coatropa de abrigo warm clothing, warm clothes plural* * *noun m.1) coat2) shelter* * *SM1) (=prenda) coat2) (=protección)a) [contra el frío]¿tienes suficiente abrigo? — are you warm enough?
b) [contra el viento, la lluvia] shelterlas rocas nos sirvieron de abrigo — the rocks sheltered us, the rocks gave us shelter
3)al abrigo de —
a) (=protegido por) [+ seto, roca] in the shelter of; [+ noche, oscuridad] under cover of; [+ ley, poder] under, under the protection ofcrearon empresas al abrigo de la nueva ley — they set up companies under the protection of the new law
se crearon pequeños bancos al abrigo del proceso de industrialización — the process of industrialization led to the creation of small banks
b) (=protegido de) [+ tormenta, viento] sheltered from; [+ escándalo, desgracias] protected fromnos pusimos al abrigo del viento — we took shelter o we sheltered from the wind
por su posición estaba al abrigo de semejantes infortunios — the nature of his position protected him from such misfortunes
4) (Náut) natural harbour, natural harbor (EEUU), haven* * *1)a) ( prenda) coatb) ( calor que brinda la ropa)un raído vestido era todo su abrigo — (liter) all she was wearing was a threadbare dress
2) (refugio, protección) shelteral abrigo de algo/alguien: al abrigo de los árboles sheltered under the trees; al abrigo de la lumbre by the fireside; corrió al abrigo de su madre — she ran to her mother for protection
* * *= coat, overcoat.Ex. The article is entitled 'The technicolor coat of the academic library personnel officer: the evolution from paper-pusher to policy maker'.Ex. Sometimes I wonder if someday I will meet someone whose presence won't feel like an ill-fitting overcoat, like something heavy in my pocket that I should've left at home.----* abrigo de pieles = fur coat.* al abrigo de = on the lee side of.* ropa de abrigo = warm clothing.* * *1)a) ( prenda) coatb) ( calor que brinda la ropa)un raído vestido era todo su abrigo — (liter) all she was wearing was a threadbare dress
2) (refugio, protección) shelteral abrigo de algo/alguien: al abrigo de los árboles sheltered under the trees; al abrigo de la lumbre by the fireside; corrió al abrigo de su madre — she ran to her mother for protection
* * *= coat, overcoat.Ex: The article is entitled 'The technicolor coat of the academic library personnel officer: the evolution from paper-pusher to policy maker'.
Ex: Sometimes I wonder if someday I will meet someone whose presence won't feel like an ill-fitting overcoat, like something heavy in my pocket that I should've left at home.* abrigo de pieles = fur coat.* al abrigo de = on the lee side of.* ropa de abrigo = warm clothing.* * *A1 (prenda) coatabrigo de invierno/entretiempo winter/light coatun raído vestido era todo su abrigo ( liter); all she was wearing was a threadbare dress2(calor que brinda la ropa): este niño necesita más abrigo this child needs to be wrapped up warmer, this child needs some more clothes onyo con una manta no tengo suficiente abrigo I'm not warm enough with one blanketropa de abrigo warm clothesle dieron una paliza de abrigo they gave him a real going-over ( colloq)B (refugio, protección) shelteral abrigo de algo/algn: al abrigo de los árboles, esperaron que pasara la lluvia they sheltered under the trees while they waited for the rain to stopcomimos al abrigo de la lumbre we ate by the firesidesiempre se pone al abrigo de los más poderosos he always makes sure he's in with the most influential peoplecorrió al abrigo de su madre she ran to her mother for protection* * *
Del verbo abrigar: ( conjugate abrigar)
abrigo es:
1ª persona singular (yo) presente indicativo
abrigó es:
3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativo
Multiple Entries:
abrigar
abrigo
abrigar ( conjugate abrigar) verbo transitivo
1 ( con ropa) to wrap … up warm;
2 ‹idea/esperanza› to cherish;
‹sospecha/duda› to harbor( conjugate harbor), entertain
verbo intransitivo [ ropa] to be warm
abrigarse verbo pronominal ( refl) to wrap up warm
abrigo sustantivo masculino
1
b) ( calor que brinda la ropa):
con una manta no tengo suficiente abrigo I'm not warm enough with one blanket;
ropa de abrigo warm clothes
2 (refugio, protección) shelter;◊ al abrigo de la lluvia/los árboles sheltered from the rain/under the trees;
al abrigo de la lumbre by the fireside
abrigar verbo transitivo & verbo intransitivo
1 (dar calor) to keep warm: esta vieja manta ya no abriga mucho, this old blanket isn't very warm
(tapar, cubrir, arropar) to wrap up: abriga bien al abuelo, keep grandfather wrapped up warm
2 (resguardar) to protect, shelter
3 (tener un deseo, un sentimiento) to cherish
(una sospecha) to have, harbour, US harbor
abrigo sustantivo masculino
1 (prenda) coat, overcoat
ropa de abrigo, warm clothes pl
2 (lugar resguardado) shelter u (amparo) shelter
♦ Locuciones: al abrigo de, protected o sheltered from
nos refugiamos al abrigo de los soportales, we took shelter under the arcades
de abrigo: me echaron una bronca de abrigo, they kicked up an almighty row
' abrigo' also found in these entries:
Spanish:
estado
- ir
- precio
- puesta
- puesto
- quedarse
- resguardo
- rota
- roto
- si
- solapa
- trabilla
- tres
- airear
- amplio
- arrimar
- batalla
- cerrar
- colgar
- cruzado
- desabotonarse
- desabrochar
- entretiempo
- espléndido
- forrado
- forro
- gabán
- manga
- modernizar
- molo
- paño
- piel
- salir
- suelto
- tapado
English:
buy
- coat
- cover
- from
- fur coat
- grimy
- hang
- herself
- himself
- leave on
- line
- mink coat
- off
- overcoat
- pick
- ride up
- shelter
- warm
- winnings
- fur
- get
- keep
- over
- take
* * *♦ nm1. [prenda] coatabrigo de piel o pieles fur coatesta manta me es de mucho abrigo this blanket keeps me nice and warm3. [refugio] shelter;al abrigo de [peligro, ataque] safe from;[lluvia, viento] sheltered from; [ley] under the protection of;creció al abrigo de sus abuelos she was brought up in her grandparents' care♦ de abrigo loc adjEsp Famse organizó una pelea de abrigo a real free-for-all broke out;es un niño de abrigo he's a little scamp* * *m1 coat;abrigo de entretiempo light coat2 ( protección) shelter;ropa de abrigo warm clothes;al abrigo de in the shelter of3:de abrigo fam real;un proyecto de abrigo a huge project* * *abrigo nm1) : coat, overcoat2) : shelter, refuge* * *abrigo n1. (prenda) coat2. (protección) shelter -
3 no
noadvnein, nichtno hay de qué — bitte, bitte schön
1. [expresa negación] nicht¡a que no! wetten, dass... nicht!¿cómo no? natürlich!pues no, que no, eso sí que no ganz sicher nicht2. [expresa duda, extrañeza] (etwa) nichtestamos de acuerdo, ¿no? wir sind uns einig, oder?————————nono [no]num2num (+ verbo/adjetivo) nicht; no protegido ungeschützt; hoy no hay clase heute ist vorlesungsfreinum3num (prefijo) Nicht-num4num (retórica) oder nicht?num5num (loc): ¡a que no! wetten, dass nicht!; ¿cómo no? aber klar doch!; no sea que... subjuntivo sonst... womöglich; a no ser que... subjuntivo es sei denn, dass...; a no Colombia sobald (als)...; no... nada nichts; no... nadie niemand; no... nunca niemals; no bien... subjuntivo sobald...; o, si no anderenfalls; no tal gar nicht; no ya nicht nur; ya no nicht mehr; no tiene más que un abrigo er/sie hat nur einen Mantel; no quedan más que dos botellas es sind nur noch zwei Flaschen da; no querer más hijos keine Kinder mehr wollen; no quiero hablar más de esto ich will darüber nicht mehr sprechen; tener un no sé que das gewisse Etwas haben -
4 take
(to take or keep (someone) as a hostage: The police were unable to attack the terrorists because they were holding three people hostage.) tomar/coger a alguien como rehéntake vb1. cogertake your umbrella, it's raining coge el paraguas, que está lloviendo2. llevarcould you take this to the post office? ¿podrías llevar esto a la oficina de correos?3. llevarsesomeone's taken my bicycle! ¡alguien se ha llevado mi bicicleta!4. tomar5. llevar / tardar / durarto take place tener lugar / ocurrirtr[teɪk]1 SMALLCINEMA/SMALL toma1 (carry, bring) llevar■ take your umbrella, it might rain lleva el paraguas, puede que llueva2 (drive, escort) llevar■ shall I take you to the station? ¿quieres que te lleve a la estación?3 (remove) llevarse, quitar, coger■ who's taken my pencil? ¿quién ha cogido mi lápiz?4 (hold, grasp) tomar, coger■ do you want me to take your suitcase? ¿quieres que te coja la maleta?5 (accept - money etc) aceptar, coger; (- criticism, advice, responsibility) aceptar, asumir; (- patients, clients) aceptar■ do you take cheques? ¿aceptáis cheques?6 (win prize, competition) ganar; (earn) ganar, hacer■ how much have we taken today? ¿cuánto hemos hecho hoy de caja?7 (medicine, drugs) tomar■ have you ever taken drugs? ¿has tomado drogas alguna vez?■ do you take sugar? ¿te pones azúcar?8 (subject) estudiar; (course of study) seguir, cursar9 (teach) dar clase a10 (bus, train, etc) tomar, coger11 (capture) tomar, capturar; (in board games) comer12 (time) tardar, llevar■ how long does it take to get to Madrid? ¿cuánto se tarda en llegar a Madrid?13 (hold, contain) tener cabida, acoger■ how many people does your car take? ¿cuántas personas caben en tu coche?14 (size of clothes) usar, gastar; (size of shoes) calzar■ what size do you take? ¿qué talla usas?, ¿cuál es tu talla?■ what size shoe does he take? ¿qué número calza?15 (measurement, temperature, etc) tomar; (write down) anotar16 (need, require) requerir, necesitar17 (buy) quedarse con, llevar(se)18 (bear) aguantar, soportar19 (react) tomarse; (interpret) interpretar■ she took it the wrong way lo interpretó mal, se lo tomó a mal20 (perform, adopt) tomar, adoptar; (exercise) hacer■ she takes the view that... opina que...21 (have) tomar(se)22 (suppose) suponer■ I take it that... supongo que...23 (consider) considerar, mirar24 SMALLLINGUISTICS/SMALL regir25 (rent) alquilar2 (fish) picar3 (in draughts etc) comer\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLnot to take no for an answer no aceptar una respuesta negativatake it from me escucha lo que te digotake it or leave it lo tomas o lo dejastake my word for it créemeto be hard to take ser difícil de aceptarto be on the take dejarse sobornarto have what it takes tener lo que hace faltato take five descansar cinco minutosto take it out of somebody dejar a uno sin ganas de nadato take somebody out of himself hacer que alguien se olvide de sus propias penasto take something as read dar algo por sentado,-a1) capture: capturar, apresar2) grasp: tomar, agarrarto take the bull by the horns: tomar al toro por los cuernos3) catch: tomar, agarrartaken by surprise: tomado por sorpresa4) captivate: encantar, fascinar5) ingest: tomar, ingerirtake two pills: tome dos píldoras6) remove: sacar, extraertake an orange: saca una naranja7) : tomar, coger (un tren, un autobús, etc.)8) need, require: tomar, requirirthese things take time: estas cosas toman tiempo9) bring, carry: llevar, sacar, cargartake them with you: llévalos contigotake the trash out: saca la basura10) bear, endure: soportar, aguantar (dolores, etc.)11) accept: aceptar (un cheque, etc.), seguir (consejos), asumir (la responsabilidad)12) suppose: suponerI take it that...: supongo que...to take a walk: dar un paseoto take a class: tomar una claseto take place happen: tener lugar, suceder, ocurrirtake vi: agarrar (dícese de un tinte), prender (dícese de una vacuna)take n1) proceeds: recaudación f, ingresos mpl, ganancias fpl2) : toma f (de un rodaje o una grabación)n.• taquilla s.f.• toma (Film) s.f.• toma s.f. (time)expr.• tardar expr.v.(§ p.,p.p.: took, taken) = aceptar v.• asir v.• calzar v.• cautivar v.• coger v.• ganar v.• llevar v.• quedarse con v.• tener v.(§pres: tengo, tienes...tenemos) pret: tuv-fut/c: tendr-•)• tomar v.
I
1. teɪk2) (carry, lead, drive) llevarshall I take the chairs inside/upstairs? — ¿llevo las sillas adentro/arriba?, ¿meto/subo las sillas?
I'll take you up/down to the third floor — subo/bajo contigo al tercer piso, te llevo al tercer piso
to take the dog (out) for a walk — sacar* el perro a pasear
this path takes you to the main road — este camino lleva or por este camino se llega a la carretera
3)a) \<\<train/plane/bus/taxi\>\> tomar, coger* (esp Esp)are you taking the car? — ¿vas a ir en coche?
we took the elevator (AmE) o (BrE) lift to the restaurant — tomamos or (esp Esp) cogimos el ascensor para subir/bajar al restaurante
b) \<\<road/turning\>\> tomar, agarrar (esp AmL), coger* (esp Esp)c) \<\<bend\>\> tomar, coger* (esp Esp); \<\<fence\>\> saltar4)a) (grasp, seize) tomar, agarrar (esp AmL), coger* (esp Esp)he took her by the hand — la tomó or (esp AmL) la agarró or (esp Esp) la cogió de la mano
b) ( take charge of)may I take your coat? — ¿me permite el abrigo?
would you mind taking the baby for a moment? — ¿me tienes al niño un momento?
c) ( occupy)take a seat — siéntese, tome asiento (frml)
5) (remove, steal) llevarse6) ( catch)he was taken completely unawares — lo agarró or (esp Esp) lo cogió completamente desprevenido
to be taken ill — caer* enfermo
7)a) ( capture) \<\<town/fortress/position\>\> tomar; \<\<pawn/piece\>\> comerb) ( win) \<\<prize/title\>\> llevarse, hacerse* con; \<\<game/set\>\> ganarc) ( receive as profit) hacer*, sacar*8) \<\<medicine/drugs\>\> tomarhave you taken your tablets? — ¿te has tomado las pastillas?
9)a) (buy, order) llevar(se)I'll take 12 ounces — déme or (Esp tb) póngame 12 onzas
b) ( buy regularly) comprarwe take The Globe — nosotros compramos or leemos The Globe
c) ( rent) \<\<cottage/apartment\>\> alquilar, coger* (Esp)10)a) ( acquire) \<\<lover\>\> buscarse*to take a wife/husband — casarse
b) ( sexually) (liter) \<\<woman\>\> poseer*11) ( of time) \<\<job/task\>\> llevar; \<\<process\>\> tardar; \<\<person\>\> tardar, demorar(se) (AmL)it took longer than expected — llevó or tomó más tiempo de lo que se creía
the letter took a week to arrive — la carta tardó or (AmL tb) se demoró una semana en llegar
12) ( need)it takes courage to do a thing like that — hay que tener or hace falta or se necesita valor para hacer algo así
to have (got) what it takes — (colloq) tener* lo que hay que tener or lo que hace falta
13)a) ( wear)what size shoes do you take? — ¿qué número calzas?
she takes a 14 — usa la talla or (RPl) el talle 14
b) ( Auto)c) ( Ling) construirse* con, regir*14) ( accept) \<\<money/bribes/job\>\> aceptardo you take checks? — ¿aceptan cheques?
take it or leave it — (set phrase) lo tomas o lo dejas
take that, you scoundrel! — (dated) toma, canalla!
15)a) (hold, accommodate)the tank takes/will take 42 liters — el tanque tiene una capacidad de 42 litros
b) (admit, receive) \<\<patients/pupils\>\> admitir, tomar, coger* (Esp)we don't take telephone reservations o (BrE) bookings — no aceptamos reservas por teléfono
16)a) (withstand, suffer) \<\<strain/weight\>\> aguantar; \<\<beating/blow\>\> recibirb) (tolerate, endure) aguantarI can't take it any longer! — no puedo más!, ya no aguanto más!
he can't take a joke — no sabe aceptar or no se le puede hacer una broma
c) ( bear)how is he taking it? — ¿qué tal lo lleva?
17)a) (understand, interpret) tomarseshe took it the wrong way — se lo tomó a mal, lo interpretó mal
to take something as read/understood — dar* algo por hecho/entendido
I take it that you didn't like him much — por lo que veo no te cayó muy bien; see also take for
b) ( consider) (in imperative) mirartake Japan, for example — mira el caso del Japón, por ejemplo
18)a) \<\<steps/measures\>\> tomar; \<\<exercise\>\> hacer*to take a walk/a step forward — dar* un paseo/un paso adelante
b) (supervise, deal with)would you take that call, please? — ¿puede atender esa llamada por favor?
19) ( Educ)a) ( teach) (BrE) darle* clase ab) ( learn) \<\<subject\>\> estudiar, hacer*; \<\<course\>\> hacer*to take an exam — hacer* or dar* or (CS) rendir* or (Méx) tomar un examen, examinarse (Esp)
20)a) ( record) tomarwe took regular readings — tomamos nota de la temperatura (or presión etc) a intervalos regulares
b) ( write down) \<\<notes\>\> tomar21) ( adopt)he takes the view that... — opina que..., es de la opinión de que...
she took an instant dislike to him — le tomó antipatía inmediatamente; see also liking a), offense 2) b), shape I 1) a)
2.
vi1)a) \<\<seed\>\> germinar; \<\<cutting\>\> prenderb) \<\<dye\>\> agarrar (esp AmL), coger* (esp Esp)2) ( receive) recibirall you do is take, take, take — no piensas más que en ti
•Phrasal Verbs:- take for- take in- take off- take on- take out- take to- take up
II
1) ( Cin) toma f2)a) ( earnings) ingresos mpl, recaudación fb) ( share) parte f; ( commission) comisión f[teɪk] (vb: pt took) (pp taken)1. VT1) (=remove) llevarse; (=steal) robar, llevarsewho took my beer? — ¿quién se ha llevado mi cerveza?
someone's taken my handbag — alguien se ha llevado mi bolso, alguien me ha robado el bolso
•
I picked up the letter but he took it from me — cogí la carta pero él me la quitó2) (=take hold of, seize) tomar, coger, agarrar (LAm)let me take your case/coat — permíteme tu maleta/abrigo
I'll take the blue one, please — me llevaré el azul
•
the devil take it! — ¡maldición! †•
take five! * — ¡hagan una pausa!, ¡descansen un rato!•
take your partners for a waltz — saquen a su pareja a bailar un vals•
please take a seat — tome asiento, por favoris this seat taken? — ¿está ocupado este asiento?
•
it took me by surprise — me cogió desprevenido, me pilló or agarró desprevenido (LAm)•
take ten! — (US) * ¡hagan una pausa!, ¡descansen un rato!•
to take a wife — † casarse, contraer matrimonio3) (=lead, transport) llevarher work took her to Bonn — su trabajó la destinó or llevó a Bonn
•
he took me home in his car — me llevó a casa en su coche•
they took me over the factory — me mostraron la fábrica, me acompañaron en una visita a la fábrica4) [+ bus, taxi] (=travel by) ir en; (at specified time) coger, tomar (esp LAm); [+ road, short cut] ir porwe took the five o'clock train — cogimos or tomamos el tren de las cinco
take the first on the right — vaya por or tome la primera calle a la derecha
5) (=capture) [+ person] coger, agarrar (LAm); [+ town, city] tomar; (Chess) comer6) (=obtain, win) [+ prize] ganar, llevarse; [+ 1st place] conseguir, obtener; [+ trick] ganar, hacerwe took £500 today — (Brit) (Comm) hoy hemos ganado 500 libras
7) (=accept, receive) [+ money] aceptar; [+ advice] seguir; [+ news, blow] tomar, recibir; [+ responsibility] asumir; [+ bet] aceptar, hacertake my advice, tell her the truth — sigue mi consejo or hazme caso y dile la verdad
what will you take for it? — ¿cuál es tu mejor precio?
•
London took a battering in 1941 — Londres recibió una paliza en 1941, Londres sufrió terriblemente en 1941•
will you take a cheque? — ¿aceptaría un cheque?•
you must take us as you find us — nos vas a tener que aceptar tal cual•
take it from me! — ¡escucha lo que te digo!you can take it from me that... — puedes tener la seguridad de que...
•
losing is hard to take — es difícil aceptar la derrota•
it's £50, take it or leave it! — son 50 libras, lo toma o lo dejawhisky? I can take it or leave it — ¿el whisky? ni me va ni me viene
•
I won't take no for an answer — no hay pero que valga•
he took a lot of punishment — (fig) le dieron muy duro•
take that! — ¡toma!8) (=rent) alquilar, tomar; (=buy regularly) [+ newspaper] comprar, leer9) (=have room or capacity for) tener cabida para; (=support weight of) aguantara car that takes five passengers — un coche con cabida para or donde caben cinco personas
can you take two more? — ¿puedes llevar dos más?, ¿caben otros dos?
10) (=wear) [+ clothes size] gastar, usar (LAm); [+ shoe size] calzarwhat size do you take? — (clothes) ¿qué talla usas?; (shoes) ¿qué número calzas?
11) (=call for, require) necesitar, requeririt takes a lot of courage — exige or requiere gran valor
•
it takes two to make a quarrel — uno solo no puede reñir•
she's got what it takes — tiene lo que hace falta12) (of time)•
I'll just iron this, it won't take long — voy a planchar esto, no tardaré or no me llevará mucho tiempotake your time! — ¡despacio!
13) (=conduct) [+ meeting, church service] presidir; (=teach) [+ course, class] enseñar; [+ pupils] tomar; (=study) [+ course] hacer; [+ subject] dar, estudiar; (=undergo) [+ exam, test] presentarse a, pasarwhat are you taking next year? — ¿qué vas a hacer or estudiar el año que viene?
•
to take a degree in — licenciarse en14) (=record) [+ sb's name, address] anotar, apuntar; [+ measurements] tomar15) (=understand, assume)I take it that... — supongo que..., me imagino que...
am I to take it that you refused? — ¿he de suponer que te negaste?
how old do you take him to be? — ¿cuántos años le das?
•
I took him for a doctor — lo tenía por médico, creí que era médicowhat do you take me for? — ¿por quién me has tomado?
•
I don't quite know how to take that — no sé muy bien cómo tomarme eso16) (=consider) [+ case, example] tomarnow take Ireland, for example — tomemos, por ejemplo, el caso de Irlanda, pongamos como ejemplo Irlanda
let us take the example of a family with three children — tomemos el ejemplo de una familia con tres hijos
take John, he never complains — por ejemplo John, él nunca se queja
taking one thing with another... — considerándolo todo junto..., considerándolo en conjunto...
17) (=put up with, endure) [+ treatment, climate] aguantar, soportarwe can take it — lo aguantamos or soportamos todo
•
I can't take any more! — ¡no aguanto más!, ¡no soporto más!•
I won't take any nonsense! — ¡no quiero oír más tonterías!18) (=eat) comer; (=drink) tomarwill you take sth before you go? — ¿quieres tomar algo antes de irte?
•
he took no food for four days — estuvo cuatro días sin comer•
he takes sugar in his tea — toma or pone azúcar en el té•
to take tea (with sb) — † tomar té (con algn)19) (=negotiate) [+ bend] tomar; [+ fence] saltar, saltar por encima de20) (=acquire)•
to be taken ill — ponerse enfermo, enfermar•
he took great pleasure in teasing her — se regodeaba tomándole el pelo•
I do not take any satisfaction in knowing that... — no experimento satisfacción alguna sabiendo que...21) (Ling) [+ case] regir22)• to be taken with sth/sb (=attracted) —
I'm not at all taken with the idea — la idea no me gusta nada or no me hace gracia
23) † liter (=have sexual intercourse with) tener relaciones sexuales con24) (as function verb) [+ decision, holiday] tomar; [+ step, walk] dar; [+ trip] hacer; [+ opportunity] aprovechar2. VI1) (=be effective) [dye] coger, agarrar (LAm); [vaccination, fire] prender; [glue] pegar2) (Bot) [cutting] arraigar3) (=receive)giveshe's all take, take, take — ella mucho dame, dame, pero luego no da nada
3. N1) (Cine) toma f3)- be on the take4) (=share) parte f ; (=commission) comisión f, tajada * f5) * (=opinion) opinión fwhat's your take on the new government? — ¿qué piensas de or qué opinión te merece el nuevo gobierno?
- take in- take off- take on- take out- take to- take upTAKE Both t ardar and llevar can be used to translate take with {time}. ► Use tar dar (en + ((infinitive))) to describe how long someone or something will take to do something. The subject of tardar is the person or thing that has to complete the activity or undergo the process:
How long do letters take to get to Spain? ¿Cuánto (tiempo) tardan las cartas en llegar a España?
How much longer will it take you to do it? ¿Cuánto más vas a tardar en hacerlo?
It'll take us three hours to get to Douglas if we walk Tardaremos tres horas en llegar a Douglas si vamos andando ► Use lle var to describe how long an activity, task or process takes to complete. The subject of llevar is the activity or task:
The tests will take at least a month Las pruebas llevarán por lo menos un mes
How long will it take? ¿Cuánto tiempo llevará? ► Compare the different focus in the alternative translations of the following example:
It'll take me two more days to finish this job Me llevará dos días más terminar este trabajo, Tardaré dos días más en terminar este trabajo For further uses and examples, see main entry* * *
I
1. [teɪk]2) (carry, lead, drive) llevarshall I take the chairs inside/upstairs? — ¿llevo las sillas adentro/arriba?, ¿meto/subo las sillas?
I'll take you up/down to the third floor — subo/bajo contigo al tercer piso, te llevo al tercer piso
to take the dog (out) for a walk — sacar* el perro a pasear
this path takes you to the main road — este camino lleva or por este camino se llega a la carretera
3)a) \<\<train/plane/bus/taxi\>\> tomar, coger* (esp Esp)are you taking the car? — ¿vas a ir en coche?
we took the elevator (AmE) o (BrE) lift to the restaurant — tomamos or (esp Esp) cogimos el ascensor para subir/bajar al restaurante
b) \<\<road/turning\>\> tomar, agarrar (esp AmL), coger* (esp Esp)c) \<\<bend\>\> tomar, coger* (esp Esp); \<\<fence\>\> saltar4)a) (grasp, seize) tomar, agarrar (esp AmL), coger* (esp Esp)he took her by the hand — la tomó or (esp AmL) la agarró or (esp Esp) la cogió de la mano
b) ( take charge of)may I take your coat? — ¿me permite el abrigo?
would you mind taking the baby for a moment? — ¿me tienes al niño un momento?
c) ( occupy)take a seat — siéntese, tome asiento (frml)
5) (remove, steal) llevarse6) ( catch)he was taken completely unawares — lo agarró or (esp Esp) lo cogió completamente desprevenido
to be taken ill — caer* enfermo
7)a) ( capture) \<\<town/fortress/position\>\> tomar; \<\<pawn/piece\>\> comerb) ( win) \<\<prize/title\>\> llevarse, hacerse* con; \<\<game/set\>\> ganarc) ( receive as profit) hacer*, sacar*8) \<\<medicine/drugs\>\> tomarhave you taken your tablets? — ¿te has tomado las pastillas?
9)a) (buy, order) llevar(se)I'll take 12 ounces — déme or (Esp tb) póngame 12 onzas
b) ( buy regularly) comprarwe take The Globe — nosotros compramos or leemos The Globe
c) ( rent) \<\<cottage/apartment\>\> alquilar, coger* (Esp)10)a) ( acquire) \<\<lover\>\> buscarse*to take a wife/husband — casarse
b) ( sexually) (liter) \<\<woman\>\> poseer*11) ( of time) \<\<job/task\>\> llevar; \<\<process\>\> tardar; \<\<person\>\> tardar, demorar(se) (AmL)it took longer than expected — llevó or tomó más tiempo de lo que se creía
the letter took a week to arrive — la carta tardó or (AmL tb) se demoró una semana en llegar
12) ( need)it takes courage to do a thing like that — hay que tener or hace falta or se necesita valor para hacer algo así
to have (got) what it takes — (colloq) tener* lo que hay que tener or lo que hace falta
13)a) ( wear)what size shoes do you take? — ¿qué número calzas?
she takes a 14 — usa la talla or (RPl) el talle 14
b) ( Auto)c) ( Ling) construirse* con, regir*14) ( accept) \<\<money/bribes/job\>\> aceptardo you take checks? — ¿aceptan cheques?
take it or leave it — (set phrase) lo tomas o lo dejas
take that, you scoundrel! — (dated) toma, canalla!
15)a) (hold, accommodate)the tank takes/will take 42 liters — el tanque tiene una capacidad de 42 litros
b) (admit, receive) \<\<patients/pupils\>\> admitir, tomar, coger* (Esp)we don't take telephone reservations o (BrE) bookings — no aceptamos reservas por teléfono
16)a) (withstand, suffer) \<\<strain/weight\>\> aguantar; \<\<beating/blow\>\> recibirb) (tolerate, endure) aguantarI can't take it any longer! — no puedo más!, ya no aguanto más!
he can't take a joke — no sabe aceptar or no se le puede hacer una broma
c) ( bear)how is he taking it? — ¿qué tal lo lleva?
17)a) (understand, interpret) tomarseshe took it the wrong way — se lo tomó a mal, lo interpretó mal
to take something as read/understood — dar* algo por hecho/entendido
I take it that you didn't like him much — por lo que veo no te cayó muy bien; see also take for
b) ( consider) (in imperative) mirartake Japan, for example — mira el caso del Japón, por ejemplo
18)a) \<\<steps/measures\>\> tomar; \<\<exercise\>\> hacer*to take a walk/a step forward — dar* un paseo/un paso adelante
b) (supervise, deal with)would you take that call, please? — ¿puede atender esa llamada por favor?
19) ( Educ)a) ( teach) (BrE) darle* clase ab) ( learn) \<\<subject\>\> estudiar, hacer*; \<\<course\>\> hacer*to take an exam — hacer* or dar* or (CS) rendir* or (Méx) tomar un examen, examinarse (Esp)
20)a) ( record) tomarwe took regular readings — tomamos nota de la temperatura (or presión etc) a intervalos regulares
b) ( write down) \<\<notes\>\> tomar21) ( adopt)he takes the view that... — opina que..., es de la opinión de que...
she took an instant dislike to him — le tomó antipatía inmediatamente; see also liking a), offense 2) b), shape I 1) a)
2.
vi1)a) \<\<seed\>\> germinar; \<\<cutting\>\> prenderb) \<\<dye\>\> agarrar (esp AmL), coger* (esp Esp)2) ( receive) recibirall you do is take, take, take — no piensas más que en ti
•Phrasal Verbs:- take for- take in- take off- take on- take out- take to- take up
II
1) ( Cin) toma f2)a) ( earnings) ingresos mpl, recaudación fb) ( share) parte f; ( commission) comisión f -
5 over
'əuvə
1. preposition1) (higher than; above in position, number, authority etc: Hang that picture over the fireplace; He's over 90 years old.) sobre, encima de; más de2) (from one side to another, on or above the top of; on the other side of: He jumped over the gate; She fell over the cat; My friend lives over the street.) sobre, encima; al otro lado de3) (covering: He put his handkerchief over his face.) sobre4) (across: You find people like him all over the world.) por(todo)5) (about: a quarrel over money.) por, por motivos de, sobre6) (by means of: He spoke to her over the telephone.) por7) (during: Over the years, she grew to hate her husband.) durante, a través de, a lo largo de8) (while having etc: He fell asleep over his dinner.) durante
2. adverb1) (higher, moving etc above: The plane flew over about an hour ago.)2) (used to show movement, change of position: He rolled over on his back; He turned over the page.)3) (across: He went over and spoke to them.)4) (downwards: He fell over.)5) (higher in number etc: for people aged twenty and over.)6) (remaining: There are two cakes for each of us, and two over.)7) (through from beginning to end, carefully: Read it over; Talk it over between you.)
3. adjective(finished: The affair is over now.) por encima
4. noun((in cricket) a certain number of balls bowled from one end of the wicket: He bowled thirty overs in the match.) serie de seis lanzamientos
5. as part of a word1) (too (much), as in overdo.) demasiado, extra, exceso de2) (in a higher position, as in overhead.) por encima (de)3) (covering, as in overcoat.) sobre4) (down from an upright position, as in overturn.) hacia abajo5) (completely, as in overcome.) completamente•- over all
- over and done with
over1 adv1. a casawhy don't you come over to see us? ¿por qué no vienes a casa a vernos?2. acabado3. de sobraare there any strawberries over? ¿sobran fresas?over2 prep1. encima de / sobre2. más depeople over 65 las personas de más de 65 años / los mayores de 65 añostr['əʊvəSMALLr/SMALL]■ over here/there aquí/allí■ why don't you come over to dinner? ¿por qué no vienes a cenar a casa?5 (everywhere, throughout) en todas partes6 (again) otra vez■ over and over (again) repetidas veces, una y otra vez7 (remaining) sobrante■ are there any strawberries (left) over? ¿sobran fresas?, ¿quedan fresas?■ did you have any money over? ¿te sobró algún dinero?8 (too much) de más10 SMALLRADIO/SMALL (finished) corto■ over and out! ¡corto y fuera!1 (above, higher than) encima de2 (covering, on top of) sobre, encima de3 (across) sobre; (on the other side of) al otro lado de4 (during) durante5 (throughout) por6 (by the agency of) por7 (more than) más de8 (about) por9 (recovered from) recuperado,-a de10 (indicating control) sobre; (superior) por encima de1 (ended) acabado,-a, terminado,-a\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLover and above además deto be over and done with haber acabadoover ['o:vər] advhe flew over to London: voló a Londrescome on over!: ¡ven acá!the show ran 10 minutes over: el espectáculo terminó 10 minutos de tarde3) above, overhead: por encima4) again: otra vez, de nuevoover and over: una y otra vezto start over: volver a empezar5)all over everywhere: por todas partes6)to fall over : caerse7)to turn over : poner boca abajo, voltearover adj1) higher, upper: superior2) remaining: sobrante, que sobra3) ended: terminado, acabadothe work is over: el trabajo está terminadoover prep1) above: encima de, arriba de, sobreover the fireplace: encima de la chimeneathe hawk flew over the hills: el halcón voló sobre los cerros2) : más deover $50: más de $503) along: por, sobreto glide over the ice: deslizarse sobre el hielothey showed me over the house: me mostraron la casa5) across: por encima de, sobrehe jumped over the ditch: saltó por encima de la zanja6) upon: sobrea cape over my shoulders: una capa sobre los hombros7) on: porto speak over the telephone: hablar por teléfono8) during: en, duranteover the past 25 years: durante los últimos 25 años9) because of: porthey fought over the money: se pelearon por el dineroexpr.• cambio expr.adj.• concluido, -a adj.adv.• al otro lado adv.• encima adv.• encima de adv.• por encima adv.prep.• durante prep.• encima de prep.• más de prep.• por prep.• sobre prep.
II
1) preposition2) ( across)to sling something over one's shoulder — colgarse* algo del hombro
they live over the road — (BrE) viven en frente
3)a) ( above) encima dethe portrait hangs over the fireplace — el retrato está colgado encima de or (AmL tb) arriba de la chimenea
b) ( Math) sobre4) (covering, on)5)a) (through, all around)to show somebody over a building/an estate — mostrarle* or (esp Esp) enseñarle un edificio/una finca a alguien
b) (referring to experiences, illnesses)is she over her measles yet? — ¿ya se ha repuesto del sarampión?
6) (during, in the course of)over the past/next few years — en or durante los últimos/próximos años
spread (out) over a six-week period — a lo largo de seis semanas, en un plazo de seis semanas
7) ( by the medium of) por8) (about, on account of)9) all overa) ( over entire surface of)to be all over somebody — (colloq) ( defeat heavily) darle* una paliza a alguien (fam); ( be demonstrative toward)
b) ( throughout)10)a) ( more than) más deb)over and above — ( in addition to) además de
11)a) ( senior to) por encima deb) ( indicating superiority) sobreto have control over somebody/something — tener* control sobre alguien/algo
12) ( in comparison to)sales are up 20% over last year — las ventas han aumentado un 20% con respecto al año pasado
III
['ǝʊvǝ(r)] When over is the second element in a phrasal verb, eg come over, go over, start over, turn over, look up the verb.1. ADVERB1) (=across) por encima, por arriba (LAm)2) (=here, there)With prepositions and adverbs [over] is usually not translated•
they're over from Canada for the summer — han venido desde Canadá a pasar el veranohow long have you lived over here? — ¿cuánto tiempo llevas viviendo aquí?
•
he's over in the States at the moment — en este momento está en Estados Unidosover in the States, people reacted differently — (allí) en Estados Unidos la gente reaccionó de otra manera
•
it's over on the other side of town — está al otro lado de la ciudadhow long were you over there? — ¿cuánto tiempo estuviste allí?
•
the baby crawled over to its mother — el bebé gateó hacia su madreover to you! — (to speak) ¡te paso la palabra!
so now it's over to you — (to decide) así que ahora te toca a ti decidir
•
it happened all over again — volvió a ocurrir, ocurrió otra vez•
over and over (again) — repetidas veces, una y otra vez•
several times over — varias veces seguidas4) (US) (=again) otra vezto do sth over — volver a hacer algo, hacer algo otra vez
5) (=remaining)there are three (left) over — sobran or quedan tres
is there any cake left over? — ¿queda or sobra (algo de) pastel?
when they've paid the bills there's nothing (left) over for luxuries — después de pagar las facturas no les sobra or queda nada para caprichos
6) (=more)•
sums of £50,000 and over — cantidades iguales or superiores a 50.000 libras7) (Telec)over! — ¡cambio!
over and out! — ¡cambio y corto!
•
over against — (lit) contra; (fig) frente a•
the (whole) world over — en or por todo el mundo, en el mundo entero2. PREPOSITION1) (indicating position) (=situated above) encima de, arriba de (LAm); (=across) por encima de, por arriba de (LAm)•
pour some sauce over it — échale un poco de salsa por encima•
I put a blanket over her — le eché una manta por encimaall 3., 2), head 1., 1), hill 1.•
to spread a sheet over sth — extender una sábana sobre or por encima de algo2) (=superior to)3) (=on the other side of)4) (=more than) más dean increase of 5% over last year — un aumento del 5 por ciento respecto al año pasado
•
spending has gone up by 7% over and above inflation — el gasto ha aumentado un 7% por encima de la inflaciónyes, but over and above that, we must... — sí, pero además de eso, debemos...
well II, 1., 2), a)over and above the fact that... — además de que...
5) (=during) duranteover the winter — durante or en el invierno
why don't we discuss it over dinner? — ¿por qué no vamos a cenar y lo hablamos?
how long will you be over it? — ¿cuánto tiempo te va a llevar?
lingerhe took or spent hours over the preparations — dedicó muchas horas a los preparativos
6) (=because of) por7) (=about) sobrethe two sides disagreed over how much should be spent — ambas partes discrepaban sobre cuánto debería gastarse
8) (=recovered from)he's not over that yet — (illness) todavía no se ha repuesto de aquello; (shock) todavía no se ha repuesto de or sobrepuesto a aquello
she's over it now — (illness) se ha repuesto de eso ya
it'll take her years to get over it — (shock) tardará años en sobreponerse
I hope you'll soon be over your cold — espero que se te pase pronto el resfriado, espero que te repongas pronto del resfriado
I heard it over the radio — lo escuché or oí por la radio
10) (=contrasted with)3.ADJECTIVE (=finished)when or after the war is over, we'll go... — cuando (se) acabe la guerra, nos iremos...
I'll be happy when the exams are over — seré feliz cuando (se) hayan acabado or terminado los exámenes
•
it's all over — se acabó•
I'll be glad when it's all over and done with — estaré contento cuando todo (se) haya acabado or terminadoto get sth over and done with: if we've got to tell her, best get it over and done with — si tenemos que decírselo, cuanto antes (lo hagamos) mejor
4.NOUN (Cricket) serie f de seis lanzamientos* * *
II
1) preposition2) ( across)to sling something over one's shoulder — colgarse* algo del hombro
they live over the road — (BrE) viven en frente
3)a) ( above) encima dethe portrait hangs over the fireplace — el retrato está colgado encima de or (AmL tb) arriba de la chimenea
b) ( Math) sobre4) (covering, on)5)a) (through, all around)to show somebody over a building/an estate — mostrarle* or (esp Esp) enseñarle un edificio/una finca a alguien
b) (referring to experiences, illnesses)is she over her measles yet? — ¿ya se ha repuesto del sarampión?
6) (during, in the course of)over the past/next few years — en or durante los últimos/próximos años
spread (out) over a six-week period — a lo largo de seis semanas, en un plazo de seis semanas
7) ( by the medium of) por8) (about, on account of)9) all overa) ( over entire surface of)to be all over somebody — (colloq) ( defeat heavily) darle* una paliza a alguien (fam); ( be demonstrative toward)
b) ( throughout)10)a) ( more than) más deb)over and above — ( in addition to) además de
11)a) ( senior to) por encima deb) ( indicating superiority) sobreto have control over somebody/something — tener* control sobre alguien/algo
12) ( in comparison to)sales are up 20% over last year — las ventas han aumentado un 20% con respecto al año pasado
III
-
6 worth
wə:Ɵ
1. noun(value: These books are of little or no worth; She sold fifty dollars' worth of tickets.) valor
2. adjective1) (equal in value to: Each of these stamps is worth a cent.) que vale, que tiene un valor de2) (good enough for: His suggestion is worth considering: The exhibition is well worth a visit.) digno de, merecedor de, que merece la pena•- worthlessly
- worthlessness
- worthy
3. noun(a highly respected person.) prócer, dignitario- worthily- worthiness
- - worthy
- worthwhile
- for all one is worth
worth1 adj1. que valethe jeweller said my ring is worth £500 el joyero dijo que mi anillo vale quinientas libras2. que vale la penaworth2 n valor£50,000 worth of jewellery was stolen se robaron joyas por valor de 50.000 librastr[wɜːɵ]1 (in money) valor nombre masculino1 (having certain value) que vale, que tiene un valor deit's worth £10, but I got it for £5 vale diez libras pero me costó sólo cincohow much is that jewel worth? ¿cuánto vale esa joya?2 (deserving of) que vale la pena, que merece la pena, digno,-a de, merecedor,-ra de\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLif a job's worth doing, it's worth doing well si se hace un trabajo, hay que hacerlo bienfor all one is worth con toda el almafor what it's worth por si te sirve de algoit's more than my job's worth me arriesgaría el trabajoto not be worth a damn no valer nadato be worth one's/its weight in gold valer su peso en oroto get one's money's worth sacarle jugo al dineroto not be worth the paper it's written on ser papel mojadoto be worth the trouble/it valer la pena, merecer la penato be worth one's salt merecer el pan que se cometo be worth somebody's while valer la pena, merecer la penaworth ['wərɵ] n1) : valor m (monetario)ten dollars' worth of gas: diez dólares de gasolina2) merit: valor m, mérito m, valía fan employee of great worth: un empleado de gran valíaworth prepto be worth : valerher holdings are worth a fortune: sus propiedades valen una fortunait's not worth it: no vale la penaadj.• del valor de adj.• digno de adj.• equivalente a adj.n.• entidad s.f.• mérito s.m.• precio s.m.• valer s.m.• valor (Precio) s.m.• valía s.f.
I wɜːrθ, wɜːθadjective (pred)a) ( equal in value to)to be worth — valer*
it's worth $200/a lot of money — vale $200/mucho dinero
it's a nice coat, but it isn't worth the money — el abrigo es bonito, pero no como para pagar ese precio
goods worth £5,000 were stolen — robaron mercancías por valor de 5.000 libras
how much is it worth? — ¿cuánto vale?
how much is it worth for me to keep quiet about it? — ¿cuánto me dan por no decir nada?
they ran for all they were worth — corrieron con todas sus fuerzas or a más no poder
this is my opinion, for what it's worth — ésta es mi opinión, si es que a alguien le interesa
b) ( worthy of)the museum is worth a visit — vale or merece la pena visitar el museo
it's worth a try — vale or merece la pena intentarlo
don't argue with them, it isn't worth it — no discutas con ellos, no vale or no merece la pena
you keep an eye on him, and I'll make it worth your while — tú vigílalo, que yo ya te compensaré
if a job's worth doing, it's worth doing well — (set phrase) si se hace un trabajo, hay que hacerlo bien
II
mass nouna) ( equivalent)$2,000 dollars' worth of furniture — muebles por valor de 2.000 dólares
[wɜːθ]to prove one's worth — demostrar* su (or mi etc) valía
1. ADJ1) (=equal in value to)what or how much is it worth? — ¿cuánto vale?
it's worth a great deal to me — (sentimentally) para mí tiene gran valor sentimental
he was worth a million when he died — murió millonario, murió dejando una fortuna de un millón
what's the old man worth? — ¿cuánto dinero tiene el viejo?
"don't tell anybody" - "what's it worth to you?" * — -no se lo digas a nadie -¿cuánto me das si no digo nada?
•
to run for all one is worth — correr como si le llevara a uno el diablo•
it's more than my job's worth to tell you — me costaría mi empleo decirte eso•
it's not worth the paper it's written on — vale menos que el papel en que está escrito•
she's worth ten of him — ella vale diez veces más que él•
I tell you this for what it's worth — te digo esto por si te interesa2) (=deserving of)it's worth reading — vale or merece la pena leerlo
•
it's (not) worth it — (no) vale or merece la pena•
the cathedral is worth a look — la catedral merece la pena, merece la pena ver la catedral•
it's worth mentioning that... — merece la pena mencionar que..., es digno de mención el hecho de que...•
it's worth thinking about — vale or merece la pena pensarlo•
the meal was worth the wait — la comida estaba tan rica que mereció la pena esperar, la comida mereció or compensó la esperajob, while•
it's well worth doing — bien vale or merece la pena hacerlo2.N [of thing] valor m ; [of person] valía fmoney 1., 1)ten pounds' worth of books — libros por valor de diez libras, diez libras de libros
* * *
I [wɜːrθ, wɜːθ]adjective (pred)a) ( equal in value to)to be worth — valer*
it's worth $200/a lot of money — vale $200/mucho dinero
it's a nice coat, but it isn't worth the money — el abrigo es bonito, pero no como para pagar ese precio
goods worth £5,000 were stolen — robaron mercancías por valor de 5.000 libras
how much is it worth? — ¿cuánto vale?
how much is it worth for me to keep quiet about it? — ¿cuánto me dan por no decir nada?
they ran for all they were worth — corrieron con todas sus fuerzas or a más no poder
this is my opinion, for what it's worth — ésta es mi opinión, si es que a alguien le interesa
b) ( worthy of)the museum is worth a visit — vale or merece la pena visitar el museo
it's worth a try — vale or merece la pena intentarlo
don't argue with them, it isn't worth it — no discutas con ellos, no vale or no merece la pena
you keep an eye on him, and I'll make it worth your while — tú vigílalo, que yo ya te compensaré
if a job's worth doing, it's worth doing well — (set phrase) si se hace un trabajo, hay que hacerlo bien
II
mass nouna) ( equivalent)$2,000 dollars' worth of furniture — muebles por valor de 2.000 dólares
to prove one's worth — demostrar* su (or mi etc) valía
-
7 carraca
Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca
-
8 keep on
(to continue (doing something or moving): He just kept on writing; They kept on until they came to a petrol station.) continuar, seguirv.• machacar v.1) v + adva) ( continue) seguir*keep straight on — siga (todo) recto or derecho
to keep on -ing — seguir* + ger
b) ( repeatedly)I keep on forgetting to tell him — siempre me olvido or nunca me acuerdo de decírselo
c) ( talk incessantly)to keep on (about something/somebody): she keeps on about her grandson no hace más que hablar de su nieto; she keeps on at me about my weight — me está siempre encima con que estoy muy gordo
2) v + o + adv, v + adv + o ( continue to employ) \<\<staff/cook\>\> no despedir*3) v + o + adva) ( continue to wear)keep your coat on — no te quites el abrigo, déjate el abrigo puesto
b) ( not get rid of) (BrE)1. VT + ADV1) (=not take off) [+ hat, coat, gloves] no quitarse2) (=not turn off) [+ light] dejar encendido, dejar prendido (LAm)3) (=retain) [+ house] conservar4) (=continue employing)hair 1., 1)2.VT + PREP (=restrict to)keep him on light foods for the next few days — que solo tome alimentos ligeros en los próximos días
he was kept on bread and water for three days — durante tres días solo le dieron pan y agua, le tuvieron a pan y agua durante tres días
3. VI + ADV1) (=continue) seguir, continuarto keep on doing sth — (ceaselessly) seguir or continuar haciendo algo; (repeatedly) no dejar de hacer algo
he keeps on hoping — no pierde la esperanza, sigue teniendo esperanzas
keep on along this road until... — siga por esta carretera hasta...
2) * (=talk)•
she keeps on about how much money they've got — no hace mas que hablar or siempre está hablando de todo el dinero que tienen3) * (=nag)•
he kept on about me being selfish — siguió dale que te pego con que soy egoísta *•
she keeps on at me about my cheap clothes — siempre me está dando la lata con que llevo ropa barata ** * *1) v + adva) ( continue) seguir*keep straight on — siga (todo) recto or derecho
to keep on -ing — seguir* + ger
b) ( repeatedly)I keep on forgetting to tell him — siempre me olvido or nunca me acuerdo de decírselo
c) ( talk incessantly)to keep on (about something/somebody): she keeps on about her grandson no hace más que hablar de su nieto; she keeps on at me about my weight — me está siempre encima con que estoy muy gordo
2) v + o + adv, v + adv + o ( continue to employ) \<\<staff/cook\>\> no despedir*3) v + o + adva) ( continue to wear)keep your coat on — no te quites el abrigo, déjate el abrigo puesto
b) ( not get rid of) (BrE) -
9 as
æz
1. conjunction1) (when; while: I met John as I was coming home; We'll be able to talk as we go.) cuando; mientras2) (because: As I am leaving tomorrow, I've bought you a present.) como3) (in the same way that: If you are not sure how to behave, do as I do.) como, igual que4) (used to introduce a statement of what the speaker knows or believes to be the case: As you know, I'll be leaving tomorrow.) como5) (though: Old as I am, I can still fight; Much as I want to, I cannot go.) aunque; por mucho que + verbo en subjuntivo6) (used to refer to something which has already been stated and apply it to another person: Tom is English, as are Dick and Harry.) al igual que
2. adverb(used in comparisons, eg the first as in the following example: The bread was as hard as a brick.) tan
3. preposition1) (used in comparisons, eg the second as in the following example: The bread was as hard as a brick.) como2) (like: He was dressed as a woman.) como3) (with certain verbs eg regard, treat, describe, accept: I am regarded by some people as a bit of a fool; He treats the children as adults.) como4) (in the position of: He is greatly respected both as a person and as a politician.) como, en tanto que•- as for- as if / as though
- as to
as1 adv tan / tantoas2 conj1. mientras / cuando2. como / ya queas she wasn't there, I left a message como no estaba, le dejé un mensaje3. comoLiam, as you know, is a singer Liam, como ya sabéis, es cantanteas3 prep como / de
as sustantivo masculino ace
as sustantivo masculino ace Locuciones: as en la manga, ace up one's sleeve 'as' also found in these entries: Spanish: abandonar - abismo - acabada - acabado - acreditar - actuar - además - adjetivar - alguna - alguno - amabilidad - amable - amarrar - ambas - ambicionar - ambos - amén - andanzas - antes - antojo - apadrinar - apellidarse - apenas - aquel - aquél - aquella - aquélla - arreglarse - arte - artífice - asesorar - así - asimismo - atar - aviar - bailar - balsa - bendita - bendito - bien - bloque - bondad - brevedad - broma - buenamente - burra - burro - cachondeo - cada - calcada English: above - acclaim - accomplished - accused - ace - acknowledge - act - action - address - advance - against - ago - aim - all - along - aloud - apprentice - arson - as - asap - assistant - bat - bell - black - bonus - both - by - by-product - capacity - cast - chalk - change - check off - cheer - class - clear - click - cluster - come on - compare - concern - construe - crop up - crow - dammit - date - dead - deaf - decision - decoyastr[æz, ʊnstressed əz]1 como■ as he painted, he whistled mientras pintaba, silbaba■ as I shut the door I realized I'd left the keys inside al cerrar la puerta me di cuenta de que había dejado las llaves dentro2 (because) ya que, como3 (although) aunque■ tall as he was, he still couldn't reach the shelf aunque era alto no podía alcanzar el estante4 (showing manner) como■ as I was saying,... como decía,...■ do as you are told! ¡haz lo que te dicen!■ as you all know,... como ya sabéis todos,...5 (and so too) como, igual que■ she's colour-blind, as is her mother es daltónica, igual que su madre\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas against frente a, en comparación conas far as hastaas far as I know que yo sepaas far as I'm concerned por lo que a mí respectaas for en cuanto aas if como sias it is tal como están las cosasas it were por así decirloas long as mientrasas of desdeas often as not las más de las vecesas soon as tan pronto comoas though como sias well as además deas yet hasta ahora, de momentoas ['æz] adv1) : tan, tantothis one's not as difficult: éste no es tan difícil2) : comosome trees, as oak and pine: algunos árboles, como el roble y el pinoas conj1) like: como, igual que2) when, while: cuando, mientras, a la vez que3) because: porque4) though: aunque, por más questrange as it may appear: por extraño que parezca5)as is : tal como estáas prep1) : deI met her as a child: la conocí de pequeña2) like: comobehave as a man: compórtate como un hombreas pron: quein the same building as my brother: en el mismo edificio que mi hermanoasadv.• a medida que adv.• como adv.• cual adv.• cuan adv.• tan adv.• ya que adv.conj.• conforme conj.• que conj.• según conj.prep.• por prep.pron.• cual pron.• que pron.
I æz, weak form əz1)a) (when, while) cuandoas she was eating breakfast... — cuando or mientras tomaba el desayuno...
as you go toward the bank, it's the first house on the left — yendo hacia el banco, es la primera casa a mano izquierda
b) ( indicating progression) a medida queas (and when) we need them — a medida que or según los vamos necesitando
2) (because, since) comoas it was getting late, we decided to leave — como se hacía tarde, decidimos irnos
3) ( though)try as he might, he could not open it — por más que trató, no pudo abrirlo
much as I agree with you... — aun estando de acuerdo contigo como estoy...
4)a) (expressing comparison, contrast) igual que, comoin the 1980s, as in the 30s — en la década de los 80, al igual que en la de los 30
b) ( in generalizations) comoit's quite reasonable, as restaurants go — para como están los restaurantes, es bastante razonable
c) ( in accordance with) comothe situation, as we understand it, is... — la situación, tal como nosotros la entendemos, es...
5)a) ( in the way that) comodo as you wish — haz lo que quieras or lo que te parezca
she arrived the next day, as planned/expected — llegó al día siguiente como se había planeado/como se esperaba
use form A or B as appropriate — use el formulario A o B, según corresponda
b) ( defining)it would be the end of civilization as we know it — significaría el fin de la civilización tal y como la conocemos
I'm only interested in the changes as they affect me — sólo me interesan los cambios en la medida en que me afectan a mí
Sri Lanka, or Ceylon, as it used to be known — Sri Lanka, o Ceilán, como se llamaba antes
c) (in phrases)as it is: we can't publish it as it is no podemos publicarlo tal y como está, no podemos publicarlo así como está; we've got too much work as it is ya tenemos demasiado trabajo; as it were por así decirlo; as was: our new president, our secretary as was — el nuevo presidente, ex secretario de nuestra organización
as... as — tan... como
she ran as fast as she could — corrió tan rápido como pudo or lo más deprisa que pudo
7)as if/as though — como si (+ subj)
he acts as if o as though he didn't care — se comporta como si no le importara
he looks as if o as though he's had enough — tiene cara de estar harto
II
1) ( equally)I have lots of stamps, but he has just as many/twice as many — yo tengo muchos sellos, pero él tiene tantos como yo/el doble (que yo)
2)as... as: these animals grow to as much as 12ft long estos animales llegan a medir 12 pies de largo; as recently as 1976 aún en 1976; as many as 400 people hasta 400 personas; as long ago as 1960 — ya en 1960
III
1)a) (in the condition, role of)as a child she adored dancing — de pequeña or cuando era pequeña le encantaba bailar
as a teacher... — como maestro...
b) ( like) como2) (in phrases)as for — en cuanto a, respecto a
and as for you... — y en cuanto a ti..., y en lo que a ti respecta...
as of o (BrE) as from — desde, a partir de
[æz, ǝz] For set combinations in which as is not the first word, eg such... as, the same... as, dressed as, acknowledge as, look up the other word.as to — en cuanto a, respecto a
1. CONJUNCTIONYou can usually use cuando when the as clause simply tells you when an event happened: cuando Alternatively, use [al] + infinitive:he tripped as he was coming out of the bank — tropezó al salir or cuando salía del banco
Translate as using mientras for longer actions which are happening at the same time: (=while) mientrasas the car drew level with us, I realized Isabel was driving — al llegar el coche a nuestra altura or cuando el coche llegó a nuestra altura, me di cuenta de que lo conducía Isabel
In the context of two closely linked actions involving parallel development, translate [as] using [a medida que] or [conforme]. Alternatively, use [según va] {etc} + gerund:as we walked, we talked about the future — mientras caminábamos, hablábamos del futuro
as one gets older, life gets more and more difficult — a medida que se envejece or conforme se envejece or según va uno envejeciendo, la vida se hace cada vez más difícil
When as means "since" or "because", you can generally use como, provided you put it at the beginning of the sentence. Alternatively, use the more formal puesto que either at the beginning of the sentence or between the clauses or ya que especially between the clauses. como; more frm puesto que, ya queas he got older he got deafer — a medida que or conforme envejeció se fue volviendo más sordo, según fue envejeciendo se fue volviendo más sordo
as you're here, I'll tell you — como estás aquí or puesto que estás aquí, te lo diré
he didn't mention it as he didn't want to worry you — como no quería preocuparte, no lo mencionó, no lo mencionó puesto que no quería preocuparte
he couldn't come as he had an appointment — no pudo asistir porque or puesto que or ya que tenía un compromiso
patient as she is, she'll probably put up with it — con lo paciente que es, seguramente lo soportará
3) (describing way, manner) comoknowing him as I do, I'm sure he'll refuse — conociéndolo como lo conozco, estoy seguro de que no aceptará
the village, situated as it is near a motorway,... — el pueblo, situado como está cerca de una autopista,...
as I've said before... — como he dicho antes...
as I was saying... — como iba diciendo...
she is very gifted, as is her brother — tiene mucho talento, al igual que su hermano
•
you'll have it by noon as agreed — lo tendrá antes del mediodía, tal como acordamos•
it's not bad, as hotels go — no está mal, en comparación con otros hoteles•
as in all good detective stories — como en toda buena novela policíaca•
Arsenal are playing as never before! — ¡Arsenal está jugando mejor que nunca!•
as often happens — como suele ocurrir•
he performed brilliantly, as only he can — actuó de maravilla, como solo él sabe hacerlo•
as you were! — (Mil) ¡descansen!4) (=though) aunquetired as he was, he went to the party — aunque estaba cansado, asistió a la fiesta
interesting as the book is, I don't think it will sell very well — el libro es interesante, pero aún así no creo que se venda bien, aunque el libro es interesante, no creo que se venda bien
try as she would or might, she couldn't lift it — por más que se esforzó no pudo levantarlo
as if {or}3} as though como siunlikely as it may seem... — por imposible que parezca...
it was as if or as though he were still alive — era como si estuviera todavía vivo
he looked as if or as though he was ill — parecía como si estuviera enfermo
it isn't as if or as though he were poor — no es que sea pobre, que digamos
as if toas if she knew! — ¡como si ella lo supiera!
as in as it isthe little dog nodded his head, as if to agree — el perrito movió la cabeza, como asintiendo
as it is, it doesn't make much difference — en realidad, casi da lo mismo
as it wereas it is we can do nothing — en la práctica or tal y como están las cosas no podemos hacer nada
I'd understood the words, but I hadn't understood the question, as it were — había entendido las palabras, pero no había comprendido la pregunta, por así decirlo
I have become, as it were, two people — me he convertido como en dos personas
as washe was as it were tired and emotional — estaba de alguna forma cansado y con los nervios a flor de piel
that's the headmistress, the deputy as was — esa es la directora, que antes era la subdirectora
2. PREPOSITION1) (=while)2) (=in the capacity of) comoI don't think much of him as an actor — como actor, no me gusta mucho
such 3.Gibson as Hamlet — (Theat) Gibson en el papel de Hamlet
3. ADVERBas... as tan... comoshe hit him as hard as she could — lo golpeó lo más fuerte que pudo, lo golpeó tan fuerte como pudo
she doesn't walk as quickly or as fast as me — no camina tan rápido como yo
walk as quickly or as fast as you can — camina lo más rápido que puedas
is it as far as that? — ¿tan lejos está?
as little as as many... as tantos(-as)... comois it as big as all that? — ¿es de verdad tan grande?
as muchI've got a lot of tapes but I haven't got as many as him or as he has — tengo muchas cintas, pero no tantas como él
as much... as tanto(-a)... comoshe thought he was an idiot, and said as much — pensaba que era un idiota, y así lo expresó
you spend as much as me or as I do — tú gastas tanto como yo
as one half/twice/three times as... without as {or}3} so much asit can cost as much as $2,000 — puede llegar a costar 2.000 dólares
as forshe gave me back the book without as much as an apology — me devolvió el libro sin pedirme siquiera una disculpa
as for the children, they were exhausted — en cuanto a los niños, estaban rendidos, los niños, por su parte, estaban rendidos
as from as ofas for that... — en cuanto a esto...
as toas of yesterday/now — a partir de ayer/ahora
as to that I can't say — en lo que a eso se refiere, no lo sé
as yet hasta ahora, hasta el momento; regard 2., 4)as to her mother... — en cuanto a su madre...
* * *
I [æz], weak form [əz]1)a) (when, while) cuandoas she was eating breakfast... — cuando or mientras tomaba el desayuno...
as you go toward the bank, it's the first house on the left — yendo hacia el banco, es la primera casa a mano izquierda
b) ( indicating progression) a medida queas (and when) we need them — a medida que or según los vamos necesitando
2) (because, since) comoas it was getting late, we decided to leave — como se hacía tarde, decidimos irnos
3) ( though)try as he might, he could not open it — por más que trató, no pudo abrirlo
much as I agree with you... — aun estando de acuerdo contigo como estoy...
4)a) (expressing comparison, contrast) igual que, comoin the 1980s, as in the 30s — en la década de los 80, al igual que en la de los 30
b) ( in generalizations) comoit's quite reasonable, as restaurants go — para como están los restaurantes, es bastante razonable
c) ( in accordance with) comothe situation, as we understand it, is... — la situación, tal como nosotros la entendemos, es...
5)a) ( in the way that) comodo as you wish — haz lo que quieras or lo que te parezca
she arrived the next day, as planned/expected — llegó al día siguiente como se había planeado/como se esperaba
use form A or B as appropriate — use el formulario A o B, según corresponda
b) ( defining)it would be the end of civilization as we know it — significaría el fin de la civilización tal y como la conocemos
I'm only interested in the changes as they affect me — sólo me interesan los cambios en la medida en que me afectan a mí
Sri Lanka, or Ceylon, as it used to be known — Sri Lanka, o Ceilán, como se llamaba antes
c) (in phrases)as it is: we can't publish it as it is no podemos publicarlo tal y como está, no podemos publicarlo así como está; we've got too much work as it is ya tenemos demasiado trabajo; as it were por así decirlo; as was: our new president, our secretary as was — el nuevo presidente, ex secretario de nuestra organización
as... as — tan... como
she ran as fast as she could — corrió tan rápido como pudo or lo más deprisa que pudo
7)as if/as though — como si (+ subj)
he acts as if o as though he didn't care — se comporta como si no le importara
he looks as if o as though he's had enough — tiene cara de estar harto
II
1) ( equally)I have lots of stamps, but he has just as many/twice as many — yo tengo muchos sellos, pero él tiene tantos como yo/el doble (que yo)
2)as... as: these animals grow to as much as 12ft long estos animales llegan a medir 12 pies de largo; as recently as 1976 aún en 1976; as many as 400 people hasta 400 personas; as long ago as 1960 — ya en 1960
III
1)a) (in the condition, role of)as a child she adored dancing — de pequeña or cuando era pequeña le encantaba bailar
as a teacher... — como maestro...
b) ( like) como2) (in phrases)as for — en cuanto a, respecto a
and as for you... — y en cuanto a ti..., y en lo que a ti respecta...
as of o (BrE) as from — desde, a partir de
as to — en cuanto a, respecto a
-
10 freirus
Freirus, magos, curanderos, desencantadores de embrujamientos, etc. De los Freirus se han contado muchas historias, algunas ciertas, otras meras leyendas y muy pocas están en lus cuentos. Yo ahora les voy a contar la historia relacionada con lo misterioso de las Xantinas y freirus. "L'ESTORIA DE XANTA ROUXA" —Acorreláu per argutóuxes cumes que fasta les mesmes ñubes s'espurríen, pa xorber d'échos nus envernus les ñeves ya nus branus les güáitades, ben per mor de les borrines ou de bétchadas orbayadas, ou de choveres xin tinu, cundu atroñiquen lus cielus, ya en pocétchos centellóuxes s'esmadrían ente reblagus en manplenáes de riadas. Ou cundu nes campes nuétches baxu 'l paxiétchu d'estrellas, qu'acobertorién lus érus de moyadas alboriadas, ou cundu 'l tempu trastola, ya baxan prietes borrinas xemandu las orbayadas, que fartucaben al vátche que comu xardín divinu per les argutóuxes cumes yera curiáu en muriada. —Nisti vátchiquin d'enxuenu que mil nomes xin chevara, mal nomáu xamás cheldara, perque mil vátches semexus a miou Melgueirina Asturies per tous lus lláus l'engalanan. Isti vátche yera un xardín que xempre verdi lu taba, lu mesmu nel plenu envernu que nel branu magosteiru, dou embruxantes aldines per uquiera lu poblaban, de xentes fortes ya bravas, que fellices trabayaban, disdi que el sol allumbraba, fasta que la nuétche prieta nun dexaba güétchar nagua. —Sous erus daben lu mesmu 'l perexil que l'escanda, lus arbeyinus de Mayu, ya tou la clás de ximiente qu'el llabrador la xemara. Nus sous teixus tou la fame taba d'afechu xebrada. —Allindiaben sous rebañus d'uveyes, vaques, ya yegues, que nus préus, ou nas brañadas pastiaben yerbes mu sanas. Nuna 'ldina d'isti vátche fae mamplenaú d'anus, fexu rellumbru ista hestoria que l'uréei cundu guaxe de chingua d'un bon vaqueiru que tamén él l'ureáre. —Ista cheyenda ou hestoria que ches cuntu you nagora, fói fecha per el amore, 'l xufrimientu ya la chárima, ya per oitres munches couxes qu'allumbra l'alma humana. —Yera Rouxina tan pura, tan ñatural ya melgueira, tan fermóuxa ya ben cheldá que nin el mesmu Faidor oitra mexor n'encaldara. Yera fía d'una viuda de rancuayina llabranza, qu'ente les dous trabayaben, con la gavita l'aldina, que toes sous xentes con gociu l'apurríen cundun cuadraba. Perque Rouxina yera dalgu que embruxaba y encantaba, que semaba l'allegría per uquier qu'espatuxara, Rouxina xegún les xentes yera un anxelín del ciellu, tan roxiquina y a guapina comu las divinas xanas. —Sous güétchus yeran mesterius qu'al mirar tou l'embruxaban, l'allumbraben d'allegríes, l'alleraben d'esperancias, l'aviñonaben pel gociu qu'en sou alma fogueiraba. Sous güétchus faían falugus, apurriendu mil promexas xin écha falar pallabra. Tous lus mozus d'aquel vátche taben ameruxáus d'amore per la melgueira Rouxina, pos tóus ca cual per xigu, cuntábenxe ben queríus per la melgueirina xana. —Cundu chegaben les romeríes naquel vátche d’énxuenu, toes les xentes dexaben lous trabayus, y'apaxiétchaes con sous gales de festa, diben allegres ya fellices con xantificanti respeutu, a festexar al sou Xantu ou Xantina que tou 'l añu le reizaban, rogándoyes que sous femes nun mal partu nun bétcharan ou que lus chobus ya 'l oxu nun chuquinaren sous vaques, sous uvées ou cheguadas, ou qu'el tempu vena bonu p'el maíz ya las patacas, ya cundu 'l mes de la yerbe nun choviere nin orbayara, pa poder metela bona nus payares ya nas baras, axín como oitres couxes que a sous Xantus pigüeñaban. —Ya trés lus reizus al Xantu ou a la Vírxen qu'aduraban, tóus diben pa sous teixus en hermaná fellizada, y'enzulaben el banquete que faíen col cordeiru mexor de la sou teixada, ya oitres guixus ya llambicus, que pa tal chelda forniaban. —Ya despós de tous fartus e achegres en romaurada, colaben pa la campeira dou lus múxicus gaitaban, ya tóus xemáus de diches con alegría danciaban lu mesmu la xente viétcha qu'angunes xotes danciaba, que la xuventú enteira que de baítchar n'adondaban, xempre xuníus nel dexéu de la querencia qu’embruxa l 'amore que ca cual cata, mái nus mozus que nes móuces pos ístas son mái recatas, perque la fema que pirdi la sou gonra endenantes de qu'el cura la caxara, cheva cuaxigu la duda de ser muyer fellizada. (Bona dote tenes fía, que yes fermóxa e gonrada, 'l díe que pirdas la gonra si nun yes muyer caxada, tou dote nun val pa nagua). Axin falaben les maes tous lus díes a sous fías, enus tempus d'endenantes, cundu la mútcher namái que yera 'l ama en sou teixu cundu 'l sou home nun taba. Peru güéi que la muyer ye 'l xuez que chelda les lleyes, ou 'l guardia que t'encarxela, ou 'l aboguéu falancieru que la xusticia simielga ou 'l fiscal endiañáu que t'achuquina xin pena, falu you que la mútcher güéi poucu estima sou gonra, sou embruxu mesterióxu, sou divinidá grorióuxa, sou ser má del mesmu Cristu, sou ser mantina e fermóuxa. —Ya coyendu la güítcha p'afalar denuéu continu ista hestoria ou cheyenda, falu qu'achí naquel baítche, tous lus mozus faíen dance p'eñamorar a Rouxina, tóus lampriáus nel esgolazu queríen xorber nus sous güétchus el embruxu qu'allumbraben, d'angunus envallentáus falábenle mu xellín que taben per écha llocus, peru Rouxina xonrienti a dalgún sou xi ches daba, ya ñocenti comu ‘n ánxel con sous embruxantes güeyus ya sou melgueira falancia, per xemexu afalagaba, engolguiéndulus nun fuéu que mái sou amore queimaba. —E anxín con tóus per lu mesmu, danciaba ya se reyía, falaba ya canturriaba, ya sous güeyus mesterióxus l’amor per uquier xemaban. TRADUCCIÓN.— (LA HISTORIA DE SANTA ROSA). Rodeado por altas cumbres, que hasta las mismas nubes con gallardía se estiraban, para beber de ellas en los inviernos las nieves y en los veranos las aguas, bien por mediación de nieblas o de ricas escarchadas, o de lluvias que sin tino cuando los cielos tronaban y la centella o el rayo como la luz caminaba, y las nubes se rompían en torrentes de riadas. O cuando en las noches claras bajo el manto de estrellas, que cubrían todos los campos mojados por la alborada, que tal hartaba a todo el valle, que como jardín divino, por las altas montañas era cuidado por sus naturales murallas. —En este valle de ensueño, que mil nombres si llevara mal llamado jamás fuera, porque mil valles divinos, parecidos este ensueño, en mi Dulce Tierrina por todos sus lados la engalanan. —Este valle era un jardín que siempre verde lo estaba, lo mismo en el pleno invierno, que en el verano más caluroso, donde embrujadoras aldeas por todas partes poblaban, de gentes fuertes y bravas que felices trabajaban, desde que el sol salía, hasta que la oscura noche no dejaba ver ya nada. Sus tierras daban lo mismo el perejil que el trigo, que los guisantes tempranos, que cualquier clase de siembra que el labrador trabajara. En sus casas toda hambre del todo estaba apartada. —Las nobles y bravas gentes de aquel valle de ensueño, cuidaban a sus rebaños de ovejas, vacas y yeguas, que en los verdes prados, puertos, morteras u brañas, pastiaban abundantes y buenas hierbas. En una de las aldeas de este valle, hace muchos años se a alumbró esta historia, que yo escuché siendo niño, de boca de un buen vaqueiru, que también él la escuchara. —Esta leyenda o historia que yo les voy a contar ahora, fue nacida del amor del sufrimiento y la lagrima y de muchas otras cosas que alumbra el alma Humana. —Era la joven Rosina tan, pura y tan natural, tan dulce y tan hermosa, y también deseada estaba, que hasta el propío Hacedor otra mejor no creara. Era hija de una viuda de muy pequeña labranza, que entre las dos trabajaban, con la ayuda de las gentes de la aldea, que les prestaban cuando la necesitaban. Rosina era ése algo que embrujaba y encantaba, que sembraba la alegría por donde ella caminara. Rosina según las gentes, era un angelín del cielo, tan rubia y hermosa como las divinas Xanas. —Sus ojos eran misterio que al mirar todo lo embrujaba, alumbrando la alegría, repartiendo la esperanza, llenando a todos del gozo que en su alma se hornaba. Sus ojos hacían halagos prodigando las promesas sin ella decir palabra. Todos los mozos del valle estaban llenos de amor por la dulce y encantadora Rosina, y cada cual para si mismo ya se contaba amado por la preciosa diosa. —Cuando llega el tiempo de las fiestas o romerías en aquel valle de ensueño, todas sus gentes dejaban sus trabajos, y vestidos con sus mejores galas, iban alegres y felices, con santificado respeto, a festejar a su Santo o Santina, que en todo el año le rezara, rogándole que sus hembras tuvieran un buen parir, o que los lobos o el oso no matase a sus ganados, o que el tiempo viniese bueno para el maíz, y las patatas y que en el mes de recoger la hierba no lloviese ni lloviznara, para poder tener buena hierba en los pajares y las varas, así como muchas otras cosas que a sus santos les rogaban. Y tras de los rezos al Santo o a la Virgen que adoraban, todos se marchaban para sus casas en hermanada felicidad, y festejaban el banquete que hacían con los corderos mejores de sus rebaños, y otros guisos y confites que para tales fiestas se industriaban. —Y después de todos hartos y alegres en romería, se iban para la campa donde los músicos tocaban, y todos llenos le dichas con alegría danzaban, lo mismo las gentes viejas que algunas jotas bailaban, que toda la juventud que de danzar no casaba, siempre unida en el deseo, de la querencia que embruja, el amor que cada cual buscaba, más en los mozos que en las mozas, pues éstas son más recatas, porque la hembra que pierde su honra antes de ser casada, puede que jamás alcance la felicidad soñada. (Buen dote tienes hija mía, que eres hermosa y honrada, el día que pierdas tu honra sino eres mujer casada, tu dote no vale nada). Así hablaban las madres todos los días a sus hijas en los tiempos ya pasados, cuando la mujer sólo era el ama en su casa siempre que el hombre no estuviera. Pero hoy que la mujer es el juez que hace leyes o el guardia que te encarcela, o el abogado hablador que la justicia menea, o el fiscal endemoniado que te asesina sin pena, digo que hoy la mujer muy poco esta a su honra, su divinidad gloriosa, su ser la madre de Cristo, su ser querida y hermosa. —Y cogiendo la aguijada para arrear con tino esta leyenda o historia, les digo que en aquel valle de ensueño, todos los mozos, bailaban, reían, cantaban y todo cuanto hacían y pensaban iba encaminado para enamorar a la hermosa y divinizante Rosina, pues todos estaban hambrientos y sedientos hasta el enloquecimiento, por poder satisfacerse con las embrujantes miradas de sus misteriosos y encantadores ojos, algunos mozos más osados, le decían muy despacio y con grande veneración, que estaban enloquecidos de amor por ella. Pero Rosina sonriéndose siempre con su candidez acostumbrada, a ninguno le daba su sí, e inocente como un ángel, con sus embrujantes ojos y su dulce palabra, por igual a todos halagaba, envolviéndoles dentro de un embriagador y divino fuego en el que sólo su amor les quemaba. Y así con todos por igual, bailaba y se reía, hablaba y cantaba, y sus ojos misteriosos el puro e inocente amor por todas partes sembraba. "JUAN EL CURANDERO" —Era Juan hombre maduro sin llegar en esta edad a su total madurez, y era viejo en ser tan pobre como la propia vejez, pues no hay viejo que sea rico aunque más dineros tenga que el mundo que tener. Ya que el dinero en el viejo (y a esta edad yo he de llegar si la parca en mi camino no me siega mi querer, y quisiera me respeten como yo desde mi infancia con el anciano lo hacer) u otra riqueza que fués, sólo le sirve de abrigo, de tranquilidad tal vez, y para que todos sus deudos le mimen y les respeten, como el mejor de sus males para heredarle después. —Yo no se si me comprenden por no explicarme muy bien, yo no llamo viejo al tiempo, porque el tiempo viejo no es, yo llamo anciano a los seres que han perdido la alegría, la ilusión y el apetito, y cuando esto se pierde el más joven viejo es. —Digo yo que me han contado, que Juan no tenía riquezas, y que vivía solitario en una humilde cabaña que él mismo se fabricara, era hijo de aquel valle, dónde sus padres un día tuvieran buena labranza, pero siendo él un niño que apenas lo recordar, vendieron toda la hacienda y se fueron a ultramar. Y en aquellas tierras ricas al otro lado del mar, Juan conoció la fortuna que del trabajo sus padres la pudieron enfornar (hornar), también conoció el amor, y la alegría de vivirlo con el placer que él te dar, pero el vicio de las drogas que a otros muchos te empujar, le hicieron perder su suerte y en la desgracia rodar, y esta negra desventura al presidio le llevar, de dónde salió tan pobre de riquezas y de honor, que en él ya nadie confiar. —Desesperado y mendigo, sin familia y sin hogar, Juan regreso a su Tierrina, al valle que había nacido, y a las argutas montañas que con recelo le guardar, y una vez en el lugar dónde él al mundo llegar, en terreno comunal edifico su cabaña, y tras ella hizo una huerta que con sapienza cuidar, dónde florecía la planta que tras bien elaborada él con placer la fumaba y del mundo se olvidar. —Juan vivía de la caza, de la pesca de ser hombre de mente despierta a ultranza, y quizás bien educada en el delicado oficio de curar la enfermedad, pues él sanaba a las gentes con sus potingues y ungüentos industriados con las plantas que en el monte él arrancar, así aliviaba el reuma, los catarros y otros males, que el médico no sanar. Muchas veces sus palabras sabias por bien atinadas, hacían más bien al enfermo, que el doctor y su receta, que a parte de ser muy cara, raras veces era eficaz. —Juan era un astur de casta, de estatura premediada, de rostro agradable y firme, con nariz recta y holgada, de boca que sonreía aunque palabra no hablara, de ojos tristes y avispados, del color de la esmeralda, sus cabellos eran negros para contraste de raza, y su caminar sereno tranquilidad sin par, le daban el firme aire de poder y libertad. Juan practicaba la industria de curar la enfermedad no cobrando jamás nada, pero todos le ofrendaban mucho más que si cobrara, quizás fuese porque Juan, era hombre que las gentes le querían, le admiraban y le honraban. —Una tarde estaba Juan sentado frente a su casa, que alejada de la aldea en solitario se alzaba, silencioso y cabizbajo no viendo que le observaban, Juan cavilaba en silencio, o tal vez feliz lo fuera y en nada quizás pensara. Más de pronto alguien le dijo con voz cristalina y clara, como las aguas que nacen en las fragosas montañas, con voz cantarina y brava, como la que hace el malvís en la libertad del campo, dueño y señor de su ente, no siendo esclavo de nada, con voz mansa y adulzada, como la que hace la hembra, cuando a su amado le invita, o a su cachorro le halaga, con voz cálida e inocente, como los rayos del sol que dan vida a todo ser, sin preguntar si hay algunos que no merecen tal gala con voz que era un embrujo, para cualquier ser viviente que su música escuchara: —¡Señor Juan! ¿Se encuentra enfermo, o tal vez tiene tristezas que le infelizan su alma? —Juan levantó su mirada, y allí en mitad del camino Rosina le reparaba, con sus candorosos ojos y una divina sonrisa que en sus boca bailoteaba. —¡No preciosa soy feliz, no tengo en pobreza nada, que me fabrique el dolor, ni el odio ni la venganza, ni el egoísmo maligno, ni una ilusión desquiciada! —¡Soy feliz porque soy rico, al saber que no poseo querella de hacienda vana, tengo comida y cobijo, vecinos que bien me quieren y muy tranquila mi alma. —¿Puedo sentarme a tu lado a charlar si tiene gracia...? —¡Tengo la gracia del cielo, cuando hasta mi lado llega, la hermosura más preciada por la inocencia guiada! —¡Puedes Rosina si quieres hacer cuanto a ti te plazca! —¡Señor Juan, yo soy curiosa, como mujer bien pagada, cuentan en la aldea cosas de usted y ninguna mala, pero yo quiero saber esa tristeza que tienen sus ojos que ahora me halagan, ese no querer tener, cuando todos en la vida, por el poseer se afanan! —¡No están tristes mis pupilas, ya que en verdad son dichosas, tal vez se encuentran cansadas, por el placer tan inmenso que en todo momento gozan! —¿Cómo es posible señor, que estando sólo en su choza con agranda *** ***y de todas sus bondades, y ocasiones hubo muchas en que estándome yo sola he pensado en bien amarle. Señor Juan, nunca me quite de este placer que yo siento al poder acariciarle, al poder amarle tanto, como no he podido amar, nada más que a la mi madre! — Juan dominando el deseo que su espíritu sentía, de sus sentidos dislocos perdidos en el placer del vicio que da la carne, pudo un tiempo detener prisioneros tales naturales males, pero al fin incontrolable, besó a Rosina en sus ojos que eran maravillas tales, con el ardor de la quema controlada y sin desmanes, y acariciando su rostro con hermosura pureza del más escogido ángel, le dijo ya emocionado despreciando sus maldades: —¡No sé si el cielo me premia dándome cariños tales, o si me pide un calvario que en duda pongo en llevarle, sólo sé Rosina hermosa, princesa maravillosa con designios celestiales, que en mí hallarás tú siempre cuanto tenga y pueda darte, puedes venir a mi casa siempre que el querer te llame, mi puerta no tiene llave ni para ti, ni tampoco para nadie! —¡Señor Juan, soy tan dichosa que mi pecho se me abre, y por él se me desbordan todo un Firmamento lleno de gozosas alegrías, porque no tienen cabida en mi alma que las hace! —Juan de nuevo acarició aquel ángel tentador, y sin poder contenerse aunque luchó con ardor, sus labios fueron directos aquella rosa encarnada, que era su boca preñada de virginidad y amor. Y lejos de ser esquiva a tan bacanal caricia que se enredaba en el beso que en sus labios se prendió y aquella fuente de gozo, de un deseo incontrolable de un embrujo tentador, respondió al beso en medida que el beso que recibió, y rauda salió corriendo envuelta en gloriosa dicha, con marcado rubor, le dijo adiós con su mano, hacia su aldea marchó. —Juan quedó sólo y maltrecho por el placer el dolor, sin llegar a comprender, que tanta inocencia pura, tanta hermosura y candor, pudieran vivir tan juntas en natural parangón, y darle a él tanta dicha, como carga de dolor. "LA MUERTE DE JUAN" —Fue condena para Juan imposible de vencer, aquel fuego que prendió Rosina en su corazón, era un veneno de infierno que le empujaba al placer, y no al honrado sendero de querer a la inocente como el padre que no ser. —¿O quizás es el demonio ese ángel celestial que en figura de Rosina a mí me vino a tentar, el inocente soy yo que en la inocencia fiar? —Ella se dejó halagar, yo con pasión la besé, y busqué en sus labios puros no el cariño paternal, sino el deseo carnal que en todo Humano se encuentra, como dios del placer, muchas ocasiones hay que ni el más santo barón, ni la más casta mujer son capaces de frenar y violan la castidad en su vida alguna vez. Si a este extremo llegan ellos, ¿qué podré yo hacer que soy un vicioso por demás de la droga y el placer? —Y ella se dejó halagar, y con su candorosa inocencia despertó en mí otra vez, las locas ansias de amar, que dormidas las tenía pensando que nunca más volverían a despertar, puede que ella sin querer me incitara en la pasión, por eso yo la besé, y busqué en sus labios rojos fontana de gran placer, apagar mi sed de amor, y cuando tal degustaba pude y en ella yo notar, que respondía a tal goce no con querer paternal, sino con ansias de amar, y al igual que yo gozar. Y sus pechos prominentes recios por virginidad, he visto que se alteraban sacudidos por el goce que al largo beso arrancar. Y sus ojos hechiceros brillantes como luceros cuando el alba se acercar, he visto que se cerraban extraviados y sumidos, como buscando en su mente un acomodo gustoso del placer desconocido que ella aún no degustar. —¡Más que digo! ¡Estoy demente! —¡Cómo piensan mis sentidos cosas tan bajas y ruines de una virgen inocente que como a padre me amar! —¡Santo cielo, estoy perdido dentro de este fuego ciego que sin mudanza ninguna, me conduce con fiereza al desbordado deseo, de una pasión tan demente que me roba mi sosiego, y que me empuja insolente al pensamiento más bajo que mi mente fabricar! —¡Qué feliz era yo antes en este mi bello valle, dónde desde lejos vine con el propósito firme de hallar la tranquilidad fundiéndome con la paz, que tanto necesitaba mi alma ya emponzoñada por tanto el cuerpo gozar! —¡He de marcharme del valle mañana a lo más tardar, he de huir de esta pasión que a velocidad del rayo me roba sin contenerla, el tesoro más preciado que era mi tranquilidad. He de alejarme si quiero que mi deseo carnal, consumado no se vuelva con la fiereza bestial que en afán pone la fiera cuando el hambre la devora, y para calmarla mata al inocente cordero criatura celestial, que muere en la fiera garra sin pronunciar un sollozo, como morirá la honra de la inocente Rosina, para calmar el Placer que en mi alma dislocado aspira al rico bocado de su hermoso virginal! —Ya la tarde caminaba en pos de la oscuridad, que ensombrecida en el valle hacia sus cumbres se alzar, Juan se adentró en su cabaña casi enfermo por la fuerza que había gastado en pensar, queriendo sepultarse dónde ni el mismo se hallar, para olvidar el tormento de la más grande pasión que en su vida le tentar, por eso, con sus hierbas drogadizas y otros diversos potingues que él sabía preparar, mezclados con miel y caña, en una olla con agua al mor del fuego aliñar, y cuando en su punto estuvo aquella droga fatal, se acostó en su ruin camastro y a tragos largos y ralos con gusto se la libar, para apagar en su mente su pensamiento encendido que en la Rosina quemar. —Tiempo hacía que la noche del valle ya se adueñar, cuando sintió que en su puerta alguien la abría y entrar, en el interior del cuarto con voz candorosa y suave en murmullo cariñoso que al de la gloria apariar, le decían con misterio que le pareció que era su mente que trasvolada al ente que le tentaba, de él se quería también por doble puerto mofar: —¡Señor Juan! ¿Está dormido...? —A la luz del mal candil que iluminaba la alcoba, con destellos que bailaban en las borronosas sombras, dándoles casi una vida que a más claridad no hallar, Juan vio a Rosina sonriente, entre azorada gozosa, e incorporándose presto en su catre empobrecido, preguntole preocupado aunque alegre por pensar, que en su sino escrito estaba que aquella virgen doncella sólo venía a buscar, el aplacar su pasión con la que a él le atenazar: —¿Cómo se atreves princesa, ángel hermoso del cielo, criatura primorosa, diosa de mis desvelos, ruina de mis desventuras, soberana de mi cielo, cómo te osas Rosina, encantadora xanina, que has embrujado mi alma con tu amor que al ser divino yo como mortal no espero, cómo te atreves te digo, en venir desde la aldea, sólo y en noche sombría, hasta esta casa malvada, dónde mora tu deshonra yvive mi desespero? —¡Señor Juan, no pude, y juro que lo intente con denuedo, pues algo, si que no comprendo, una fuerza misteriosa que me traspasaba el alma, entre alegre y pesarosa, entre dichosa gozosa, repugnante y vergonzosa, una pasión tan profunda que al ser salvaje es sincera, una poderosa magia que al ser divina es misterio, me obligó sin yo oponerme, a que dejase mi casa muy despacio en silencio, me trajo a su presencia, y aquí estoy porque le quiero! —Juan con tristeza profunda y alegría en alto cielo, con pasión que se apagaba y en amor ardía fiero, asió la infusión de droga y bebió con el consuelo, de ver abierta a la postre la puerta de su gran cielo. Cogió Rosina la olla de entre las manos de Juan, que no hizo ni un amago para impedir que ingiriera de aquella su medecina que le aploacaba sus penas y con su sonrisa hermosa, inocente y candorosa, bebió Rosina con gozo la caramelosa droga, tras beber un largo sorbo, siguió sonriendo feliz, a la par que se acostaba en el catre a par de Juan, y con sus palabras dulces y sus manos primordiosas, caricias sembraba en Juan a la par que le decía: —¡Algo tiene esta bebida que de alegría me llenar, algo que sabe tan dulce como la miel en panal, algo que enciende mi alma y en el aire me hace andar, tal parece que soy ángel con alas en mis espaldas que me permiten volar! —¡Señor Juan, mi Juan querido, siente un calor en mi cuerpo y la ropa me estorbar, voy a quedarme en porricas (desnuda) para contigo gozar, soy feliz mi Juan querido, tanto que dudo en el mundo, un ser con más dicha y gozo, como yo no sé si habra! —Y así entre besos y abrazos, caricias, risas y juegos, en aquel renqueante catre sucio y pobre por demás, Rosina la candorosa, la inocente virgen pura, perdió su honra gozosa, conociendo jubilosa un placer que no soñar, perdió su casta inocente y a cambio ganó dichosa, saborear felicidad. —Toda la noche fue fiesta de besos que se perdían sumidos en el placer, de caricias de halagos, que hasta las puertas abiertas de su honra destrozada, llegaban en oleadas, sin jamás desfallecer. —Y así amándose ciegos sin pensar en el después, cantó el malvís su tonada y llegó el amanecer. —Fue entonces cuando extenuados de tanto amor y placer, fundidos en el abrazo que sólo el querer saber, se perdieron en el sueño feliz y de pesadez, que a los cuerpos adormece después de beber placer. —Se alarmó por la mañana la aldea que despertaba aprestándose al trabajo como cada día hacer. Se alarmó por los lamentos, llantos y gran desespero, que la madre de Rosina con grande pena lo hacer. —Puesto el pueblo sobre aviso, pronto cundió en todo el valle la noticia ya agrandada del dolor que acontecer. —Unos decían con pena, que tal vez fuera raptada por alguien que la querer. —Viejas hubo que dijeron porque que en misterios creer, que Rosina no era criatura humana, sino que era una Xana, y con ellas a sus fuentes otra vez querer volver. —Todas las gentes del valle la llamaban y buscaban, por los montes y praderas, por las ubérrimas cumbres dónde el utre (el águila) campaba, por las abexías (húmedas sombreadas) y abruptas fondigonás (hondonadas), por las veiras del regueiru (orillas del torrente), que cruzaba sulfuro la rica verde vallada, y todos con desespero perdían ya la esperanza de poder jamás toparla, y ya casi se creían, que Rosina era una Xana que a sus fuentes retornara. —Alguien llegó a la cabaña del bienhechor curandero, la vio abierta y solitaria, llamó a Juan con fuerte voz, y al ver que no contestaba, dentro de su casa entró. —Y allí, en el catre humilde del magnánimo señor, juntos y muy abrazados, sumidos en dulce sueño, Juan y Rosina dormían sin despertar a su voz. —Salió raudo de la casa quién el primero los vio, y a gritos dijo en la aldea dónde Rosina se hallaba y nadie se lo creyó. —Pero al afirmarlo fiero, y rogar que le siguieran, todos corrieron tras él, y entraron en la cabaña, y vieron a los amantes durmientes y entrelazados cual si fuesen uno dos. —Asustados los vecinos al ver lo que no creyeran aunque jurasen por Dios, zarandearon los dormidos, con rabia, odio y furor, y despertose Rosina, pero Juan no despertó. —No se alteró la Rosina, ni menos se levantó, halagó el pelo de Juan, con cariño le besó, y les dijo a sus vecinos con voz preñada de ira, de desprecio y de valor: —¡Dejazle dormir tranquilo, que vuestras horrendas voces no perturben a mi amor, y marcharos de mi presencia, pues no volveré a la aldea, ya que mi casa está aquí, porque desde hoy ya soy, ante Dios que es el que importa, la fiel esposa de Juan, al que le entregué mi honra y todo mi corazón! —Fue la madre de Rosina herida en su sentimiento con vergüenza con fuerza enloquecida por deshonra tan atróz, la que asiendo a Juan con envilecido furor, del catre al suelo tiró y allí en el suelo empobrecido, del miserable cuartucho, todos juntos comprobaron sumidos en un terror, que de miedo confudiólos al presenciar con pavor, que Juan seguía dormido, y en sus labios florecía una sonrisa feliz, que la muerte por la dicha al matarle le dejó. —¡Está muerto! ¡Le has matado! Dijeron aquellas gentes mirándola despavoridos, como si Rosina fuera demonio exterminador, como si aquella muchacha que siempre del pueblo tuvo el cariño y el halago, el aprecio más pagado, y el amor de los rapazus (mozos) que por ella suspiraban con buen querer e ilusión, cómo si aquella preciosa y angelical criatura que desde niña alegrara con sus cantes y sonrisas, galanuras y prestancias, sencillas y naturales, ausentes de vanidas y de hipócritas maldades, los vivires, y quehaceres de las gentes de aquel valle, de pronto se convirtiera en lo mas sucio y maldito que a un humano le caver. —¡Bruja del demonio eres Xana de gran maldición! —Dijeron algunas gentes con el odio retratado en sus ojos y audición —¡Has venido a esta cabaña tan sólo con la intención de asesinar a este hombre, que era nuestro curador y un santo de bendición! —Levantóse de aquel catre Rosina sin el pudor, y en porricas (desnuda) como estaba, con el cuerpo más perfecto que jamás la tierra dio, abrazose a Juan llorando entre gritos lastimeros tan cargados de dolor, que doblegarían en pena a otras gentes que no fueran sus vecinos que la odiaban, y con desprecio la miraban, con repugnancia y con terror. —¡Fostes vuexotrus baldrietchus, gafuróuxus achuquinus (fuisteis vosotros cobardes, despiadados asesinos), hijos de satan malditos, los que matasteis a Juan mientras que dormía yo, un sueño que no era sueño, sino gloria del Señor! —Gritóles Rosina airada, fuera de sí dislocada, transfigurado su rostro por tan inmenso dolor. —¡Yo pido al Señor del Cielo, o al rey del infierno fiero, que sobre vosotros baje poderosa maldición, que os quite la alegría, la paz y prosperidad por asesinos que sois! —Al día siguiente en el valle fue enterrado el pobre Juan, llorando sin ver consuelo, tras el féretro entablado Rosina le acompañaba hasta la dura morada dónde su cuerpo sin vida sería pasto de la tierra, porque de ella nació. —Con Juan se fue de Rosina la alegría alborozada, el brillo de su mirada cautivadora de amor, su virginidad gozada, sus sonrisas primordiosas que de ángel eran canción, su inocencia candorosa su felicidad dichosa, gozada en el mismo día que su honra se esfumo. —Más de dos meses Rosina en su lecho desesperada enferma de amor vivió, y casi su muerte halló por la pena que sufrió. —Cuando al fin salió del mal y a su cotidiana vida de trabajo retornó, lo hizo ilusionada de renaciente alegría, al saber que en sus entrañas un hijo estaba creciendo fruto de su gran amor. —Fue su vida desde entonces en aquel valle querido, la condena del infierno o un castigo del Señor. —Ella que siempre había sido la hermosura y la canción, la alegría y la sonrisa, la ilusión de tantos mozos que deseaban su amor, la inocente virgen pura sin orgullo ni obsesión, era ahora por sus gentes despreciada con horror, insultada muchas veces con ofensivas mentiras, dónde la airada venganza de la envidia recogió. Hasta los mozos que antes la trataban con cariño y marcada veneración, ahora la repudiaban, y con socarronas risas le lanzaban sucias sátiras, y la nomaban Paraxa (nombraban puta) con la misma asiduidad, que antes le decían bonita en cualquier otra ocasión. —Algunas viejas había que con sutil agudeza que en el aldeano es primor, sembraban entre las gentes el veneno acusador, con frases tan bien urdidas de historias que antiguas son, que Rosina era una Xana, que sólo traería al valle desgracias y males tales, que mejor era apredrearla y arrancarle de su cuerpo su vida de maldición. ALUMBRAMIENTO, MUERTE Y SANTIDAD DE ROSINA —En el culminante estado de su amada gestación, Rosina aquella mañana fue con sus vacas al prado, y allí en el raso campo a la luz clara del sol, se puso enferma de parto, y entre la hierba rosada a dar a luz se acostó. —La alegría acariciada que tanto tiempo esperaba, semilla que iba a nacer fruto de su gran amor, se tornaba por momentos en acuciante dolor, que le hacía revolcarse entre la crecida hierba, entre gritos lastimeros que le arañaban la entraña, porque su hijo quería ver la claridad del sol. —Ella sola en pleno campo, sin que nadie le ayudara, ni menos la consolara ni con palabras ni hechos, sin que una mano piadosa l'enxugara (le secara) los sudores que el dolor los hacía crecer, ella sola a lo salvaje, como siempre había vivido con natural sencillez, como si fuera una fiera con el dolor de mujer, estaba alumbrando un hijo, con la natural manera que en su día lo supo hacer. —El esfuerzo agobiador y el dolor desgarrador que sufriera al alumbrarlo, la privaron del sentido durante ignorado rato, y así el infante gritaba en la soledad del campo, mientras que era lamido con cariño casi humano, por Petra la perra loba, que con su ama la Xana apacentaba el ganado. —Desde las altivas cumbres dónde el águila vigila, con sus ojos encendidos de rapidez desmedida, y precisión ajustada a sus ansias de asesina, la soberana del aire había visto la muchacha, entre las hierbas tendida cual si muerta se encontrara, y al pequeño dando gritos, aunque Petra, cariñosa con maternidad lamiera, cual si su cachorro fuera, no el hijo de su ama. —Sanguinaria y despiadada vio la reina de las cumbres en el infante un festín, de sabrosa carne humana, y bajando de los cielos con sus alas replegadas y la rapidez del rayo cuando del trueno se escapa, arrancó en vuelo rasante de entre las fauces del perro que en el momento cuidaba con desmedido cariño al instante que hacia el cielo el águila se elevaba. —Lamentos que daba el niño entre las feroces garras de águila desalmada, mientras que la fiera alada sin piedad entre sus uñas al instante asesinaba. —Ladridos de grande pena que la perra noble y buena más humana que animal enloquecida hacia el cielo con fiera rabia lanzar, mientras que chillando alegre la reina de las montañas majestuosa planear, para llegar a su nido que colgado en el abismo del inaccesible risco, iba a ser mudo testigo, del ángel que en un festín, un águila devorar. —Al fin la pobre Rosina del olvido del desmayo a la razón retornar, y recorrió con anhelo de una alegría sin par, que había alumbrado a su hijo, y rauda miró angustiada en que lugar se encontrar. —Vio a la noble perra entre la hierba acostada que quejidos murmuraba cual si culpada lo estar, vio su razón desatada ensenderada en camino que a la demencia guiar, si no encontraba a su hijo que ella sabía que alumbrar. —Pero no... pudo hallarle, ni ya nadie le encontrar, porque aquella fiera alada un festín con él se dar. Su dolor al más medrado, su penar crecido al más, hicieron de ella el demente que sin perder la razón como loco se portar. Clavó sus hermosos ojos en el Infinito cielo, y con llanto desgarrado por mil lágrimas regado que las fuentes del dolor desmandadas en riada todo su ser anegar, reclamaba su justicia al Señor que así le hablar: —¿Dónde mi hijo se fue si en mi entraña ya no estar? —¿Dónde Hacedor Poderoso con tantos ojos que tienes que todo lo escudriñar, dónde mi hijo se fue, que ladrón me lo robar? —¡Yo le he visto aquí nacido, sano y fuerte cuando Tú mi sentido me quitar. —¡Dime Señor te lo ruego, y a cambio mi vida entera ahora mismo te entregar, dentro de atroz sufrimiento que inventado aún no estar!, ¿que malvado despiadado a mi hijo me robar? —¡Vamos Señor que no oigo tu Divina voz hablar! —¡Dime si mudo lo eres al menos con una seña dónde mi hijo morar! —¡Despierta Señor del Cielo, si es que dormido lo estás, y busca a mi hijo pronto que sino se morirá! —¡Oh Señor ya te comprendo, no me quieres ayudar, porque a nadie Tú le ayudas mientras que vivo lo estar! —¿Oh acaso soy yo la Xana que en las fontanas morar, y estoy viviendo un sueño que no es mi realidad? —¡Si así es mi creador, el sueño es mi verdad! —Revolcándose en la hierba que su drama presenciar, prisionera del dolor, que descanso ni sosiego, ni un instante le dar, ahogándose en las lágrimas, que de sus ojos brotar, la desgraciada parida horrendos gritos lanzaba, que en el aire se perdían fusionados y apagados en distancia, por el cante del malvís, el jilguero y la calandria, por el rumor de las aguas que felices y hermanadas, el bullicioso torrente hasta la mar las llevaba. Por la canción tan pareja que hace el grillo y la cigarra. Por el graznar de los cuervos y del águila malvada. Por la brisa cariñosa que acaricia oxiginada, los foyajes que orquestean músicas en la arbolada. —Solo Petra su fiel perra con sentimientos de humana, traspasada por la pena, acaricieba lamiendo las lágrimas de su ama, ella si podía decirle si su lengua en voz montara, que taimada criatura a su hijo devorara. —Más de pronto la Rosina, cómo si un demonio fiero en su alma se albergara, dándole vida a una idea que un dolor más encendido por ver clara su desgracia de sus sentidos saltara, con los ojos extraviados por la furia en tal creada, se levantó envenenada con ardor de herida fiera, y asiendo a su noble perra con sus manos encrispadas dirigidas por el odio de su razón desquiciada, apretóla por el cuello con el ansia de matarla, mientras que con voz rabiada gritaba desaforada: —¡Fuiste tu perra maldita la que mataste a mi hijo, la que con placer de averno hiciste de él un festín devorándome mi entraña, fuiste tu asqueroso bicho traicionero y carnicero, la que se comió a mi hijo mientras que yo avasallada por el dolor más profundo fuera de razón estaba! —¡Pero ahora morirás en mis manos desgraciada, y te rajeré tu vientre, y en pequeños pedacitos que enloqueceran mi alma, sacaré de él a mi hijo, aunque no sea nada más que para poder mirar los despojos de mi entraña! —Fuerte y grande era Petra la perra humanizada, que al verse tan maltratada por su ama desquiciada, luchó con fiereza noble librándose del dogal que en su cuello aprisionaba, logrando huir con lamentos hacia la aldea alejada. —Trás ella como una loca, llena de sangre y airada, con sus cabellos revueltos al viento que acariciaba, y sus ojos extraviados dónde la furia brillaba, acusando con palabras de maldición anegadas a su perra endemoniada, entró la moza parida en su aldea enloquecida, y los vecinos al verla en facha tan desastrada, lejos de apenarse de ella, los malditos la injuriaban, y la siguieron gozosos sonrientes en algarada, hasta llegar a la casa dónde Rosina moraba. —Y allí la vieron salvaje como la fiera rabiada, maltratar con una furia que de el tigre era copiada, a la Petra su fiel perra, que aunque comprendiera todo y sin poder decir nada, asustada y encogida miraba entre lamentos a su ama trastornada. —¡No te escaparás ahora de mi venganza malvada, bestia satánica y ruina, peor que tu hermano el lobo de donde has sido encarnada, tú has devorado a mi hijo, y yo te arrancaré tu alma! —¡Mientes bruja fuiste tú, la que vil muerte le diste igual que has hecho con Juan, y harás desgracias sin par en el valle mientras vivas, porque eres la Xana mala, qu’encaldas (que haces) calamidades, sin darnos ninguna dicha, por eso vas a morir ahora mismo por maldita! —Dijo una vieja rabiosa a la par que una pedrada le lanzó contra su cuerpo. Otras personas con saña a la vieja secundaron. Y así la Xana Rosina, la muchacha más hermosa que jamás criara el valle, la de mejor sentimientos, la de más puras maneras y naturales virtudes, moría a manos de sus gentes, apredreada y despreciada, tratada como una bruja, que sólo sembraba el mal. —Y Rosina no había sido nada más que un ángel bueno, que supo amar y vivir dentro de la libertad, tan natural y sencilla como la vida que crece en rico o pobre lugar, Rosina con ser antigua, siempre moderna será, como las mozas de hoy, si alguna sabe de veras lo que es la libertad, no el anárquico vivir que a su gusto se inventar. —Justamente el mismo día que sus malvados vecinos a la Xana asesinar, una peste pobló el valle, y’achegaba en fechura de morrinas, que dexaba a lus teixus ya les cortes, enxemaus de prexones y’animales, en fechura de cadarmus que fedíen, como guelen les morrines enus branus. (Y llegaba en hechura de mortandades, que dejaba a las casas y a los establos, sembrados de personas y animales, en forma de cadáveres que olían, como suelen hacerlo los cuerpos muertos abandonados en los campos con las calores de los veranos). —No fueron tardas las gentes de aquel próspero valle, en darse cuenta de que aquella calamidad que les rodeaba en forma de muerte, de dolor y de otros males, era un merecido castigo que el Cielo les enviaba, por haber dado muerte tan injustamente a la Xana Rosina, que era la criatura más deliciosa y buena que había nacido para bien de todos en el valle. —Pronto comprendieron todos al hacer memoria, que durante el tiempo que la melgueira Rosina había vivido junto a ellos, solo felicidad, alegría y bienestar habían gozado siempre, sólo desde el momento que tan vilmente la habían asesinado, sobre todos ellos desencadenárase la peor de las desdichas, tal parecía que la peor de las maldiciones pesara sobre ellos, para hacerles pagar la horrenda muerte que le propinaran a la inocente Rosina. Por esto, todos en la intimidad de sus pensamientos en un principio, le rogaban fervorosamente a la Rosina que les perdonara el cuantiosísimo mal que le habían hecho, y luego ya más tarde, todo el valle ya convencido de que sólo Rosina podría salvarlos de aquella maligna peste que llevaba a sus vidas y diezmaba a sus ganados, se reunieron en comunal junta las seis aldeas que formaban el valle, y acordaron con el consejo del cura que el veía en aquella santoral industria un saneado negocio para su cuarexa (cartera), levantarle en el centro del valle con todo el apremio que fuera posible, una pequeña capilla, dónde se veneraría la imagen de Rosina con el Santo nombre de Santa Rosa, que sería siempre la soberana y fiel guardadora de todas las gentes y eros de aquel valle, dónde siempre había vivido con la felicidad y alegría de un ángel, y había sabido morir, con la entereza, resignación y valentía, con que suelen hacerlo los santos mártires. —Y fue cosa casual, o tal vez milagrosa, pues nadie a ciencia cierta sabe hasta dónde llegan los misterios que encierran a la Humanidad, la historia o leyenda fue que nada mas que dio comienzo la santoral obra, otra vez volvió a reinar en el valle la alegría y a felicidad, la prosperidad y el bienestar que siempre tuvo, que según el parecer de todos desde el mismo Jardín del Cielo, a todos por igual les enviaba Rouxina, la Melgueira ya embruxante xanina, que ellos un día tentados por el mismo demonio, la habían insultado, despreciado e inhumanamente asesinado. —Y así todos los años, en la misma fecha que la habían tan vilmente apedreado quitándole tal vilmente la vida, viejos y jóvenes, gozosos y felices, alegres y llenos de sana y recia fe, cantaban y bailaban lo mismo que solía hacer la Xana Rosina, y satisfechos de natural felicidad se divertían al lado de su encantadora ermita, festejando con suprema fe su Romería.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > freirus
-
11 así
f.ISA, intrinsic sympathomimetic activity.* * *► adverbio1 (de esta manera) thus, (in) this way2 (de esa manera) (in) that way3 (tanto) as4 (por tanto) therefore5 (tan pronto como) as soon as► adjetivo1 such■ un hombre así a man like that, such a man\así así so-soasí que so■ llovía, así que cogimos el paraguas it was raining, so we took our umbrellaasí sea so be it* * *1. adv.1) like this, like that2) so, thus, in this way•- así así- así como
- no así 2. conj. 3. adj.* * *1. ADV1) (=de este modo)a) [con ser]-te engañaron, ¿no es así? -sí, así es — "they deceived you, didn't they?" - "yes, they did", "they deceived you, isn't that so?" -"yes, it is"
usted es periodista ¿no es así? — you're a journalist, aren't you?
perdona, pero creo que eso no es así — excuse me, but I think that's not true
así es como lo detuvieron — that's how o this is how they arrested him
¡(que) así sea! —
- solo les falta ganar la copa -que así sea — "all they have to do is win the cup" - "let's hope they do"
- que el Señor esté con vosotros -así sea — "(may) God be with you" - "amen"
b) [con otros verbos] like that, like thislo hizo así — he did it like that o like this
esto no puede seguir así — things can't go on this way, this can't go on like this
se iniciaba así una nueva etapa — thus o so a new phase began
¡así se habla! — that's what I like to hear!
así ocurrió el accidente — that's how o this is how the accident happened
¿por qué te pones así? no es más que un niño — why do you get worked up like that? he's only a child
- salúdelos de mi parte -así lo haré — "give them my best wishes" - "I will"
2) [acompañando a un sustantivo] like thatun hombre así — a man like that, such a man más frm
¿por una cosa así se han enfadado? — they got angry over a thing like that?
3)•
así de —a) + sustantivotuvieron así de ocasiones de ganar y no las aprovecharon — they had so o this many chances to win but didn't take them
b) + adj, advun baúl así de grande — a trunk as big as this, a trunk this big
él todo lo hace así de rápido — he does everything that fast, that's how fast he does everything
no para de comer y luego así está de gordita — she never stops eating, that's why she's so plump
así de feo era que... — LAm he was so ugly that...
4)•
así como —a) (=lo mismo que) the same way asasí como tú te portes conmigo, me portaré yo — I'll behave the same way as you do to me
b) (=mientras que) whereas, whileasí como uno de sus hijos es muy listo, el otro no estudia nada — whereas o while one of their children is very clever, the other doesn't study at all
c) (=además de) as well as5) [otras locuciones]•
no así — unlikelos gastos fueron espectaculares, no así los resultados — the expenditure was astonishing, unlike the results
es un tema muy importante para tratarlo así no más — it's a very important issue, you can't just treat it any old how
a mí me cuesta tanto y él lo hace así no más — I find it really hard, but he does it easily o just like that
se fue así no más, sin decir nada — he left just like that, without saying anything
•
o así — about, or so20 dólares o así — about 20 dollars, 20 dollars or so
llegarán el jueves o así — they'll arrive around Thursday, they'll arrive on Thursday or thereabouts
- así así-¿cómo te encuentras hoy? -así así — "how do you feel today?" - "so-so"
- así o asá2. CONJ1) (=aunque) even ifasí tenga que recorrer el mundo entero, la encontraré — even if I have to travel the whole world, I'll find her
2) (=consecuentemente) sose gastó todo el dinero y así no pudo ir de vacaciones — he spent all the money, so he couldn't go on holiday
esperan lograr un acuerdo, evitando así la huelga — they are hoping to reach an agreement and so avoid a strike, they are hoping to reach an agreement, thereby o thus avoiding a strike frm
•
así pues — soha conseguido una beca, así pues, podrá seguir estudiando — he got a grant, so he can carry on studying
•
así (es) que — soestábamos cansados, así que no fuimos — we were tired so we didn't go
3) (=ojalá)¡así te mueras! — I hope you drop dead! *
4) (=en cuanto)así que te enteres, comunícamelo — as soon as you find out, let me know
* * *Iadjetivo invariable like thatsi es así te pido disculpas — if that's the case, I'm sorry
así es la vida — (fr hecha) that's life
es un tanto así de hojas — it's about that many pages
esperamos horas ¿no es así? — we waited for hours, didn't we?
IItan or tanto es así que... — so much so that...
1) (de este/ese modo)así cualquiera! — that's cheating! (colloq & hum)
¿así me lo agradeces? — is this how you thank me?
¿está bien así o quieres más? — is that enough, or do you want some more?
¿fue así cómo ocurrió? — is that how it happened?
¿dimitió? - así como lo oyes — you mean he resigned? - believe it or not, yes
2)así de + adj/adv: así de fácil! it's as easy as that; debe ser así de grueso it must be about this thick; ¿así de egoísta me crees? — do you think I'm that selfish?
3) ( expresando deseo)4) (en locs)así así — (fam) so-so
IIIasí como: así como el mayor trabaja mucho, el pequeño es un vago while o whereas the older boy works very hard, the younger one is really lazy; por su módico precio así como por su calidad both for its low price and its high quality; sus familiares, así como sus amigos his family as well as his friends; así como así just like that; así me gusta! (fr hecha) that's what I like to see!; ¿le dijiste que no? así me gusta! you said no? good for you!; así mismo asimismo; así nomás (AmL) just like that; hace los deberes así nomás he dashes his homework off any which way (AmE) o (BrE) any old how; así o asá (fam): puedes ponerlo así o asá (fam) you can put it any way you like; así pues so; así que ( por lo tanto) so; ( en cuanto) as soon as; así que te casas! so, you're getting married...; así sea (Relig) amen; así y todo even so; no así: se mostraron muy satisfechos. No así los Vives, que... they were very pleased, unlike the Vives, who...; o así: tendrá 30 años o así he must be about 30; cien al mes o así around a hundred a month; por así decirlo — so to speak
así + subj: lo encontraré, así se esconda en el fin del mundo I'll find him, no matter where he tries to hide; no pagaré así me encarcelen — I won't pay even if they put me in prison
* * *= thereby, like that, like this.Ex. To help eliminate false drops, and thereby improve precision, certain devices can be employed at the indexing stage.Ex. I love movies like that -- where slowly, gradually, bit by bit, all the characters realize that the villain was really disastrously mendacious and criminal.Ex. And as small as Iowa as, I think something like this can have a far larger effect than you might realize if you live in a large industrial area.----* algo así como = something like.* así como = as, as well as.* así como así = just like that.* así como... de igual modo... = just as... so....* así de improviso = off-hand [offhand].* así de pronto = off-hand [offhand].* así es = that's how it is.* así es como = this is how.* así es como es = that's how it is.* así me maten = for the life of me.* así pues = as such, thus.* así sea = amen.* así son las cosas = that's they way things are.* aún así = even so.* como siga así = at this rate.* conocérsele así por = get + Posesivo + name from.* continuar así = keep + it up, keep up + the good work, keep up + the great work.* denominado así = so named.* denominarse así = be so called.* denominarse así por = get + Posesivo + name from.* esto es así = this is the case.* las cosas no pasan así como así = everything happens for a reason (and a purpose).* las cosas no pasan (así) porque sí = everything happens for a reason (and a purpose).* la vida es así = life's like that.* llamado así = so named.* llamarse así = be so called.* llamarse así por = get + Posesivo + name from.* no ser así ya = be no longer the case.* o algo así = or something of that sort, or something to that effect, or something of that nature.* para que esto sea así = for this to be the case.* por decirlo así = so to speak, in a manner of speaking.* seguir así = keep + it up, keep up + the good work, keep up + the great work.* seguir haciéndolo así = keep up + the good work.* seguir trabajando así = keep up + the good work.* ser así = be the case (with), be just like that.* si así lo desean = should they so wish.* si es así = if so, if this is the case.* si no es así = if this is not the case.* si no fuera así = if it were not.* si sigue así = at this rate.* tanto es así que = so much so that.* visto así = viewed in this light.* y así sucesivamente = and so on, and so on....* * *Iadjetivo invariable like thatsi es así te pido disculpas — if that's the case, I'm sorry
así es la vida — (fr hecha) that's life
es un tanto así de hojas — it's about that many pages
esperamos horas ¿no es así? — we waited for hours, didn't we?
IItan or tanto es así que... — so much so that...
1) (de este/ese modo)así cualquiera! — that's cheating! (colloq & hum)
¿así me lo agradeces? — is this how you thank me?
¿está bien así o quieres más? — is that enough, or do you want some more?
¿fue así cómo ocurrió? — is that how it happened?
¿dimitió? - así como lo oyes — you mean he resigned? - believe it or not, yes
2)así de + adj/adv: así de fácil! it's as easy as that; debe ser así de grueso it must be about this thick; ¿así de egoísta me crees? — do you think I'm that selfish?
3) ( expresando deseo)4) (en locs)así así — (fam) so-so
IIIasí como: así como el mayor trabaja mucho, el pequeño es un vago while o whereas the older boy works very hard, the younger one is really lazy; por su módico precio así como por su calidad both for its low price and its high quality; sus familiares, así como sus amigos his family as well as his friends; así como así just like that; así me gusta! (fr hecha) that's what I like to see!; ¿le dijiste que no? así me gusta! you said no? good for you!; así mismo asimismo; así nomás (AmL) just like that; hace los deberes así nomás he dashes his homework off any which way (AmE) o (BrE) any old how; así o asá (fam): puedes ponerlo así o asá (fam) you can put it any way you like; así pues so; así que ( por lo tanto) so; ( en cuanto) as soon as; así que te casas! so, you're getting married...; así sea (Relig) amen; así y todo even so; no así: se mostraron muy satisfechos. No así los Vives, que... they were very pleased, unlike the Vives, who...; o así: tendrá 30 años o así he must be about 30; cien al mes o así around a hundred a month; por así decirlo — so to speak
así + subj: lo encontraré, así se esconda en el fin del mundo I'll find him, no matter where he tries to hide; no pagaré así me encarcelen — I won't pay even if they put me in prison
* * *= thereby, like that, like this.Ex: To help eliminate false drops, and thereby improve precision, certain devices can be employed at the indexing stage.
Ex: I love movies like that -- where slowly, gradually, bit by bit, all the characters realize that the villain was really disastrously mendacious and criminal.Ex: And as small as Iowa as, I think something like this can have a far larger effect than you might realize if you live in a large industrial area.* algo así como = something like.* así como = as, as well as.* así como así = just like that.* así como... de igual modo... = just as... so....* así de improviso = off-hand [offhand].* así de pronto = off-hand [offhand].* así es = that's how it is.* así es como = this is how.* así es como es = that's how it is.* así me maten = for the life of me.* así pues = as such, thus.* así sea = amen.* así son las cosas = that's they way things are.* aún así = even so.* como siga así = at this rate.* conocérsele así por = get + Posesivo + name from.* continuar así = keep + it up, keep up + the good work, keep up + the great work.* denominado así = so named.* denominarse así = be so called.* denominarse así por = get + Posesivo + name from.* esto es así = this is the case.* las cosas no pasan así como así = everything happens for a reason (and a purpose).* las cosas no pasan (así) porque sí = everything happens for a reason (and a purpose).* la vida es así = life's like that.* llamado así = so named.* llamarse así = be so called.* llamarse así por = get + Posesivo + name from.* no ser así ya = be no longer the case.* o algo así = or something of that sort, or something to that effect, or something of that nature.* para que esto sea así = for this to be the case.* por decirlo así = so to speak, in a manner of speaking.* seguir así = keep + it up, keep up + the good work, keep up + the great work.* seguir haciéndolo así = keep up + the good work.* seguir trabajando así = keep up + the good work.* ser así = be the case (with), be just like that.* si así lo desean = should they so wish.* si es así = if so, if this is the case.* si no es así = if this is not the case.* si no fuera así = if it were not.* si sigue así = at this rate.* tanto es así que = so much so that.* visto así = viewed in this light.* y así sucesivamente = and so on, and so on....* * *así1like thatno discutan por una tontería así don't argue over a silly thing like thatsi es así te pido disculpas if that's the case, I'm sorryyo soy así ¿qué voy a hacer? that's the way I am, I can't help itanda, no seas así, préstamelo come on, don't be like that, lend it to measí es la vida ( fr hecha); that's lifees un tanto así de hojas it's about that many pagesesperamos horas ¿no es así? we waited for hours, didn't we?estaba contento, tan es así que no quería volver a casa he was happy, so much so that he didn't want to return homeasí2A(de este/ese modo): no le hables así a tu padre don't talk to your father like that¿por qué me tratas así? why are you treating me like this?la ayudó un profesional — ¡así cualquiera! she got help from a professional — anyone can do it with that kind of help! o ( colloq hum) that's cheating!¿así me agradeces lo que hago por ti? is this how you thank me o is this the thanks I get for everything I do for you?lo hice muy rápido — ¡y así te quedó! I did it very quickly — yes, it shows o yes, it looks like it!no te pongas así, no es para tanto don't get so worked up, it's not that badle voy a regalar dinero, así él se puede comprar lo que quiera I'll give him some money, that way he can buy whatever he wants¿eres `el Rubio'? — así me llaman are you `el Rubio'? — that's what people call me¿lo perdieron todo? — así es you mean they lost everything? — that's right¿está bien así o quieres más? is that enough, or do you want some more?¿fue así cómo ocurrió? is that how it happened?y así sucesivamente and so on¿dimitió? — así como lo oyes you mean he resigned? — believe it or not, yesB así de + ADJ/ ADV:se enfría y se sirve ¡así de fácil! allow to cool and serve, it's as easy as thatdebe ser así de grueso it must be about this thick¿así de egoísta me crees? do you think I'm that selfish?C (expresando deseo) así + SUBJ:así se muera I hope she drops dead!D ( en locs):¿te gusta? — así así do you like it? — so-so o it's OKasí como: así como el mayor trabaja mucho, el pequeño es un vago while o whereas the older boy works very hard, the younger one is really lazyasí como es con el dinero es con el afecto: mezquino he's (just) as mean with his affection as he is with his moneyasí como en verano el clima es agradable, en invierno te mueres de frío the weather's very pleasant in summer but, by the same token, in winter you freeze to deathpor su módico precio así como por su calidad both for its low price and its high qualityasí como él insiste, tampoco ella ceja the more he insists, the more she refuses to back downtodos sus familiares, así como algunos amigos, estuvieron presentes his whole family was there, and a few friends as wellhágase tu voluntad así en la Tierra como en el Cielo Thy will be done on earth as it is in Heavenasí como así just like thatgasta el dinero así como así he spends money just like that o as if it meant nothing to him¡así me gusta! ( fr hecha); that's what I like to see!¿le dijiste que no? ¡así me gusta! you said no? good for you!a ella no la vas a convencer así nomás you're not going to persuade her that easily o just like thatasí o asá or asao ( fam): puedes ponerlo así o asá or asao, a mí no me importa ( fam); you can put it any way you like, I don't careasí pues sono me gustaba el trabajo; así pues, decidí dejarlo I didn't like the job, so I decided to give it upesto no es asunto tuyo, así que no te metas this has nothing to do with you, so mind your own business¡así que te casas! so, you're getting married …descanse en paz — así sea rest in peace — Amenasí y todo even sotiene dos empleos y así y todo no le alcanza el dinero she has two jobs and even then she can't manage on the money she earnsno así: se mostraron muy satisfechos. No así los Vives, que no hicieron más que quejarse they were very pleased, unlike the Vives, who did nothing but complain o they were very pleased. The Vives, on the other hand did nothing but complain o they were very pleased. Not so the Vives, who did nothing but complaino así: tendrá 30 años o así he must be about 30gana unas cien mil al mes o así she earns around a hundred thousand a monthpor así decirlo so to speakasí3(aunque) así + SUBJ:lo encontraré, así se esconda en el fin del mundo I'll find him, no matter where he tries to hideno pagaré así me encarcelen I won't pay even if they put me in prison* * *
Del verbo asir: ( conjugate asir)
así es:
1ª persona singular (yo) pretérito indicativo
Multiple Entries:
asir
así
asir ( conjugate asir) verbo transitivo (liter) to seize, grasp;
así a algn de or por algo:◊ la asió de un brazo he seized o grasped her arm
asirse verbo pronominal (liter) asíse de or a algo: se asió a la cuerda she grabbed (hold of) o seized the rope;
caminaban asidos de la mano they walked hand in hand
así 1 adjetivo invariable
like that;
no seas así don't be like that;
con gente así yo no me meto I don't mix with people like that;
yo soy así that's the way I am;
así es la vida (fr hecha) that's life;
es un tanto así de hojas it's about that many pages;
esperamos horas ¿no es así? we waited for hours, didn't we?;
tanto es así que … so much so that …
así 2 adverbio
1 ( de este modo) like this;
( de ese modo) like that;◊ ¿por qué me tratas así? why are you treating me like this?;
no le hables así don't talk to him like that;
¡así cualquiera! that's cheating! (colloq &
hum);
no te pongas así don't get so worked up;
así me podré comprar lo que quiera that way I'll be able to buy whatever I want;
así es that's right;
¿está bien así o quieres más? is that enough, or do you want some more?;
y así sucesivamente and so on
2◊ ¡así de fácil! it's as easy as that;
así de alto/grueso this high/thick
3 ( en locs)
así como así just like that;
¡así me gusta! (fr hecha) that's what I like to see!;
así nomás (AmL) just like that;
así pues so;
así que ( por lo tanto) so;
así y todo even so;
por así decirlo so to speak
asir verbo transitivo to grasp, seize
así
I adverbio
1 (de este modo) like this o that, this way: hazlo así, do it this way
es así de grande/alto, it is this big/tall
buscábamos algo así, we were looking for something like this o that
usted es bombero, ¿no es así?, you are a fireman, aren't you?
así así, so-so 2 estaremos de vuelta a las diez o así, we'll come back around ten o'clock
la casa tiene quince años o así, the house is fifteen years old or so
II conj así pasa lo que pasa, (por eso) that's why those things happen
así tenga que..., (aunque) even if I have to...
III excl (¡ojalá!) ¡así te rompas la crisma!, I hope you break your neck!
♦ Locuciones: así como, just as: así como Juan me parece adorable, no soporto a su hermana, just as I think Juan is adorable, I can't stand his sister
así pues, so
así que..., so...
' así' also found in these entries:
Spanish:
algo
- atizar
- aturullarse
- aun
- botepronto
- consentir
- de
- decir
- derecha
- derecho
- desahogarse
- desalmada
- desalmado
- destrozar
- disponer
- empujar
- escarmentar
- estar
- excitarse
- generalizar
- hilaridad
- impertinencia
- misma
- mismo
- necesaria
- necesario
- niñería
- no
- ojo
- panza
- pequeña
- pequeño
- por
- primera
- primero
- rezar
- resistir
- sic
- sucesivamente
- ver
- agradecer
- alguno
- atención
- autorizar
- avergonzar
- bien
- como
- conforme
- continuar
- cosa
English:
after
- as
- bull
- change over
- even
- forecast
- forth
- if
- inclined
- keep up
- lie down
- life
- like
- lot
- manner
- name
- offhand
- on
- outrank
- phrase
- rig
- same
- seem
- so
- so-so
- sort
- speak
- still
- such
- that
- then
- this
- thus
- way
- will
- bargain
- bring
- case
- do
- easy
- find
- get
- go
- instead
- kind
- pain
- stick
- take
- there
- want
* * *♦ adv[de este modo] this way, like this; [de ese modo] that way, like that;ellos lo hicieron así they did it this way;así es la vida that's life;yo soy así that's just the way I am;¿así me agradeces todo lo que he hecho por ti? is this how you thank me for everything I've done for you?;así no vamos a ninguna parte we're not getting anywhere like this o this way;¿eso le dijo? – así, como te lo cuento did she really say that to him? – (yes) indeed, those were her very words;así así [no muy bien] so-so;¿cómo te ha ido el examen? – así así how did the exam go? – so-so;algo así [algo parecido] something like that;tiene seis años o algo así she is six years old or something like that;algo así como [algo igual a] something like;el apartamento les ha costado algo así como 20 millones the Br flat o US apartment cost them something like 20 million;así como [también] as well as;[tal como] just as;las inundaciones, así como la sequía, son catástrofes naturales both floods and droughts are natural disasters;así como para los idiomas no vale, para las relaciones públicas nadie la supera whilst she may be no good at languages, there is no one better at public relations;así como así [como si nada] as if it were nothing;[irreflexivamente] lightly; [de cualquier manera] any old how;¡no puedes marcharte así como así! you can't leave just like that!;así cualquiera gana anyone could win that way o like that;subimos hasta la cumbre en teleférico – ¡así cualquiera! we reached the summit by cable car – anyone could do that!;así de… so…;no seas así de celoso don't be so jealous;era así de largo it was this/that long;es así de fácil it's as easy as that;no hace nada de ejercicio – así de gordo está he doesn't do any exercise – it's no wonder he's so fat;Irónicome ha costado muy barato – así de bueno será it was very cheap – don't expect it to be any good, then;así es/fue como… that is/was how…;así es [para asentir] that is correct, yes;¡así me gusta! that's what I like (to see)!;¡así me gusta, sigue trabajando duro! excellent, keep up the hard work!, that's what I like to see, keep up the hard work!;Famasí o asá either way, one way or the other;el abrigo le quedaba pequeño, así es que se compró otro the coat was too small for her, so she bought another one;así sea so be it;Espasí y todo even so;se ha estado medicando mucho tiempo y, así y todo, no se encuentra bien he's been taking medication for some time and even so he's no better;aun así even so;o así [más o menos] or so, or something like that;y así thus, and so;y así sucesivamente and so on, and so forth;y así todos los días and the same thing happens day after day♦ conj1. [aunque] even if;te encontraré así tenga que recorrer todas las calles de la ciudad I'll find you even if I have to look in every street in the city2. Am [aun si] even if;no nos lo dirá, así le paguemos he won't tell us, even if we pay him♦ adj inv[como éste] like this; [como ése] like that;no seas así don't be like that;con un coche así no se puede ir muy lejos you can't go very far with a car like this one;una situación así es muy peligrosa such a situation is very dangerous♦ interjI hope…;¡así no vuelva nunca! I hope he never comes back!;¡así te parta un rayo! drop dead!♦ así pues loc conjso, therefore;no firmaron el tratado, así pues la guerra era inevitable they didn't sign the treaty, so war became inevitable♦ así que loc conj[de modo que] so;la película empieza dentro de media hora, así que no te entretengas the movie o Br film starts in half an hour, so don't be long;¿así que te vas a presentar candidato? so you're going to stand as a candidate, are you?♦ así que loc adv[tan pronto como] as soon as;así que tengamos los resultados del análisis, le citaremos para la visita as soon as we have the results of the test we'll make an appointment for you* * *I advasí de grande this big;así o asá this way or that (way)una cosa así a thing like that, something like that;soy así (yo) that’s how I am;una casa así a house like that;así es that’s right;así no más S.Am. just like that;así como así just like that;así así so-soII conj:así y todo even so;así pues so;así que so;así (es) que so that’s how, so that’s why;¿así que no vienes? so you’re not coming?;tanto es así, que … and (as a result) …;… tanto es así, que varias estaciones han cerrado … and (as a result) a number of stations are closed* * *así adv1) : like this, like that2) : so, thusasí sea: so be it3)así de : so, about souna caja así de grande: a box about so big4)así que : so, therefore5)así como : as well as6)así así : so-so, fairasí adj: such, such aun talento así es inestimable: a talent like that is pricelessasí conjaunque: even if, even thoughno irá, así le paguen: he won't go, even if they pay him* * *así adv1. (de esta manera) like this / this way2. (de esa manera) like that / that wayasí, así so soasí de... this...¡así que te vas! so you're going, are you? -
12 do
du:
1. 3rd person singular present tense - does; verb1) (used with a more important verb in questions and negative statements: Do you smoke?) 02) (used with a more important verb for emphasis; ; ðo sit down) 03) (used to avoid repeating a verb which comes immediately before: I thought she wouldn't come, but she did.) 04) (used with a more important verb after seldom, rarely and little: Little did he know what was in store for him.) 05) (to carry out or perform: What shall I do?; That was a terrible thing to do.) hacer6) (to manage to finish or complete: When you've done that, you can start on this; We did a hundred kilometres in an hour.) hacer7) (to perform an activity concerning something: to do the washing; to do the garden / the windows.) hacer8) (to be enough or suitable for a purpose: Will this piece of fish do two of us?; That'll do nicely; Do you want me to look for a blue one or will a pink one do?; Will next Saturday do for our next meeting?) servir, ir bien, ser suficiente9) (to work at or study: She's doing sums; He's at university doing science.) hacer, dedicarse, estudiar10) (to manage or prosper: How's your wife doing?; My son is doing well at school.) ir11) (to put in order or arrange: She's doing her hair.) arreglar12) (to act or behave: Why don't you do as we do?) hacer, comportarse, actuar13) (to give or show: The whole town gathered to do him honour.) hacer14) (to cause: What damage did the storm do?; It won't do him any harm.) causar, hacer15) (to see everything and visit everything in: They tried to do London in four days.) visitar
2. noun(an affair or a festivity, especially a party: The school is having a do for Christmas.) fiesta, evento- doer- doings
- done
- do-it-yourself
- to-do
- I
- he could be doing with / could do with
- do away with
- do for
- done for
- done in
- do out
- do out of
- do's and don'ts
- do without
- to do with
- what are you doing with
do vb hacerwhat are you doing? ¿qué haces?do as you are told! ¡haz lo que se te dice!how do you do? ¿cómo está usted?Con este saludo, la respuesta típica es también how do you do?to do you good sentarte bien / irte biento do well ir bien / tener éxitowhat do you do? ¿a qué te dedicas? / ¿cuál es tu trabajo?do también se emplea para formular las preguntas en presentedo you like dancing? ¿te gusta bailar?do elephants live in Asia? ¿viven los elefantes en Asia?
Multiple Entries: D.O. do do.
do sustantivo masculino ( nota) C; ( en solfeo) do, doh (BrE);
do sustantivo masculino Mús (de solfeo) doh, do (de escala diatónica) C
do bemol, C-flat
do de pecho, high C
do sostenido, C-sharp Locuciones: dar el do de pecho, to do one's very best 'do' also found in these entries: Spanish: abrochar - acomodada - acomodado - acompañar - anda - animarse - apetecer - apostarse - aprender - arte - así - atañer - atonía - atreverse - bajeza - bastar - bastante - bastarse - bien - bola - bordar - brazo - bricolaje - broma - caballo - cacharro - cada - calaña - campar - capaz - cara - cargar - cascabel - casual - cepillarse - cerrar - colada - coletilla - comer - comandita - comecome - como - componer - componenda - compromiso - común - con - contentarse - contrapelo - corpachón English: about-face - about-turn - actually - advance - again - agree - aim to - all - all-out - allow - any - approachable - approve of - as - ask - aspect - associate - attempt - attribute - authorize - bankrupt - begin - best - born - bunk - burden - business - busywork - by - C - call - can - carry-on - cast - cease - cheap - chief - choose - cleaning - clear - come through - command - commit - compel - compelling - complaint - compute - conception - condescend - conditiondotr[dʊː]■ do you smoke? ¿fumas?■ do you know Susan? ¿conoces a Susan?■ what do they want? ¿qué quieren?■ where does Neil live? ¿dónde vive Neil?■ what film did you see? ¿qué película viste?■ when did they leave? ¿cuándo se fueron?■ do come with us! ¡ánimo, vente con nosotros!■ I did post it, I swear! ¡sí que lo mandé, te lo juro!■ do you like basketball? - yes, I do ¿te gusta el baloncesto? - sí, me gusta■ did you see the film? - no, I didn't ¿viste la película? - no, no la vi■ who wears glasses? - Brian does ¿quién lleva gafas? - Brian■ who broke the vase? - I did ¿quién rompió el florero? - yo■ you don't smoke, do you? no fumas, ¿verdad?■ you like fish, don't you? a ti te gusta el pescado, ¿verdad?■ she lives in Madrid, doesn't she? vive en Madrid, ¿verdad?■ you went to their wedding, didn't you? tú fuiste a su boda, ¿verdad?■ they didn't believe you, did they? no te creyeron, ¿verdad?1 (gen) hacer■ what are you doing here? ¿qué haces aquí?■ what are you doing this weekend? ¿qué vas a hacer este fin de semana?■ whatever you do, don't drink alcohol hagas lo que hagas, no bebas alcohol■ what can I do about it? ¿qué quieres que haga yo?2 (as job) hacer, dedicarse■ what do you do (for a living)? ¿a qué te dedicas?■ what does he want to do when he leaves university? ¿a qué quiere dedicarse cuando deje la universidad?3 (carry out - job, task) hacer, realizar, llevar a cabo; (- duty) cumplir con■ I've got to do the cooking/cleaning tengo que cocinar/limpiar■ have you done your homework? ¿has hecho los deberes?4 (study) estudiar■ do you do biology at school? ¿estudias biología en el instituto?5 (solve - puzzle) solucionar; (- crossword, sum) hacer6 (produce, make - meal) preparar, hacer; (drawing, painting, translation, etc) hacer; (offer - service) servir, tener, hacer; (- discount) hacer■ does this pub do food? ¿sirven comidas en este pub?7 (attend to) atender, servir■ what can I do for you? ¿en qué le puedo servir?8 (put on, produce - play, opera, etc) presentar, dar, poner en escena; (play the part of) hacer el papel de9 (finish, complete) terminar■ have you done moaning? ¿has terminado de protestar?10 (achieve) lograr, conseguir■ he's done it! ¡lo ha conseguido!11 (travel over - distance) recorrer, hacer; (complete - journey) hacer, ir; (travel at - speed) ir a■ we did London to Nottingham in two and a half hours fuimos de Londres a Nottingham en dos horas y media12 (be sufficient for) ser suficiente; (be satisfactory for, acceptable to) ir bien a■ will 6 glasses do you? ¿será suficiente con seis vasos?■ yes, that will do me nicely sí, eso me irá perfectamente13 familiar (cheat, swindle) estafar, timar; (rob) robar; (arrest, convict) coger; (fine) encajar una multa; (serve time in prison) cumplir■ you've been done! ¡te han timado!1 (act, behave) hacer2 (progress) ir■ how are you doing? ¿qué tal vas?, ¿cómo te van las cosas?■ how are we doing for time? ¿cómo andamos de tiempo?3 (complete, finish) terminar■ have you done with the hairdryer? ¿has terminado con el secador?4 (be sufficient) bastar, ser suficiente, alcanzar■ will one slice do for you? ¿tendrás suficiente con una rebanada?■ that'll do! ¡basta!5 (be satisfactory, suitable) servir, estar bien■ well, I suppose it'll have to do bueno, supongo que tendrá que servir■ it (just/simply) won't do no puede ser■ this cushion will do as/for a pillow este cojín servirá de almohada\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLthat does it! ¡esto ya es la gota que colma el vaso!, ¡ya está bien!to be/have to do with somebody/something tener que ver con alguien/algoto do business with somebody negociar con alguiento do drugs drogarse, consumir drogasto do one's best hacer lo mejor posibleto do one's hair peinarseto do one's military service hacer el servicio militarto do one's nails arreglarse las uñasto do something again volver a hacer algoto do something for somebody (help) hacer algo por alguien 2 (flatter, suit) favorecer a alguien, quedarle bien a alguien 3 (please) atraer a alguien, decirle algo a alguienwhat's done is done a lo hecho, pechoyou've done it now ahora sí que la has hecho buena1) carry out, perform: hacer, realizar, llevar a caboshe did her best: hizo todo lo posible2) prepare: preparar, hacerdo your homework: haz tu tarea3) arrange: arreglar, peinar (el pelo)4)to do in ruin: estropear, arruinar5)to do in kill: matar, liquidar famdo vi1) : haceryou did well: hiciste bien2) fare: estar, ir, andarhow are you doing?: ¿cómo estás?, ¿cómo te va?3) finish: terminarnow I'm done: ya terminé4) serve: servir, ser suficiente, alcanzarthis will do for now: esto servirá por el momento5)to do away with abolish: abolir, suprimir6)to do away with kill: eliminar, matar7)to do by treat: tratarhe does well by her: él la trata biendo v auxdo you know her?: ¿la conoces?I don't like that: a mí no me gusta esoI do hope you'll come: espero que vengasdo you speak English? yes, I do: ¿habla inglés? síexpr.• cargarse v.• eliminar v.• liquidar v.expr.• buscarle tres pies al gato expr.• encontrarle defectos a todo expr.v.(§ p.,p.p.: did, done) = arreglar v.• desempeñar v.• ejecutar v.• hacer v.(§pres: hago, haces...) pret: hic-pp: hechofut/c: har-•)• obrar v.• resolver v.
I
1. duː, weak form dʊ, də1) hacer*are you doing anything this evening? — ¿vas a hacer algo esta noche?
to have something/nothing to do — tener* algo/no tener* nada que hacer
can I do anything to help? — ¿puedo ayudar en algo?
what have you done to your hair? — ¿qué te has hecho en el pelo?
I don't know what I'm going to do with you! — no sé qué voy a hacer contigo!; see also do with
2) ( carry out) \<\<job/task\>\> hacer*to do one's homework — hacer* los deberes
3) ( as job)what do you do? — ¿usted qué hace or a qué se dedica?
what does he do for a living? — ¿en qué trabaja?
4) (achieve, bring about)she's done it: it's a new world record — lo ha logrado: es una nueva marca mundial
he's late again: that does it! — vuelve a llegar tarde esto ya es la gota que colma el vaso!
to do something for somebody/something: that mustache really does something for him la verdad es que le queda muy bien el bigote; what has EC membership done for Greece? — ¿en qué ha beneficiado a Grecia ser miembro de la CE?
5)a) (fix, arrange, repair)b) ( clean) \<\<dishes\>\> lavar; \<\<brass/windows\>\> limpiar6) (make, produce)a) \<\<meal\>\> preparar, hacer*would you do the carrots? — ¿me preparas (or pelas etc) las zanahorias?
b) \<\<drawinganslation\>\> hacer*7) (BrE) ( offer)they do a set meal for £12 — tienen un menú de 12 libras
8) (suffice for, suit)two shirts will do me — con dos camisas me alcanza or tengo suficiente
9) ( travel)the car has only done 4,000 miles — el coche sólo tiene 4.000 millas
10)a) ( study) estudiarb) ( visit) (colloq) \<\<sights/museum\>\> visitar11) ( Theat)a) ( play role of) hacer* el papel deb) ( take part in) \<\<play\>\> actuar* enc) ( impersonate) imitar12) (colloq) ( serve in prison) cumplir13) (BrE colloq)a) (catch, prosecute) agarrarb) ( cheat) estafar, timarI've been done! — me han estafado or timado!
14) ( use) (sl)to do drugs — drogarse*, consumir drogas
15) (colloq) ( finish) terminarare o (esp BrE) have you done complaining? — ¿has terminado de quejarte?
2.
vi1) (act, behave) hacer*2) (get along, manage)how are you doing? — ¿qué tal estás or andas or te va?
how do you do? — ( as greeting) mucho gusto, encantado
how do? — (colloq & dial) ¿qué tal?
how are we doing for time/cash? — ¿cómo or qué tal vamos or andamos de tiempo/dinero?
she did well/badly in her exams — le fue bien/mal en los exámenes
to do well/badly out of something — salir* bien/mal parado de algo
3) (go on, happen) (colloq) (in -ing form)nothing doing! — ni hablar!, ni lo sueñes!
4)a) (be suitable, acceptable)look, this won't do! — mira, esto no puede ser!
it's not ideal, but it'll do — no es lo ideal, pero sirve
I'm not going to cook, bread and cheese will do for them! — no pienso cocinar, se tendrán que conformar con pan y queso
b)to do for o as something: this box will do for o as a table — esta caja nos servirá de mesa
5) ( be enough) ser* suficiente, alcanzar*, bastarone bottle will do — con una botella basta or es suficiente
6) ( finish) (in past p) terminarI'm not o (BrE) I haven't done yet! — no he terminado todavía
7)
3.
1) Sense Iv aux [El verbo auxiliar do se usa para formar el negativo (I 1) y el interrogativo (I 2), para agregar énfasis (I 3) o para sustituir a un verbo usado anteriormente (II)]2)a) (used to form negative)I do not o don't know — no sé
I did not o didn't see her — no la vi
b) (with inversion after negative adv)3)a)Ex:does this belong to you? — ¿esto es tuyo?did I frighten you? — ¿te asusté?/Ex:b)Ex:boy, do you need a bath! — Dios mío! qué falta te hace un baño!/Ex:4)a)( emphasizing)Ex:you must admit, she did look ill — tienes que reconocer que tenía mala carado be quiet! — ¿te quieres callar?/Ex:b)Ex:I haven't decided, but if I do accept... — todavía no lo he decidido, pero si aceptara.../Ex:not only does it cost more, it also... — no sólo cuesta más, sino que también...
c) ( in legal formulae)5)Ex:do you live here? - yes, I do/no, I don't — ¿vives aquí? - sí/noshe wanted to come, but he didn't — ella quería venir, pero él noshe found it in your drawer - oh, did she? — lo encontró en tu cajón - ¿ah, sí?I don't need a haircut - yes, you do! — no necesito cortarme el pelo - cómo que no!she says she understands, but she doesn't — dice que comprende, pero no es así/Ex:6)Ex:you know Bob, don't you? — conoces a Bob, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?I told you, didn't I? — te lo dije ¿no? or ¿no es cierto?/Ex:I, Charles Brown, do solemnly swear that... — yo, Charles Brown, juro solemnemente que...
•Phrasal Verbs:- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II duː1) c (party, gathering) (colloq) fiesta f, reunión f2) ( state of affairs) (colloq) (no pl)fair dos — (BrE colloq)
fair dos all round — a partes iguales para todos; (as interj) seamos justos!
3)do's and don'ts — ( rules) normas fpl
III dəʊ
I [duː] ( 3rd pers sing present does) (pt did) (pp done)1. TRANSITIVE VERB1) hacerwhat are you doing tonight? — ¿qué haces esta noche?
what's this doing on my chair? — ¿qué hace esto en mi silla?
what's to be done? — ¿qué se puede hacer?
what's the weather doing? — ¿qué tal tiempo hace?
•
to do sth again — volver a hacer algo, hacer algo de nuevoit will have to be done again — habrá que volver a hacerlo, habrá que hacerlo de nuevo
•
what's he ever done for me? — ¿qué ha hecho él por mí?what can I do for you? — ¿en qué puedo servirle?, ¿qué se le ofrece? (LAm)
could you do something for me? — ¿me podrías hacer un favor?
what are we going to do for money? — ¿de dónde vamos a sacar dinero?
the new measures will do a lot for small businesses — las nuevas medidas serán de gran ayuda para las pequeñas empresas
after the accident she couldn't do much for herself — después del accidente casi no podía valerse por sí misma
•
if you do anything to him I'll kill you — si le haces algo te matowhat's he done to his hair? — ¿qué se ha hecho en el pelo?
•
what have you done with my slippers? — ¿dónde has puesto mis zapatillas?what am I going to do with you? — ¿qué voy a hacer contigo?
what are you doing with yourself these days? — ¿qué haces ahora?
what am I going to do with myself for the rest of the day? — ¿qué puedo hacer el resto del día?
living 2., 1)she didn't know what to do with herself once the children had left home — se encontró un poco perdida cuando sus hijos se fueron de casa
2) (=carry out) [+ work, essay] hacerSome [do] + noun combinations require a more specific Spanish verb:•
he did a drawing/ portrait of her — la dibujó/retrató, hizo un dibujo/retrato de ella•
to do one's duty (by sb) — cumplir con su deber (con algn)3) (=clean)4) (=arrange, prepare) [+ vegetables] preparar; [+ room] hacer, arreglarhair 1., 1)this room needs doing — hay que hacer or arreglar esta habitación
5) (=spend) pasar6) (=finish)now you've (gone and) done it! * — ¡ahora sí que la has hecho buena! *
that's done it! * we're stuck now — ¡la hemos fastidiado! * ahora no podemos salir de aquí
that does it! * that's the last time I lend him my car — ¡es el colmo! or ¡hasta aquí hemos llegado!, es la última vez que le dejo el coche
good 2., 2)have you done moaning? * — ¿has acabado de quejarte?
7) (=offer, make available)8) (=study) [+ university course, option] hacer, estudiarI want to do Physics at university — quiero hacer or estudiar física en la universidad
to do Italian — hacer or estudiar italiano
9) (Theat) [+ play] representar, poner; [+ part] hacer10) (=mimic) [+ person] imitar11) (Aut, Rail etc) (=travel at) [+ speed] ir a; (=cover) [+ distance] cubrir12) (=attend to)proud13) * (=visit) [+ city, museum] visitar, recorrer; [+ country] visitar, viajar por14) * (=be suitable, sufficient for)will a kilo do you? — ¿le va bien un kilo?
that'll do me nicely — (=be suitable) eso me vendrá muy bien; (=suffice) con eso me basta
15) * (=cheat) estafar, timar; (=rob) robarI've been done! — ¡me han estafado or timado!
16) * (=prosecute) procesar; (=fine) multar17) * (=beat up) dar una paliza aI'll do you if I get hold of you! — ¡te voy a dar una paliza como te pille!
2. INTRANSITIVE VERB1) (=act) hacer•
you would do better to accept — sería aconsejable que aceptaras•
do as you think best — haga lo que mejor le parezca•
do as you are told! — ¡haz lo que te digo!•
she was up and doing at 6 o'clock — a las 6 de la mañana ya estaba levantada y trajinando•
you would do well to take his advice — harías bien en seguir su consejowell I, 1., 1)•
you could do a lot worse than marry her — casarte con ella no es lo peor que podrías hacer2) (=get on)•
he did badly in the exam — le fue mal en el examen•
you can do better than that — (essay, drawing) puedes hacerlo mejor; iro (=find better excuse) ¡y qué más!•
how is your father doing? — ¿cómo está tu padre?, ¿cómo le va a tu padre?how are you doing? * — ¿qué tal?, ¿cómo te va?
how did you do in the audition? — ¿qué tal or cómo te fue en la audición?
how do you do? (greeting) ¿cómo está usted?, gusto en conocerlo (LAm); (as answer) ¡mucho gusto!, ¡encantado!•
he's doing well at school — le va bien en el colegio3) (=be suitable)•
it doesn't do to upset her — cuidado con ofenderla•
will this one do? — ¿te parece bien este?will it do if I come back at eight? — ¿va bien si vuelvo a las ocho?
will tomorrow do? — ¿iría bien mañana?
it's not exactly what I wanted, but it will or it'll do — no es exactamente lo que quería pero servirá
•
that won't do, you'll have to do it again — así no está bien, tendrás que volver a hacerlomake 1., 4)•
you can't go on your own, that would never do! — no podemos consentir que vayas sola, ¡eso no puede ser!4) (=be sufficient) bastar•
three bottles of wine should do — bastará con tres botellas de vino•
will £20 do? — ¿bastarán 20 libras?, ¿tendrás bastante con 20 libras?that will do! — ¡basta ya!
5) (=happen)"could you lend me £50?" - "nothing doing!" — -¿me podrías prestar 50 libras? -¡de ninguna manera! or -¡ni hablar!
have you done? — ¿ya has terminado or acabado?
don't take it away, I've not done yet — no te lo lleves, ¡aún no he terminado or acabado!
I haven't done telling you — ¡no he terminado de contarte!
•
I've done with travelling — ya no voy a viajar más, he renunciado a los viajesI've done with all that nonsense — ya no tengo nada que ver or ya he terminado con todas esas tonterías
have you done with that book? — ¿has terminado con este libro?
7) * (=clean) hacer la limpieza (en casa)3. AUXILIARY VERBThere is no equivalent in Spanish to the use of in questions, negative statements and negative commands.do you understand? — ¿comprendes?, ¿entiendes?
where does he live? — ¿dónde vive?
didn't you like it? — ¿no te gustó?
why didn't you come? — ¿por qué no viniste?
2) (negation)I don't understand — no entiendo or comprendo
don't worry! — ¡no te preocupes!
don't you tell me what to do! — ¡no me digas lo que tengo que hacer!
do tell me! — ¡dímelo, por favor!
do sit down — siéntese, por favor, tome asiento, por favor frm
I do wish I could come with you — ¡ojalá pudiera ir contigo!
but I do like it! — ¡sí que me gusta!, ¡por supuesto que me gusta!
so you do know him! — ¡así que sí lo conoces!
rarely does it happen that... — rara vez ocurre que...
a)"did you fix the car?" - "I did" — -¿arreglaste el coche? -sí
"I love it" - "so do I" — -me encanta -a mí también
"he borrowed the car" - "oh he did, did he?" — -pidió el coche prestado -¿ah sí? ¡no me digas!
I like this colour, don't you? — me gusta este color, ¿a ti no?
"do you speak English?" - "yes, I do/no I don't" — -¿habla usted inglés? -sí, hablo inglés/no, no hablo inglés
"may I come in?" - "(please) do!" — -¿se puede pasar? -¡pasa (por favor)!
"who made this mess?" - "I did" — -¿quién lo ha desordenado todo? -fui yo
"shall I ring her again?" - "no, don't!" — -¿la llamo otra vez? -¡no, no la llames!
he lives here, doesn't he? — vive aquí, ¿verdad? or ¿no es cierto? or ¿no?
I don't know him, do I? — no lo conozco, ¿verdad?
it doesn't matter, does it? — no importa, ¿no?
she said that, did she? — ¿eso es lo que dijo?
4. NOUN1) (Brit) * (=party) fiesta f ; (=formal gathering) reunión fthey had a big do for their twenty-fifth anniversary — dieron una gran fiesta por su vigésimo quinto aniversario
2) (in phrases)•
the do's and don'ts of buying a house — lo que debe y lo que no debe hacerse al comprar una casa•
it's a poor do when... — es una vergüenza cuando...- do by- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II
[dǝʊ]N (Mus) do m* * *
I
1. [duː], weak form [dʊ, də]1) hacer*are you doing anything this evening? — ¿vas a hacer algo esta noche?
to have something/nothing to do — tener* algo/no tener* nada que hacer
can I do anything to help? — ¿puedo ayudar en algo?
what have you done to your hair? — ¿qué te has hecho en el pelo?
I don't know what I'm going to do with you! — no sé qué voy a hacer contigo!; see also do with
2) ( carry out) \<\<job/task\>\> hacer*to do one's homework — hacer* los deberes
3) ( as job)what do you do? — ¿usted qué hace or a qué se dedica?
what does he do for a living? — ¿en qué trabaja?
4) (achieve, bring about)she's done it: it's a new world record — lo ha logrado: es una nueva marca mundial
he's late again: that does it! — vuelve a llegar tarde esto ya es la gota que colma el vaso!
to do something for somebody/something: that mustache really does something for him la verdad es que le queda muy bien el bigote; what has EC membership done for Greece? — ¿en qué ha beneficiado a Grecia ser miembro de la CE?
5)a) (fix, arrange, repair)b) ( clean) \<\<dishes\>\> lavar; \<\<brass/windows\>\> limpiar6) (make, produce)a) \<\<meal\>\> preparar, hacer*would you do the carrots? — ¿me preparas (or pelas etc) las zanahorias?
b) \<\<drawing/translation\>\> hacer*7) (BrE) ( offer)they do a set meal for £12 — tienen un menú de 12 libras
8) (suffice for, suit)two shirts will do me — con dos camisas me alcanza or tengo suficiente
9) ( travel)the car has only done 4,000 miles — el coche sólo tiene 4.000 millas
10)a) ( study) estudiarb) ( visit) (colloq) \<\<sights/museum\>\> visitar11) ( Theat)a) ( play role of) hacer* el papel deb) ( take part in) \<\<play\>\> actuar* enc) ( impersonate) imitar12) (colloq) ( serve in prison) cumplir13) (BrE colloq)a) (catch, prosecute) agarrarb) ( cheat) estafar, timarI've been done! — me han estafado or timado!
14) ( use) (sl)to do drugs — drogarse*, consumir drogas
15) (colloq) ( finish) terminarare o (esp BrE) have you done complaining? — ¿has terminado de quejarte?
2.
vi1) (act, behave) hacer*2) (get along, manage)how are you doing? — ¿qué tal estás or andas or te va?
how do you do? — ( as greeting) mucho gusto, encantado
how do? — (colloq & dial) ¿qué tal?
how are we doing for time/cash? — ¿cómo or qué tal vamos or andamos de tiempo/dinero?
she did well/badly in her exams — le fue bien/mal en los exámenes
to do well/badly out of something — salir* bien/mal parado de algo
3) (go on, happen) (colloq) (in -ing form)nothing doing! — ni hablar!, ni lo sueñes!
4)a) (be suitable, acceptable)look, this won't do! — mira, esto no puede ser!
it's not ideal, but it'll do — no es lo ideal, pero sirve
I'm not going to cook, bread and cheese will do for them! — no pienso cocinar, se tendrán que conformar con pan y queso
b)to do for o as something: this box will do for o as a table — esta caja nos servirá de mesa
5) ( be enough) ser* suficiente, alcanzar*, bastarone bottle will do — con una botella basta or es suficiente
6) ( finish) (in past p) terminarI'm not o (BrE) I haven't done yet! — no he terminado todavía
7)
3.
1) Sense Iv aux [El verbo auxiliar do se usa para formar el negativo (I 1) y el interrogativo (I 2), para agregar énfasis (I 3) o para sustituir a un verbo usado anteriormente (II)]2)a) (used to form negative)I do not o don't know — no sé
I did not o didn't see her — no la vi
b) (with inversion after negative adv)3)a)Ex:does this belong to you? — ¿esto es tuyo?did I frighten you? — ¿te asusté?/Ex:b)Ex:boy, do you need a bath! — Dios mío! qué falta te hace un baño!/Ex:4)a)( emphasizing)Ex:you must admit, she did look ill — tienes que reconocer que tenía mala carado be quiet! — ¿te quieres callar?/Ex:b)Ex:I haven't decided, but if I do accept... — todavía no lo he decidido, pero si aceptara.../Ex:not only does it cost more, it also... — no sólo cuesta más, sino que también...
c) ( in legal formulae)5)Ex:do you live here? - yes, I do/no, I don't — ¿vives aquí? - sí/noshe wanted to come, but he didn't — ella quería venir, pero él noshe found it in your drawer - oh, did she? — lo encontró en tu cajón - ¿ah, sí?I don't need a haircut - yes, you do! — no necesito cortarme el pelo - cómo que no!she says she understands, but she doesn't — dice que comprende, pero no es así/Ex:6)Ex:you know Bob, don't you? — conoces a Bob, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?I told you, didn't I? — te lo dije ¿no? or ¿no es cierto?/Ex:I, Charles Brown, do solemnly swear that... — yo, Charles Brown, juro solemnemente que...
•Phrasal Verbs:- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II [duː]1) c (party, gathering) (colloq) fiesta f, reunión f2) ( state of affairs) (colloq) (no pl)fair dos — (BrE colloq)
fair dos all round — a partes iguales para todos; (as interj) seamos justos!
3)do's and don'ts — ( rules) normas fpl
III [dəʊ] -
13 ir
v.1 to go.ir hacia el sur/al cine to go south/to the cinemair en autobús/coche to go by bus/carir andando to go on foot, to walk¡vamos! let's go!2 to be gradually.ir haciendo algo to be (gradually) doing somethingva anocheciendo it's getting dark3 to go.le va bien en su nuevo trabajo things are going well for him in his new jobsu negocio va mal his business is going badly¿cómo te va? how are you doing?4 to go.estas tazas van con estos platos these cups go with these saucers5 to go, to belong.esto no va ahí that doesn't go o belong there6 to go, to leave (marcharse).irse a to go to¡vete! go away!El bus va por el camino The bus goes down the road.7 to go (to search).ir (a) por algo/alguien to go and get something/somebody, to go and fetch something/somebody (peninsular Spanish)8 to go (to consume, to disappear).se ha ido la luz there's been a power cut9 to be going (intención).ir a hacer algo to be going to do somethingte voy a echar de menos I'm going to miss you10 to get (to change).ir a mejor/peor to get better/worse11 to work.la manivela va floja the crank is loosela televisión no va the television isn't working12 to be meant (comentario, indirecta).ir por alguien to be meant for somebody, to be aimed at somebody13 to suit (clothes).irle (bien) a alguien to suit somebodyesta camisa no va con esos pantalones this shirt doesn't go with these trousers14 to do (tratamiento).irle bien a alguien to do somebody good15 to like, to care.no me va el pop I don't like pop music (peninsular Spanish)ni me va ni me viene I don't care one way or the other16 to attend.Ricardo va en las tardes Richard attends in the afternoons.17 to be doing, to make out.Me va bien I am doing well.18 to keep on, to keep.Ir caminando Keep on walking.19 to go for.Me va bien el negocio The business goes well for me20 to match.Estas medias van These socks match.* * *IRPresent IndicativeImperfect SubjunctivePast IndicativePresent SubjunctiveImperfect SubjunctiveFuture SubjunctiveImperative* * *verb1) to go2) get on3) extend•- ir a- ir a pie
- irse* * *Para las expresiones ir de vacaciones, ir de veras, ir dado, irse de la lengua, ver la otra entrada.1. VERBO INTRANSITIVO1) (=marchar)a) [indicando movimiento, acción] to go¿has ido alguna vez a Quito? — have you ever been to Quito?
¿a qué colegio vas? — what school do you go to?
esta carretera va a Huesca — this road goes to Huesca, this is the road to Huesca
ir con tiento — to go carefully {o} cautiously
¡ya voy!, ¡ahora voy! — coming!, I'll be right there!
¿quién va? — (Mil) who goes there?
b) [indicando la forma de transporte]•
ir [andando] — to walk, go on foottuvimos que ir andando — we had to walk {o} go on foot
¿vas a ir andando o en autobús? — are you walking or going by bus?
•
ir en [avión] — to fly•
ir en [bicicleta] — to ride•
ir a [caballo] — to ride•
fui en [coche] — I went by car, I drove•
ir a [pie] — to walk, go on foot•
fui en [tren] — I went by train {o} railc) [con complemento]iban muertos de risa por la calle — they were killing themselves laughing as they went down the street
d)• ir (a) [por] — to go and get
voy por el médico — I'll go and fetch {o} get the doctor
voy a por él — [a buscarle] I'll go and get him; [a atacarle] I'm going to get him
solo van a por las pelas — * they're only in it for the money
2) [indicando proceso]a) [persona]¿cómo va el paciente? — how's the patient doing?
el enfermo va mejor — the patient is improving {o} doing better
b) [acción, obra] to go¿cómo va el ensayo? — how's the essay going?, how are you getting on with the essay?
¿cómo va el partido? — what's the score?
¿cómo va eso? — how are things (going)?
todo va bien — everything's fine, everything's going well
los resultados van a mejor — the results are improving {o} getting better
c)• ir [por], ¿te has leído ya el libro? ¿por dónde vas? — have you read the book yet? whereabouts are you? {o} how far have you got?
3) [indicando manera, posición]4) (=extenderse) to go, stretchla pradera va desde la montaña hasta el mar — the grasslands go {o} stretch from the mountains to the sea
•
[en lo que] va de año — so far this yearen lo que va de semana hemos recibido cientos de llamadas — we've had hundreds of calls so far this week
5) [indicando distancia, diferencia]¡lo que va del padre al hijo! — what a difference there is between father and son!, father and son are nothing like each other!
de 7 a 9 van 2 — the difference between 7 and 9 is 2; [en resta] 7 from 9 leaves 2
6) [indicando acumulación]7) [en apuestas]¿cuánto va? — how much do you bet?
8) (=vestir)¿con qué ropa {o} cómo fuiste a la boda? — what did you wear to the wedding?
etiqueta 2)iba de rojo — she was dressed in red, she was wearing red
9)irle a algn —
a) [indicando importancia]b) [indicando situación]¿cómo te va? — how are things?, how are you doing?
¿cómo te va en los estudios? — how are you getting on with your studies?
¡que te vaya bien! — take care!
c) (=sentar) to suit¿me va bien esto? — does this suit me?
d) * (=gustar)le va al Cruz Azul — Méx (Dep) he supports Cruz Azul
10) [seguido de preposición]ir con (=acompañar, combinar) to go with ir de¿de qué va la película? — what's the film about?
no sabe de qué va el rollo — * he doesn't know what it's all about
va de intelectual por la vida — * he acts the intellectual all the time
ir para¿de qué vas? — * what are you on about? *
va para los 40 — he's getting on for 40, he's knocking on 40
ir por [indicando intención]va para cinco años que entré en la Universidad — it's getting on for five years since I started University
eso no va por usted — I wasn't referring to you, that wasn't meant for you
ir tras to go after¡va por los novios! — (here's) to the bride and groom!
11) [otras locuciones]•
[a lo que] iba — as I was saying•
ir a algn [con] algo, siempre le iba con sus problemas — he always went to her with his problems•
[¿dónde] vas?, -¿le regalamos un equipo de música? -¿dónde vas? con un libro tiene bastante — "shall we give him a stereo?" - "what do you mean? a book is fine"-¿le pido disculpas? -¿dónde vas? deja que sea él quien se disculpe — "shall I apologize?" - "what are you talking about? let him be the one to apologize"
•
si vamos a [eso] — for that matterpues, a eso voy — that's what I mean, that's what I'm getting at
•
es el [no] va más — * it's the ultimate•
ir de mal en [peor] — to go from bad to worse•
ir a lo [suyo] — to do one's own thing; pey to look after Number One•
ir y [venir], era un constante ir y venir de ambulancias — ambulances were constantly coming and goingllevo todo el día yendo y viniendo de un lado al otro de la ciudad — I've spent all day going from one end of town to the other
cuando tú vas, yo ya he venido — I've been there before, I've seen it all before
•
ir [y], ahora va y me dice que no viene — now he goes and tells me he's not cominglejos 1., 1)fue y se marchó — Méx * he just upped and left *
12) [exclamaciones]¡vaya! [indicando sorpresa] well!; [indicando enfado] damn!¡vaya! ¿qué haces tú por aquí? — well, what a surprise! what are you doing here?
¡vaya, vaya! — well I'm blowed! *
¡vaya coche! — what a car!, that's some car!
¡vaya susto que me pegué! — I got such a fright!, what a fright I got!
¡vamos! [dando ánimos] come on!; [para ponerse en marcha] let's go!¡vaya con el niño! — that damn kid! *
¡vamos! ¡di algo! — come on! say something!
vamos, no es difícil — come on, it's not difficult
una chica, vamos, una mujer — a girl, well, a woman
¡qué va!es molesto, pero ¡vamos! — it's a nuisance, but there it is
-¿no me vas a echar la bronca? -no, qué va — "you're not going to tell me off, are you?" - "of course I'm not"
¿perder la liga? ¡qué va, hombre! — lose the league? you must be joking!
2.VERBO AUXILIARir a ({+ infin}) to govamos a hacerlo — [afirmando] we are going to do it; [exhortando] let's do it
tras muchas vueltas fuimos a dar con la calle Serrano — after driving round for ages we eventually found Serrano Street
¿cómo lo iba a tener? — how could he have had it?
¡no lo va a saber! — of course he knows!
¿no irás a decirme que no lo sabías? — you're not going to tell me you didn't know?
¿no irá a soplar? — ** I hope he's not going to split on us *
ir ({+ gerund})•
no vaya a [ser] que..., no salgas no vaya a ser que venga — don't go out in case she comes¿quién va ganando? — who's winning?
¡voy corriendo! — I'll be right there!
id pensando en el tema que queréis tratar — be {o} start thinking about the subject you want to deal with
ir ({+ participio})voy comprendiendo que... — I am beginning to see that...
3.See:* * *1.verbo intransitivo1)a) (trasladarse, desplazarse) to goiban a caballo/a pie — they were on horseback/on foot
Fernando! - voy! — Fernando! - (just) coming! o I'll be right there!
voy al mercado — I'm going to the market, I'm off to the market (colloq)
¿adónde va este tren? — where's this train going (to)?
¿tú vas a misa? — do you go to church?
ir de compras/de caza — to go shopping/hunting
¿por dónde se va a...? — how do you get to...?
a eso voy — I'm just coming o getting to that
¿dónde vas/va/van? — (Esp fam) ( frente a una exageración)
¿dónde vas con tanto pan? — what are you doing with all that bread?
¿dejamos 500 de propina? - dónde vas! — shall we leave 500 as a tip? - you must be joking o kidding!
ir a por alguien — (Esp)
ha ido a por su madre — he's gone to get his mother, he's gone to pick his mother up
ten cuidado, que va a por ti — watch out, he's out to get you o he's after you
ir por or (Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread; no irla con algo (RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't go along with all this liberalism; no me/le va ni me/le viene (fam) (no me, le concierne) it's none of my/his/her business; (ne me, le afecta) it doesn't affect me/him/her; allí donde fueres haz lo que vieres — when in Rome, do as the Romans do
b) ( asistir) to go toya va al colegio/a la universidad — she's already at school/university
2) ( expresando propósito)ir a + inf: ¿has ido a verla? have you been to see her?; ve a ayudarla — go and help her; ver tb v aux I
3)irle a alguien con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems; le fue a la maestra con el chisme — she went and told the story to the teacher
4)a) (al arrojar algo, arrojarse)tírame la llave - allá va! — throw me the key - here you are o there you go!
tírate del trampolín - allá voy! — jump off the board! - here I go/come!
b) (Jueg)ahí van otros $2.000 — there's another $2,000
ahí va! — (Esp fam)
ganó 20 millones en la lotería - ahí va! — he won 20 million in the lottery - wow o (AmE) gee whiz! (colloq)
5) comentarioeso va por ti también — that goes for you too o and the same goes for you
6) ( estar en juego) (+ me/te/le etc)le iba la vida en ello — her life depended on it o was at stake
7) (fam) (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes)8) (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento)¿van cómodos? — are you comfortable?
¿irán bien aquí los vasos? — will the glasses be safe here?
9) ( refiriéndose al atuendo)ir de algo: iban de largo they wore long dresses; voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula; iba de verde — she was dressed in green
10) ( en calidad de)¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? — (Esp arg) hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?
va de guapo/genio por la vida — (Esp arg) he really thinks he's good-looking/clever
11) (Esp fam) ( tratar)¿de qué va la novela? — what's the novel about?
12) camino/sendero ( llevar)ir a algo — to lead to something, to go to something
13) (extenderse, abarcar)el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento — the period from the Middle Ages to the Renaissance
14) (marchar, desarrollarse)¿cómo va el enfermo/el nuevo trabajo? — how's the patient doing/the new job going?
va de mal en peor — it's going from bad to worse;; (+ me/te/le etc)
¿cómo te va? — how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq)
¿cómo les fue en Italia? — how was Italy?, how did you get on in Italy?
me fue mal/bien en el examen/la entrevista — I did badly/well in the exam/the interview
que te vaya bien! — all the best! o take care!
¿cómo le va con el novio? — how's she getting on with her boyfriend?
15) (en juegos, competiciones)¿cómo van? - 3-1 — what's the score? - 3-1
voy ganando yo — I'm ahead, I'm winning
16) ( en el desarrollo de algo)ir por algo: ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?; ¿todavía vas por la página 20? — are you still on page 20?
17) ( estar en camino)ir para algo: vamos para viejos! we're getting on o old!; va para los cincuenta she's going on fifty; ya va para dos años que... — it's getting on for two years since...
18) (sumar, hacer)con éste van seis — six, counting this one
19) ( haber transcurrido)en lo que va del or (Esp) de año/mes — so far this year/month
20) ( haber diferencia)lo que va de un hermano a otro! — (fam) it's amazing the difference between the two brothers! (colloq)
21) (CS) (depender, radicar)22)a) ( deber colocarse) to go¿dónde van las toallas? — where do the towels go?
qué va! — (fam)
¿has terminado? - qué va! — have you finished? - you must be joking!
¿se disgustó? - qué va! — did she get upset? - not at all!
b) ( deber escribirse)¿va con mayúscula? — is it written with a capital letter?
¿va con acento? — does it have an accent?
c) (RPl) ( estar incluido)23)a) ( combinar)b) (sentar, convenir) (+ me/te/le etc)c)24) (Esp arg) ( gustar) (+ me/te/le etc)esa música no me va — that music does nothing for me o leaves me cold
25) (Méx) (tomar partido por, apoyar)irle a algo/alguien — to support something/somebody
26) vamosa) (expresando incredulidad, fastidio)vamos! ¿eso quién se lo va a creer? — come off it o come on! who do you think's going to believe that?
b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa)vamos, mujer, dile algo — go on, say something to him
vamos, date prisa! — come on, hurry up!
dar el vamos a algo — (Chi) to inaugurate something
desde el vamos — (RPl fam) from the word go
c) (al aclarar, resumir)eso sería un disparate, vamos, digo yo — that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway
vamos, que no es una persona de fiar — basically, he's not very trustworthy
es mejor que el otro, vamos — it's better than the other one, anyway
27) vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad)vaya! se me ha vuelto a caer! — oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!
b) (Esp) ( para enfatizar)c) (al aclarar, resumir)2.vaya, que los hay peores — well, I mean there are plenty worse
ir v aux1)ir a + inf —
2)a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + infva a hacer dos años que... — it's getting on for two years since...
b) (en propuestas, sugerencias)vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? — now then, what did you say your name was?
bueno, vamos a trabajar — all right, let's get to work
3)a) (al prevenir, hacer recomendaciones)cuidado, no te vayas a caer — mind you don't fall (colloq)
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva — take the umbrella in case it rains
b) ( expresando un deseo)¿qué iba a pensar el pobre? — what was the poor man supposed o meant to think?
¿quién iba a ser si no? — who else could it have been?
¿no irá a hacer alguna tontería? — you don't think she'll go and do something stupid, do you?
5) ( expresando incredulidad)6)¿te acuerdas? - no me voy a acordar! — do you remember - of course I do o how could I forget?
b) ( al contradecir)¿dormiste bien? - qué voy a dormir! — did you sleep well?- how could I?
¿por qué la voy a ayudar? — why should I help her?
3.ir + ger: poco a poco irá aprendiendo she'll learn little by little; a medida que va subiendo as it rises; tú puedes ir comiendo you can start eating; ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea; la situación ha ido empeorando — the situation has been getting worse and worse
irse v pron1) ( marcharse) to leave¿por qué te vas tan temprano? — why are you leaving o going so soon?
bueno, me voy — right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off
se han ido de viaje — they're away, they've gone away
anda, vete por ahí — (fam) get lost! (colloq); (+ me/te/le etc)
no te me vayas, quiero hablar contigo — (fam) don't run away, I want to talk to you (colloq)
2) (consumirse, gastarse)cómo se va el dinero! — I don't know where the money goes!; (+ me/te/le etc)
3) ( desaparecer) mancha/dolor to gose ha ido la luz — the electricity's gone off; (+ me/te/le etc)
¿se te ha ido el dolor de cabeza? — has your headache gone?
4) (salirse, escaparse) líquido/gas to escape; (+ me/te/le etc)se le está yendo el aire al globo — the balloon's losing air o going down
5) (euf) ( morirse) to slip away (euph)6) (caerse, perder el equilibrio) (+ compl)irse de boca/espaldas — to fall flat on one's face/back
7) (andarse, actuar) (+ compl)vete con cuidado/tacto — be careful/tactful
8)a) (CS) ( en naipes) to go outb) (RPl) ( en una asignatura) tb9) (Andes, Ven) medias to run* * *= attend, go, run, go over, saunter, come, go forth.Ex. He was awarded the bachelor's degree, magna cum laude, from Harvard University, and he attended Rutgers Library School where he graduated first in his class.Ex. It was 'exceedingly inconvenient' because the books were entered in it 'where no person who goes to consult the catalogue would expect to find them'.Ex. Arabic numerals are used to denote further divisions, in an integral manner, running from 1 to 9999, as necessary.Ex. Compassion shadowed the trustee's face -- she could see he was desperate -- and compassion was in her voice as she answered: 'All right, I'll go over this afternoon'.Ex. She sauntered back to her desk, intending to work, and was a little perturbed to find that she could not work.Ex. This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.Ex. Finally six men agreed to go forth in their underclothes and nooses around their necks in hopeful expectation that their sacrifice would satisfy the king's bloodlust and he would spare the rest of the citizens.----* algo va mal = something is amiss.* ¡allá voy! = here I come!.* a punto de irse a pique = on the rocks.* cosas + ir bien = things + go well.* descanso para ir al baño = bathroom break.* despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.* donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).* el no va más = the be all and end all.* empezar a ir bien = fall into + place.* empezar a irse al garete = be on the skids.* empezar a irse al garete, empezar a empeorar = hit + the skids.* grupo de usuarios al que va dirigido = target user group.* ir a = get to, turn to, refer to, be out to, head for, come to, take + a trip to, go to.* ir a casa de = make + house calls.* ir acompañado de = come with.* ir a continuación de = follow in + the footsteps of.* ir a contra reloj = race against + time, race against + the clock.* ir a cuestas de = piggyback [piggy-back].* ir a dar un paseo = go for + a stroll.* ir a + Infinitivo = be to + Infinitivo.* ir a jucio = stand + trial, stand for + trial.* ir a jucio, ser juzgado, ser procesado = stand for + trial.* ir a la baja = be down.* ir a la bancarrota = go + belly up.* ir a la cárcel = serve + time.* ir a la escuela = go to + school.* ir a la guerra = go to + war.* ir a la par = proceed + in parallel.* ir a la par con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a las mil maravillas = go + great guns, go from + strength to strength, grow from + strength to strength, be fine and dandy.* ir a la zaga = trail, trail behind, lag + behind.* ir al centro = go + downtown.* ir al cine = go to + the cinema, movie-going.* ir al grano = cut to + the chase.* ir a lo seguro = play it + safe.* ir al pub = go to + the pub.* ir al teatro = go to + the theatre, theatre-going.* ir a + Lugar = trot off + Lugar.* ir al unísono = be hand in hand.* ir al unísono con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a otro sitio = go + elsewhere.* ir a pie = leg it.* ir a por = go for.* ir a por todas = go for + broke, shoot (for) + the moon.* ir a tientas y a ciegas = bump around + in the dark, fumble.* ir a toda velocidad = hurtle.* ir a un Lugar en coche = drive out to.* ir aun más lejos = go + a/one step further.* ir a un Sitio sin prisa = mosey.* ir a ver = drop in on, check out.* ir a ver a Alguien = say + hi.* ir a ver a Alguien a su casa = home-visiting.* ir bien = go + well, do + well, go + strong.* ir bien encaminado = be on the right track.* ir cada vez mejor = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir con = go with, come with.* ir con la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* ir con la nueva ola = ride + wave.* ir con mucho ojo = keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned, keep + Posesivo + eyes (wide) open.* ir con retraso con respecto a = lag + behind.* ir contracorriente = go against + the flow.* ir corriendo = hot-foot it to.* ir corriendo a = dash off to, run off to.* ir cuesta abajo = go + downhill.* ir de... a... = proceed from... to....* ir de... a = make + transition from... to..., range from... to..., go from... to..., work from... to, stretch from... to..., ricochet from... to.* ir de acampada = camp.* ir de aquí a allá = go out and about.* ir de aquí para allá = ply, bustle, jump, live out of + a suitcase, run + here and there.* ir de aquí para allá sin rumbo fijo = freewheel.* ir de compras = go + shopping.* ir de copas = go for + a drink.* ir de + Dirección = work from + Dirección.* ir de excursión = hike.* ir de excursión por la montaña = go + tracking.* ir de la mano = go + hand in hand (with), be hand in hand.* ir delante = lead + the way.* ir de mal en peor = go from + bad to worse.* ir demasiado lejos = overstate + case, go + too far.* ir de paquete = pillion riding, ride + pillion .* ir de perlas = come up + a treat, work + a treat, go down + a treat.* ir de putas = whoring.* ir descaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir de tranqui = play it + cool.* ir detrás de = chase after, lag + behind.* ir de un sitio a otro = shunt between.* ir de un sitio para otro = run around.* ir de vacaciones = go on + vacation, go on + holidays.* ir de viaje de novios = honeymoon.* ir dirigido a = be geared to, target, aim at.* ir en = ride.* ir en aumento = be on the increase.* ir en bici = bike.* ir en bicicleta = cycle.* ir encaminado hacia = be on + Posesivo + way to.* ir en caravana = go in + (a) convoy, drive in + (a) convoy.* ir en contra de = contravene, fly in + the face of, go against, militate against, stand in + contrast to, tell against, be at odds with, work at + cross purposes, be at cross purposes, turn against, play against, be contrary to, run up against, work against, set against, run + counter to, run + contrary to, be at loggerheads with, argue against, stand in + sharp contrast to, speak against, run + afoul of, fall + afoul of.* ir en contra de la corriente = go against + the flow.* ir en contra de la ley = be against the law.* ir en contra del reloj = race against + time, race against + the clock.* ir en contra del sentido común = violate + common sense.* ir en contra del sistema = buck + the system.* ir en contra del tiempo = race against + time, race against + the clock.* ir en contra de todos + Posesivo + principios = violate + principle.* ir en detrimento de los intereses = prejudice + interests.* ir en el asiento trasero = pillion riding, ride + pillion .* ir en moto = bike.* ir en paralelo con = run + parallel to.* ir entre = go between.* ir hacia = head for.* ir hacia atrás = page + backward.* ir hacia delante = page + forward.* ir hecho un desastre = look like + drag + through a hedge backwards, look like + the wreck of the Hesperus.* irle Algo a Alguien = fare.* irle a Uno = make out.* ir mal = go + wrong.* ir mal encaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir marcha atrás = back up.* ir más allá = go + one stage further.* ir más allá de = go beyond, go + deeper than, transcend, get beyond, go far beyond, move + beyond, take + Nombre + a/one step further/farther, go + past.* ir más allá de las posibilidades de Alguien = be beyond + Posesivo + capabilities.* ir más despacio = slow down, slow up.* ir más lejos = go + one stage further.* ir montado en + Vehículo = ride + Vehículo.* ir muy atrasado = be way behind schedule.* ir muy por detrás de = be far behind.* ir pegado a = hug.* ir poco más allá de + Infinitivo = go little further than + Gerundio.* ir por ahí = go + (a)round, be out and about, get out and about.* ir por buen camino = be on the right track.* ir por detrás = be behind, trail, trail behind, lag.* ir por detrás de = lag + behind.* ir por el buen camino = be right on track.* ir por mal camino = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir primero = lead + the way.* ir rápido = fly.* ir retrasado con el trabajo = be behind in + Posesivo + work.* ir rumbo a = be on the road to.* irse = depart, make + departure, quit + Lugar, take + departure, go off, wend + Posesivo + way, leave, go away, take + Posesivo + leave, be gone, head off, walk out, make + a quick getaway.* irse a casa = go + home.* irse a freír espárragos = naff off.* irse a la cama = retire + at night.* irse a la mierda = naff off.* irse a la porra = go + pear-shaped, go down + the tube, go down + the drain.* irse al carajo = go + pear-shaped, go to + shit.* irse al cuerno = naff off.* irse al diablo = naff off.* irse al garete = go + kaput, be kaput, be up the spout.* irse al traste = come + unstuck, go + kaput, be kaput, go down + the tube, go down + the drain, go to + shit, be up the spout.* irse al trasto = go + pear-shaped.* irse a paseo = naff off.* irse a pique = founder, bite + the dust, give up + the ghost, come + unstuck, go + pear-shaped, go + kaput, be kaput, go + haywire, go down + the tube, go down + the drain, be up the spout.* irse a tomar por culo = naff off.* irse corriendo = dash off, shoot off.* irse de casa = leave + home.* irse de jarana = paint + the town red, go out on + the town.* irse de juerga = paint + the town red, go out on + the town.* irse de la lengua = spill + the beans, shoot + Posesivo + mouth off, let + the cat out of the bag, blow + the gaff.* irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.* irse de parranda = paint + the town red, go out on + the town.* irse de picos pardos = paint + the town red, go out on + the town.* irse derecho a = make + a beeline for.* irse de vacaciones = vacation.* irse enojado dando zapatazos = stomp away.* irse inadvertidamente = slip away.* irse la cabeza = go + bananas.* írsele a Uno Algo de las manos = get out of + hand.* írsele a Uno el santo al cielo = lose + track of time, it + go + right/straight out of + Posesivo + mind.* írsele la cabeza = go off + Posesivo + head.* írsele la mano a Uno = overplay + Posesivo + hand.* irse para siempre = go + forever.* irse por las ramas = go off + the track, get off + the track, go off on + another track, fly off on + a tangent, go off on + a tangent, wander off + track, wander off + topic, go off at + a tangent.* irse por la tangente = wander off + track, wander off + topic, go off on + a tangent, go off at + a tangent, go off + the track, get off + the track, fly off on + a tangent.* ir sobre ruedas = go off without + a hitch.* ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.* ir tirando = get along + in the world, shuffle along, tick over, muddle along, keep + the wolves from the door.* ir todavía más lejos = go + a/one step further.* ir todo bien = be fine.* ir todo de maravilla = come up + roses.* ir unido a = go with + the territory (of), come with + the territory (of).* ir viento en popa = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir volando = hurtle, hot-foot it to.* ir y venir = come and go.* ir zumbando = whiz.* no tener que ir muy lejos = not have to look far.* no voy a aguantarlo más = not going to take it any more.* para que vayamos pensando = food for thought.* partido de ida = away game.* pendiente de ir a la última moda = fashion-conscious.* persona que va al cine = moviegoer [movie-goer].* público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.* que van dirigidos hacia el exterior = outbound.* quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....* ser hora de irse = be time to go.* ser lo que a Uno le va = be (right) up + Posesivo + alley.* situación + irse de las manos = things + get out of hand.* si vamos a eso = for that matter.* todo ir bien = all + be + well with the world.* va a = gonna [going to].* vete a la mierda = fuck off.* véte al carajo = drop dead!.* véte al cuerno = drop dead!.* vete a tomar por culo = fuck off.* ya ir siendo hora de que = be high time (that/to/for), be about time (that).* * *1.verbo intransitivo1)a) (trasladarse, desplazarse) to goiban a caballo/a pie — they were on horseback/on foot
Fernando! - voy! — Fernando! - (just) coming! o I'll be right there!
voy al mercado — I'm going to the market, I'm off to the market (colloq)
¿adónde va este tren? — where's this train going (to)?
¿tú vas a misa? — do you go to church?
ir de compras/de caza — to go shopping/hunting
¿por dónde se va a...? — how do you get to...?
a eso voy — I'm just coming o getting to that
¿dónde vas/va/van? — (Esp fam) ( frente a una exageración)
¿dónde vas con tanto pan? — what are you doing with all that bread?
¿dejamos 500 de propina? - dónde vas! — shall we leave 500 as a tip? - you must be joking o kidding!
ir a por alguien — (Esp)
ha ido a por su madre — he's gone to get his mother, he's gone to pick his mother up
ten cuidado, que va a por ti — watch out, he's out to get you o he's after you
ir por or (Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread; no irla con algo (RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't go along with all this liberalism; no me/le va ni me/le viene (fam) (no me, le concierne) it's none of my/his/her business; (ne me, le afecta) it doesn't affect me/him/her; allí donde fueres haz lo que vieres — when in Rome, do as the Romans do
b) ( asistir) to go toya va al colegio/a la universidad — she's already at school/university
2) ( expresando propósito)ir a + inf: ¿has ido a verla? have you been to see her?; ve a ayudarla — go and help her; ver tb v aux I
3)irle a alguien con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems; le fue a la maestra con el chisme — she went and told the story to the teacher
4)a) (al arrojar algo, arrojarse)tírame la llave - allá va! — throw me the key - here you are o there you go!
tírate del trampolín - allá voy! — jump off the board! - here I go/come!
b) (Jueg)ahí van otros $2.000 — there's another $2,000
ahí va! — (Esp fam)
ganó 20 millones en la lotería - ahí va! — he won 20 million in the lottery - wow o (AmE) gee whiz! (colloq)
5) comentarioeso va por ti también — that goes for you too o and the same goes for you
6) ( estar en juego) (+ me/te/le etc)le iba la vida en ello — her life depended on it o was at stake
7) (fam) (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes)8) (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento)¿van cómodos? — are you comfortable?
¿irán bien aquí los vasos? — will the glasses be safe here?
9) ( refiriéndose al atuendo)ir de algo: iban de largo they wore long dresses; voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula; iba de verde — she was dressed in green
10) ( en calidad de)¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? — (Esp arg) hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?
va de guapo/genio por la vida — (Esp arg) he really thinks he's good-looking/clever
11) (Esp fam) ( tratar)¿de qué va la novela? — what's the novel about?
12) camino/sendero ( llevar)ir a algo — to lead to something, to go to something
13) (extenderse, abarcar)el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento — the period from the Middle Ages to the Renaissance
14) (marchar, desarrollarse)¿cómo va el enfermo/el nuevo trabajo? — how's the patient doing/the new job going?
va de mal en peor — it's going from bad to worse;; (+ me/te/le etc)
¿cómo te va? — how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq)
¿cómo les fue en Italia? — how was Italy?, how did you get on in Italy?
me fue mal/bien en el examen/la entrevista — I did badly/well in the exam/the interview
que te vaya bien! — all the best! o take care!
¿cómo le va con el novio? — how's she getting on with her boyfriend?
15) (en juegos, competiciones)¿cómo van? - 3-1 — what's the score? - 3-1
voy ganando yo — I'm ahead, I'm winning
16) ( en el desarrollo de algo)ir por algo: ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?; ¿todavía vas por la página 20? — are you still on page 20?
17) ( estar en camino)ir para algo: vamos para viejos! we're getting on o old!; va para los cincuenta she's going on fifty; ya va para dos años que... — it's getting on for two years since...
18) (sumar, hacer)con éste van seis — six, counting this one
19) ( haber transcurrido)en lo que va del or (Esp) de año/mes — so far this year/month
20) ( haber diferencia)lo que va de un hermano a otro! — (fam) it's amazing the difference between the two brothers! (colloq)
21) (CS) (depender, radicar)22)a) ( deber colocarse) to go¿dónde van las toallas? — where do the towels go?
qué va! — (fam)
¿has terminado? - qué va! — have you finished? - you must be joking!
¿se disgustó? - qué va! — did she get upset? - not at all!
b) ( deber escribirse)¿va con mayúscula? — is it written with a capital letter?
¿va con acento? — does it have an accent?
c) (RPl) ( estar incluido)23)a) ( combinar)b) (sentar, convenir) (+ me/te/le etc)c)24) (Esp arg) ( gustar) (+ me/te/le etc)esa música no me va — that music does nothing for me o leaves me cold
25) (Méx) (tomar partido por, apoyar)irle a algo/alguien — to support something/somebody
26) vamosa) (expresando incredulidad, fastidio)vamos! ¿eso quién se lo va a creer? — come off it o come on! who do you think's going to believe that?
b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa)vamos, mujer, dile algo — go on, say something to him
vamos, date prisa! — come on, hurry up!
dar el vamos a algo — (Chi) to inaugurate something
desde el vamos — (RPl fam) from the word go
c) (al aclarar, resumir)eso sería un disparate, vamos, digo yo — that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway
vamos, que no es una persona de fiar — basically, he's not very trustworthy
es mejor que el otro, vamos — it's better than the other one, anyway
27) vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad)vaya! se me ha vuelto a caer! — oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!
b) (Esp) ( para enfatizar)c) (al aclarar, resumir)2.vaya, que los hay peores — well, I mean there are plenty worse
ir v aux1)ir a + inf —
2)a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + infva a hacer dos años que... — it's getting on for two years since...
b) (en propuestas, sugerencias)vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? — now then, what did you say your name was?
bueno, vamos a trabajar — all right, let's get to work
3)a) (al prevenir, hacer recomendaciones)cuidado, no te vayas a caer — mind you don't fall (colloq)
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva — take the umbrella in case it rains
b) ( expresando un deseo)¿qué iba a pensar el pobre? — what was the poor man supposed o meant to think?
¿quién iba a ser si no? — who else could it have been?
¿no irá a hacer alguna tontería? — you don't think she'll go and do something stupid, do you?
5) ( expresando incredulidad)6)¿te acuerdas? - no me voy a acordar! — do you remember - of course I do o how could I forget?
b) ( al contradecir)¿dormiste bien? - qué voy a dormir! — did you sleep well?- how could I?
¿por qué la voy a ayudar? — why should I help her?
3.ir + ger: poco a poco irá aprendiendo she'll learn little by little; a medida que va subiendo as it rises; tú puedes ir comiendo you can start eating; ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea; la situación ha ido empeorando — the situation has been getting worse and worse
irse v pron1) ( marcharse) to leave¿por qué te vas tan temprano? — why are you leaving o going so soon?
bueno, me voy — right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off
se han ido de viaje — they're away, they've gone away
anda, vete por ahí — (fam) get lost! (colloq); (+ me/te/le etc)
no te me vayas, quiero hablar contigo — (fam) don't run away, I want to talk to you (colloq)
2) (consumirse, gastarse)cómo se va el dinero! — I don't know where the money goes!; (+ me/te/le etc)
3) ( desaparecer) mancha/dolor to gose ha ido la luz — the electricity's gone off; (+ me/te/le etc)
¿se te ha ido el dolor de cabeza? — has your headache gone?
4) (salirse, escaparse) líquido/gas to escape; (+ me/te/le etc)se le está yendo el aire al globo — the balloon's losing air o going down
5) (euf) ( morirse) to slip away (euph)6) (caerse, perder el equilibrio) (+ compl)irse de boca/espaldas — to fall flat on one's face/back
7) (andarse, actuar) (+ compl)vete con cuidado/tacto — be careful/tactful
8)a) (CS) ( en naipes) to go outb) (RPl) ( en una asignatura) tb9) (Andes, Ven) medias to run* * *= attend, go, run, go over, saunter, come, go forth.Ex: He was awarded the bachelor's degree, magna cum laude, from Harvard University, and he attended Rutgers Library School where he graduated first in his class.
Ex: It was 'exceedingly inconvenient' because the books were entered in it 'where no person who goes to consult the catalogue would expect to find them'.Ex: Arabic numerals are used to denote further divisions, in an integral manner, running from 1 to 9999, as necessary.Ex: Compassion shadowed the trustee's face -- she could see he was desperate -- and compassion was in her voice as she answered: 'All right, I'll go over this afternoon'.Ex: She sauntered back to her desk, intending to work, and was a little perturbed to find that she could not work.Ex: This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.Ex: Finally six men agreed to go forth in their underclothes and nooses around their necks in hopeful expectation that their sacrifice would satisfy the king's bloodlust and he would spare the rest of the citizens.* algo va mal = something is amiss.* ¡allá voy! = here I come!.* a punto de irse a pique = on the rocks.* cosas + ir bien = things + go well.* descanso para ir al baño = bathroom break.* despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.* donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).* el no va más = the be all and end all.* empezar a ir bien = fall into + place.* empezar a irse al garete = be on the skids.* empezar a irse al garete, empezar a empeorar = hit + the skids.* grupo de usuarios al que va dirigido = target user group.* ir a = get to, turn to, refer to, be out to, head for, come to, take + a trip to, go to.* ir a casa de = make + house calls.* ir acompañado de = come with.* ir a continuación de = follow in + the footsteps of.* ir a contra reloj = race against + time, race against + the clock.* ir a cuestas de = piggyback [piggy-back].* ir a dar un paseo = go for + a stroll.* ir a + Infinitivo = be to + Infinitivo.* ir a jucio = stand + trial, stand for + trial.* ir a jucio, ser juzgado, ser procesado = stand for + trial.* ir a la baja = be down.* ir a la bancarrota = go + belly up.* ir a la cárcel = serve + time.* ir a la escuela = go to + school.* ir a la guerra = go to + war.* ir a la par = proceed + in parallel.* ir a la par con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a las mil maravillas = go + great guns, go from + strength to strength, grow from + strength to strength, be fine and dandy.* ir a la zaga = trail, trail behind, lag + behind.* ir al centro = go + downtown.* ir al cine = go to + the cinema, movie-going.* ir al grano = cut to + the chase.* ir a lo seguro = play it + safe.* ir al pub = go to + the pub.* ir al teatro = go to + the theatre, theatre-going.* ir a + Lugar = trot off + Lugar.* ir al unísono = be hand in hand.* ir al unísono con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a otro sitio = go + elsewhere.* ir a pie = leg it.* ir a por = go for.* ir a por todas = go for + broke, shoot (for) + the moon.* ir a tientas y a ciegas = bump around + in the dark, fumble.* ir a toda velocidad = hurtle.* ir a un Lugar en coche = drive out to.* ir aun más lejos = go + a/one step further.* ir a un Sitio sin prisa = mosey.* ir a ver = drop in on, check out.* ir a ver a Alguien = say + hi.* ir a ver a Alguien a su casa = home-visiting.* ir bien = go + well, do + well, go + strong.* ir bien encaminado = be on the right track.* ir cada vez mejor = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir con = go with, come with.* ir con la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* ir con la nueva ola = ride + wave.* ir con mucho ojo = keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned, keep + Posesivo + eyes (wide) open.* ir con retraso con respecto a = lag + behind.* ir contracorriente = go against + the flow.* ir corriendo = hot-foot it to.* ir corriendo a = dash off to, run off to.* ir cuesta abajo = go + downhill.* ir de... a... = proceed from... to....* ir de... a = make + transition from... to..., range from... to..., go from... to..., work from... to, stretch from... to..., ricochet from... to.* ir de acampada = camp.* ir de aquí a allá = go out and about.* ir de aquí para allá = ply, bustle, jump, live out of + a suitcase, run + here and there.* ir de aquí para allá sin rumbo fijo = freewheel.* ir de compras = go + shopping.* ir de copas = go for + a drink.* ir de + Dirección = work from + Dirección.* ir de excursión = hike.* ir de excursión por la montaña = go + tracking.* ir de la mano = go + hand in hand (with), be hand in hand.* ir delante = lead + the way.* ir de mal en peor = go from + bad to worse.* ir demasiado lejos = overstate + case, go + too far.* ir de paquete = pillion riding, ride + pillion.* ir de perlas = come up + a treat, work + a treat, go down + a treat.* ir de putas = whoring.* ir descaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir de tranqui = play it + cool.* ir detrás de = chase after, lag + behind.* ir de un sitio a otro = shunt between.* ir de un sitio para otro = run around.* ir de vacaciones = go on + vacation, go on + holidays.* ir de viaje de novios = honeymoon.* ir dirigido a = be geared to, target, aim at.* ir en = ride.* ir en aumento = be on the increase.* ir en bici = bike.* ir en bicicleta = cycle.* ir encaminado hacia = be on + Posesivo + way to.* ir en caravana = go in + (a) convoy, drive in + (a) convoy.* ir en contra de = contravene, fly in + the face of, go against, militate against, stand in + contrast to, tell against, be at odds with, work at + cross purposes, be at cross purposes, turn against, play against, be contrary to, run up against, work against, set against, run + counter to, run + contrary to, be at loggerheads with, argue against, stand in + sharp contrast to, speak against, run + afoul of, fall + afoul of.* ir en contra de la corriente = go against + the flow.* ir en contra de la ley = be against the law.* ir en contra del reloj = race against + time, race against + the clock.* ir en contra del sentido común = violate + common sense.* ir en contra del sistema = buck + the system.* ir en contra del tiempo = race against + time, race against + the clock.* ir en contra de todos + Posesivo + principios = violate + principle.* ir en detrimento de los intereses = prejudice + interests.* ir en el asiento trasero = pillion riding, ride + pillion.* ir en moto = bike.* ir en paralelo con = run + parallel to.* ir entre = go between.* ir hacia = head for.* ir hacia atrás = page + backward.* ir hacia delante = page + forward.* ir hecho un desastre = look like + drag + through a hedge backwards, look like + the wreck of the Hesperus.* irle Algo a Alguien = fare.* irle a Uno = make out.* ir mal = go + wrong.* ir mal encaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir marcha atrás = back up.* ir más allá = go + one stage further.* ir más allá de = go beyond, go + deeper than, transcend, get beyond, go far beyond, move + beyond, take + Nombre + a/one step further/farther, go + past.* ir más allá de las posibilidades de Alguien = be beyond + Posesivo + capabilities.* ir más despacio = slow down, slow up.* ir más lejos = go + one stage further.* ir montado en + Vehículo = ride + Vehículo.* ir muy atrasado = be way behind schedule.* ir muy por detrás de = be far behind.* ir pegado a = hug.* ir poco más allá de + Infinitivo = go little further than + Gerundio.* ir por ahí = go + (a)round, be out and about, get out and about.* ir por buen camino = be on the right track.* ir por detrás = be behind, trail, trail behind, lag.* ir por detrás de = lag + behind.* ir por el buen camino = be right on track.* ir por mal camino = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir primero = lead + the way.* ir rápido = fly.* ir retrasado con el trabajo = be behind in + Posesivo + work.* ir rumbo a = be on the road to.* irse = depart, make + departure, quit + Lugar, take + departure, go off, wend + Posesivo + way, leave, go away, take + Posesivo + leave, be gone, head off, walk out, make + a quick getaway.* irse a casa = go + home.* irse a freír espárragos = naff off.* irse a la cama = retire + at night.* irse a la mierda = naff off.* irse a la porra = go + pear-shaped, go down + the tube, go down + the drain.* irse al carajo = go + pear-shaped, go to + shit.* irse al cuerno = naff off.* irse al diablo = naff off.* irse al garete = go + kaput, be kaput, be up the spout.* irse al traste = come + unstuck, go + kaput, be kaput, go down + the tube, go down + the drain, go to + shit, be up the spout.* irse al trasto = go + pear-shaped.* irse a paseo = naff off.* irse a pique = founder, bite + the dust, give up + the ghost, come + unstuck, go + pear-shaped, go + kaput, be kaput, go + haywire, go down + the tube, go down + the drain, be up the spout.* irse a tomar por culo = naff off.* irse corriendo = dash off, shoot off.* irse de casa = leave + home.* irse de jarana = paint + the town red, go out on + the town.* irse de juerga = paint + the town red, go out on + the town.* irse de la lengua = spill + the beans, shoot + Posesivo + mouth off, let + the cat out of the bag, blow + the gaff.* irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.* irse de parranda = paint + the town red, go out on + the town.* irse de picos pardos = paint + the town red, go out on + the town.* irse derecho a = make + a beeline for.* irse de vacaciones = vacation.* irse enojado dando zapatazos = stomp away.* irse inadvertidamente = slip away.* irse la cabeza = go + bananas.* írsele a Uno Algo de las manos = get out of + hand.* írsele a Uno el santo al cielo = lose + track of time, it + go + right/straight out of + Posesivo + mind.* írsele la cabeza = go off + Posesivo + head.* írsele la mano a Uno = overplay + Posesivo + hand.* irse para siempre = go + forever.* irse por las ramas = go off + the track, get off + the track, go off on + another track, fly off on + a tangent, go off on + a tangent, wander off + track, wander off + topic, go off at + a tangent.* irse por la tangente = wander off + track, wander off + topic, go off on + a tangent, go off at + a tangent, go off + the track, get off + the track, fly off on + a tangent.* ir sobre ruedas = go off without + a hitch.* ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.* ir tirando = get along + in the world, shuffle along, tick over, muddle along, keep + the wolves from the door.* ir todavía más lejos = go + a/one step further.* ir todo bien = be fine.* ir todo de maravilla = come up + roses.* ir unido a = go with + the territory (of), come with + the territory (of).* ir viento en popa = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir volando = hurtle, hot-foot it to.* ir y venir = come and go.* ir zumbando = whiz.* no tener que ir muy lejos = not have to look far.* no voy a aguantarlo más = not going to take it any more.* para que vayamos pensando = food for thought.* partido de ida = away game.* pendiente de ir a la última moda = fashion-conscious.* persona que va al cine = moviegoer [movie-goer].* público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.* que van dirigidos hacia el exterior = outbound.* quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....* ser hora de irse = be time to go.* ser lo que a Uno le va = be (right) up + Posesivo + alley.* situación + irse de las manos = things + get out of hand.* si vamos a eso = for that matter.* todo ir bien = all + be + well with the world.* va a = gonna [going to].* vete a la mierda = fuck off.* véte al carajo = drop dead!.* véte al cuerno = drop dead!.* vete a tomar por culo = fuck off.* ya ir siendo hora de que = be high time (that/to/for), be about time (that).* * *ir [ I27 ]■ ir (verbo intransitivo)A trasladarse, desplazarseB expresando propósitoC irle a alguien con algoD1 al arrojar algo, arrojarse2 JuegosE con comentariosF estar en juegoG hablando de acciones imprevistasA ir + complementoB refiriéndose al atuendoC en calidad deD tratarA llevar aB extenderse, abarcarA marchar, desarrollarseB en juegos, competicionesC en el desarrollo de algoD estar en caminoE sumar, hacerF haber transcurridoG haber una diferenciaH depender, radicarA1 deber colocarse2 deber escribirse3 estar incluidoB1 combinar2 sentar, convenir3 ir en contra de algoC gustarD tomar partido por, apoyarA1 expresando incredulidad etc2 intentando tranquilizar, animar3 al aclarar, resumirB1 expresando sorpresa, contrariedad2 para enfatizar3 al aclarar, resumir■ ir (verbo auxiliar)A1 para expresar tiempo futuro2 expresando intención, propósito3 en propuestas, sugerenciasB al prevenir, hacer recomendacionesC expresando inevitabilidadD expresando incredulidadE1 en afirmaciones enfáticas2 al contradecirSentido II expresando un proceso paulatino■ irse (verbo pronominal)A marcharseB consumirse, gastarseC desaparecer: mancha, dolorD salirse, escaparseE morirseF caerse, perder el equilibrioG andarse, actuarH1 en naipes2 en una asignaturaI las mediasviA (trasladarse, desplazarse) to go¿vamos en taxi? shall we go by taxi?iban a caballo/a pie they were on horseback/on footir por mar to go by sea¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right with you! o I'll be with you right away!es la tercera vez que te llamo — ¡ya va or voy! this is the third time I've called you — alright, alright, I'm (just) coming!¿quién va? who goes there?lo oía ir y venir por la habitación I could hear him pacing up and down the roomel ir y venir de la gente por la avenida the to-ing and fro-ing of people along the avenueel ir y venir de los invitados the coming and going of the guestsno he hecho más que ir y venir de un lado para otro sin conseguir nada I've done nothing but run around without getting anything donevoy al mercado I'm going to the market, I'm off to the market ( colloq)vamos a casa let's go home¿adónde va este tren? where's this train going (to)?¿tú vas a misa? do you go to church?nunca va a clase he never goes to o attends classir de compras/de caza to go shopping/huntingya vamos para allá we're on our way¿para dónde vas? where are you headed (for)?, where are you heading (for)? ( BrE)¿por dónde se va a la estación? how do you get to the station?fuimos por el camino de la costa we went along o took the coastal routeno vayas por ese lado, es más largo don't go that way, it's longera eso voy/vamos I'm/we're just coming o getting to that¿dónde vas/va/van? (frente a una exageración) ( fam): ¿dónde vas con tanto pan? what are you doing with all that bread?¿dejamos 500 de propina? — ¡dónde vas! con 100 hay de sobra shall we leave 500 as a tip? — you must be joking o kidding! 100 will be more than enough¡eh, dónde vas! te dije un poquito steady on o easy! I said I wanted a little bitir a dar a un lugar: ¿quién sabe dónde fue a dar la pelota? who knows where the ball got to o went?nos tomamos un tren equivocado y fuimos a dar a Maroñas we took the wrong train and ended up in Maroñasir a por algn ( Esp): ha ido a por su madre he's gone to get o fetch his mother, he's gone to pick his mother upten cuidado, que va a por ti watch out, he's out to get you o he's after youel perro fue a por él the dog went for himir por or ( Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread, I'm off to get some bread ( colloq)no irla con algo ( RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't hold with o I don't go along with all this liberalismno me/le va ni me/le viene ( fam); I'm/he's not in the least bit bothered, I don't/he doesn't mind at allallí donde fueres haz lo que vieres when in Rome, do as the Romans doB (expresando propósito) ir A + INF:¿has ido a verla? have you been to see her?ve a ayudarla go and help herfue a ayudarla he went to help her¿me irías a comprar el pan? would you go and buy the bread for me?Cirle a algn con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problemsa la maestra no le gusta que le vayan con chismes the teacher doesn't like people telling on each other o people coming to her with talesD1(al arrojar algo, arrojarse): tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here it comes o there you go!tírate del trampolín — bueno ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!2 ( Juegos):ahí van otros $2.000 there's another $2,000¡no va más! no more bets!David ganó 20 millones en la lotería — ¡ahí va! David won 20 million in the lottery — wow o ( AmE) gee whiz! ( colloq)E«comentario»: no iba con mala intención it wasn't meant unkindly, I didn't mean it nastilyten cuidado con él, que esta vez va en serio be careful, this time he's serious o he means businessir POR algn:y eso va por ti también and that goes for you too o and the same goes for you o and I'm referring to you tooF (estar en juego) (+ me/te/le etc):se puso como si le fuera la vida en ello she acted as if her life depended on it o was at stakele va el trabajo en esto his job depends on this, his job is on the lineG ( fam)(hablando de acciones imprevistas, sorprendentes): fue y le dio un puñetazo she went and o she upped and punched himy la tonta va y se lo cree and like an idiot she believed him, and the idiot went and believed him ( BrE colloq)fueron y se sentaron justo donde estaba recién pintado they went and sat down right where it had just been paintedA (+ complemento)(sin énfasis en el movimiento): los caminantes iban cantando por el camino the walkers sang as they went along¿van cómodos allí atrás? are you comfortable back there?¿irán bien aquí los vasos? will the glasses be safe here?ella iba dormida en el asiento de atrás she was asleep in the back seatpor lo menos íbamos sentados at least we were sitting downel niño iba sentado en el manillar the child was sitting o riding on the handlebarsiba por la calle hablando solo he talked to himself as he walked along the streetvas que pareces un pordiosero you look like some sort of beggarse notaba que iba con miedo you could see that she was afraidel tren iba llenísimo the train was packeddéjame que te ayude que vas muy cargada you have a lot to carry, let me help youel ciclista colombiano va a la cabeza the Colombian cyclist is in the leadno vayas tan rápido, que te vas a equivocar don't do it o go so fast or you'll make a mistakehay que ir con los ojos bien abiertos you have to keep your eyes openva de chasco en chasco he's had one disappointment after another, he seems to lurch from one disappointment to anotherB (refiriéndose al atuendo) ir DE algo:iban de largo they wore long dressesvoy a ir de Drácula I'm going to go as Draculaiba de verde she was dressed in green, she was wearing greenC (en calidad de) ir DE algo to go (along) AS sthyo fui de intérprete, porque él no habla inglés I went along as an interpreter, because he doesn't speak English¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? ( Esp arg); hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?va de guapo por la vida ( Esp arg); he really thinks he's something special, he really fancies himself ( BrE colloq)D( Esp fam) (tratar) ir DE algo: no me voy a presentar al examen, no sé ni de qué va I'm not going to sit the exam, I don't even know what it's on¿de qué va la novela? what's the novel about?A «camino» (llevar a) ir A algo; to lead TO sth, to go TO sthel camino que va a la playa the road that goes down to o leads to the beachB(extenderse, abarcar): la autopista va desde Madrid hasta Valencia the highway goes o stretches from Madrid to Valencialo que hay que traducir va de la página 82 a la 90 the part to be translated starts on page 82 and ends on page 90, the part to be translated is from page 82 to page 90el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento the period from the Middle Ages to the Renaissanceestados de ánimo que van de la excitación desmedida a la abulia moods ranging from over-excitement to complete lethargyA(marchar, desarrollarse): ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?el negocio va de mal en peor the business is going from bad to worse¿qué tal va la tesis? how's the thesis coming along o going?¿cómo va el enfermo? how's the patient doing?¿cómo les fue en Italia? how did you get on in Italy?, how was Italy?me fue mal en el examen the exam went badly, I did badly in the exam¡adiós! ¡que te vaya bien! bye! all the best! o take care!¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam, I hope the exam goes well¿cómo le va con el novio? how's she getting on with her boyfriend?, how are things going between her and her boyfriend?B(en juegos, competiciones): ¿cómo van? — 3-1 what's the score? — 3-1voy ganando yo I'm ahead o I'm winning o I'm in the leadya va perdiendo casi $8.000 he's already lost almost $8,000C (en el desarrollo de algo) ir POR algo:¿por dónde van en el programa de historia? how far have you got in the history syllabus?, where have you got (up) to in history?¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?estoy por terminar, ya voy por las mangas I've nearly finished, I'm just doing the sleeves nowD (estar en camino) ir PARA algo:¿qué quieres? ¡vamos para viejos! what do you expect? we're getting on! o we're getting old!ya va para los cincuenta she's going on fifty, she's not far off fiftyya va para dos años que no lo veo it's getting on for two years since I last saw himiba para médico he was going to be a doctorE(sumar, hacer): ya van tres veces que te lo digo this is the third time I've told you¿cuántos has leído? — con éste van seis how many have you read? — six, counting this one o six, including this one o this one makes six o this is the sixth oneya van tres pasteles que se come that makes three cakes he's eaten nowF(haber transcurrido): en lo que va del or ( Esp) de año/mes so far this year/monthG(haber una diferencia): de tres a ocho van cinco eight minus three is five¡lo que va de un hermano a otro! ( fam); it's amazing the difference between the two brothers! ( colloq)H (CS) (depender, radicar) ir EN algo; to depend ON sthno sé en qué irá I don't know what it depends oneso va en gustos that's a question of tasteA1 (deber colocarse) to go¿sabes dónde va esta pieza? do you know where this piece goes?¿dónde van las toallas? where do the towels go?¡qué va! ( fam): ¿has terminado? — ¡qué va! todavía tengo para rato have you finished? — you must be joking! I still have a while to go yet¿se disgustó? — ¡qué va! todo lo contrario did she get upset? — not at all! quite the opposite in factvamos a perder el avión — ¡qué va! ¡si hay tiempo de sobra! we're going to miss the plane — nonsense! we have more than enough time2(deber escribirse): ¿va con mayúscula? is it written with a capital letter?¿va con acento? does it have an accent?3B1 (combinar) ir CON algo to go WITH sthesos zapatos no van (bien) con esa falda those shoes don't go with that skirt2 (sentar, convenir) (+ me/te/le etc):el negro no te va bien black doesn't suit youte irá bien una semanita de vacaciones a week's vacation will do you good3ir en contra de algo to go against sthesto va en contra de sus principios this goes against her principlesC( Esp arg) (gustar) (+ me/te/le etc): a mí esa música no me va that music does nothing for me o leaves me coldD ( Méx) (tomar partido por, apoyar) irle A algo/algn; to support sth/sbmucha gente le va al equipo peruano a lot of people support o are backing o are rooting for the Peruvian teamA1(expresando incredulidad, fastidio): ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?¿cómo que le vas a ganar? ¡vamos! what do you mean you're going to beat him? come off it!2(intentando tranquilizar, animar, dar prisa): vamos, mujer, dile algo, no seas vergonzosa go on, say something to him, don't be shy¡vamos! ¡ánimo, que falta poco! come on! keep going! it's not far now!¡vamos, date prisa! come on, hurry up!¡vamos, vamos! ¡circulen! OK o come on, move along now please!dar el vamos a algo ( Chi); to inaugurate sth3(al aclarar, resumir): eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, at least that's what I think anywaypodrías haberte disculpado, vamos, no habría sido mucho pedir you could have apologized, I mean that's not much to askvamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthyes mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anywayB vaya1(expresando sorpresa, contrariedad): ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?, well! fancy seeing you here! ( BrE)¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no! it's fallen over again!¡vaya! nos quedamos sin saber cómo termina la película damn! now we won't know how the film ends ( colloq)2(para enfatizar): ¡vaya cochazo se ha comprado! that's some car he's bought himself!¡vaya contigo! ¡no hay manera de hablarte! what on earth's the matter with you? you're so touchy!¿vaya día! what a day!¡vaya película me has traído a ver! ( iró); this is a really great movie you've brought me to see ( iro)¡vaya si le voy a decir lo que pienso! you bet I'm going to tell him what I think!¡vaya (que) si la conozco! you bet I know her!3(al aclarar, resumir): tampoco es tan torpe, vaya, los hay peores he isn't totally stupid, well, I mean there are plenty worse■Sentido I ir A + INFA1(para expresar tiempo futuro): ¡te vas a caer! you're going to fall!a este paso no van a terminar nunca they'll never finish at this rateel barco va a zarpar the boat's about to set saildijo que lo iba a pensar she said she was going to think it overya van a ser las cuatro it's almost o nearly four o'clockva a hacer dos años que no nos vemos we haven't seen each other for nearly two years, it's getting on for two years since we saw each otheresto no te va a gustar you're not going to like thisno te preocupes, ya se va a solucionar don't worry, it'll sort itself outtenía miedo de que se fuera a olvidar I was afraid he'd forget2(expresando intención, propósito): se lo voy a decir I'm going to tell himlo voy a conseguir, sea como sea I'll get it one way or anotherme voy a tomar unos días libres en abril I'm going to take a few days off in Aprilvamos a ir a verla esta tarde we're going to go and see her this evening3(en propuestas, sugerencias): vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?siéntate, vamos a discutir el asunto have a seat and let's discuss the matterbueno, vamos a trabajar all right, let's get to workB(al prevenir, hacer recomendaciones): que no se te vaya a escapar delante de ella make sure you don't blurt it out in front of herten cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall ( colloq), be careful or you'll falllleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella in case it rainsC(expresando inevitabilidad): ¡qué voy a hacer! what else can I do?¡qué le iba a decir! what else could I tell her?¿qué iba a pensar el pobre hombre? what was the poor man supposed o meant to think?¿seguro que fue ella? — ¿quién iba a ser si no? are you sure it was her? — who else could it have been?D(expresando incredulidad): ¡no irás a darle la razón a él! surely you're not going to say he was right!está muy deprimida — ¿no irá a hacer alguna tontería? she's really depressed — you don't think she'll go and do something stupid, do you?E1(en afirmaciones enfáticas): ¿te acuerdas de él? — ¡no me voy a acordar! do you remember him — of course I do o how could I forget?2(al contradecir): ¿dormiste bien? — ¡qué voy a dormir! did you sleep well?— how could I?¡cómo iba a saberlo, si nadie me dijo nada! how was I supposed to know? no one told me anything¿por qué lo voy a ayudar? ¡si él a mí nunca me ayuda! why should I help him? he never helps me!Sentido II (expresando un proceso paulatino) ir + GER:poco a poco va a ir aprendiendo she'll learn little by littlea medida que va subiendo el nivel del agua as the water level risesha ido cambiando con el tiempo he's changed as time has passedtú puedes ir pelando las cebollas you could start peeling the onionsahora les toca a ustedes, vayan preparándose it's your turn now, so start getting readycomo te iba diciendo as I was sayingya puedes ir haciéndote a la idea you can start o you'd better start getting used to the idea, you'd better get used to the ideala voz parecía irse alejando cada vez más the voice seemed to grow more and more distantla situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse■ irseA(marcharse): ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?vámonos, que se hace tarde let's go, it's getting lateel tren ya se ha ido the train's already gonese quiere ir a vivir a Escocia she wants to go (off) and live in Scotlandse han ido todos a la plaza everybody's gone down to the squarevete a la cama go to bedse fue de casa she left homevete de aquí get out of herese ha ido de la empresa she's left the companyse han ido de viaje they're away, they've gone away(+ me/te/le etc): la mayor se nos ha ido a vivir a Florida our eldest daughter's gone (off) to live in FloridaB(consumirse, gastarse): ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!, the money just disappears!, we get through money so quickly(+ me/te/le etc): se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rentse nos ha ido el día en tonterías we've spent o wasted the whole day messing around¿te das cuenta de lo rápido que se nos ha ido la tarde? hasn't the evening gone quickly?C (desaparecer) «mancha/dolor» to gose ha ido la luz the electricity's gone off(+ me/te/le etc): no se me va el mareo I'm still feeling queasy¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?D (salirse, escaparse) «líquido/gas» to escape(+ me/te/le etc): se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going downque no se te vaya la leche por el fuego don't let the milk boil overtápalo para que no se le vaya la fuerza put the top on so that the fizz doesn't go out of it o so that it doesn't lose its fizzcuando empezó la música se me iban los pies once the music began I couldn't stop my feet tapping o I couldn't keep my feet stillcreo que se nos va I think he's slipping away, I think we're losing himF (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):irse de boca/espaldas to fall flat on one's face/backme daba la impresión de que me iba para atrás I felt as if I was falling backwardsfrenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwardsG (andarse, actuar) (+ compl):vete con cuidado/tacto be careful/tactfulH1 (CS) (en naipes) to go out2I ( Col) «medias» to run* * *
ir ( conjugate ir) verbo intransitivo
1
iban a caballo/a pie they were on horseback/on foot;
ir por mar to go by sea;
¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right there!;
el ir y venir de los invitados the coming and going of the guests;
vamos a casa let's go home;
¿adónde va este tren? where's this train going (to)?;
ir de compras/de caza to go shopping/hunting;
ya vamos para allá we're on our way;
¿por dónde se va a …? how do you get to …?;
ir por or (Esp) a por algo/algn to go to get sth/sb;
voy (a) por pan I'm going to get some bread
ya va al colegio she's already at school
2 ( expresando propósito) ir a + inf:◊ ¿has ido a verla? have you been to see her?;
ve a ayudarla go and help her;
ver tb ir v aux 1
3 (al arrojar algo, arrojarse):◊ tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here you are o there you go!;
tírate del trampolín — ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!
4 [ comentario]:
eso va por ti también that goes for you too, and the same goes for you
1 (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento):
¿van cómodos? are you comfortable?;
íbamos sentados we were sitting down;
vas muy cargada you have a lot to carry;
yo iba a la cabeza I was in the lead
2 ( refiriéndose al atuendo):
voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula;
iba de verde she was dressed in green
3 ( en calidad de) ir de algo to go (along) as sth;
1 [camino/sendero] ( llevar) ir a algo to lead to sth, to go to sth
2 (extenderse, abarcar):
el período que va desde … hasta … the period from … to …
1 (marchar, desarrollarse):◊ ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?;
va de mal en peor it's going from bad to worse;
¿cómo te va? how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq);
¿cómo les fue en Italia? how was Italy?, how did you get on in Italy?;
me fue mal/bien en el examen I did badly/well in the exam;
¡que te vaya bien! all the best!, take care!;
¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam
2 ( en competiciones):◊ ¿cómo van? — 3-1 what's the score? — 3-1;
voy ganando yo I'm ahead, I'm winning
3 ( en el desarrollo de algo):◊ ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?;
¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?
4 ( estar en camino):◊ ¡vamos para viejos! we're getting on o old!;
va para los cincuenta she's going on fifty;
ya va para dos años que … it's getting on for two years since …
5 (sumar, hacer):
con este van seis six, counting this one
6 ( haber transcurrido): en lo que va del or (Esp) de año/mes so far this year/month
1 ( deber colocarse) to go;◊ ¿dónde van las toallas? where do the towels go?;
¡qué va! (fam): ¿has terminado? — ¡qué va! have you finished? — you must be joking!;
¿se disgustó? — ¡qué va! did she get upset? — not at all!;
vamos a perder el avión — ¡qué va! we're going to miss the plane — no way!
2a) ( combinar) ir con algo to go with sthb) (sentar bien, convenir) (+ me/te/le etc):
te irá bien un descanso a rest will do you good
3 (Méx) (tomar partido por, apoyar) irle a algo/algn to support sth/sb;
1◊ vamosa) (expresando incredulidad, fastidio):◊ ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa):◊ vamos, mujer, dile algo go on, say something to him;
¡vamos, date prisa! come on, hurry up!c) (al aclarar, resumir):◊ eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway;
vamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthy;
es mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anyway
2◊ vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad):◊ ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?;
¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!b) (Esp) ( para enfatizar):◊ ¡vaya cochazo! what a car!
ir v aux ir a + inf:
1a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf;
va a hacer dos años que … it's getting on for two years since …b) (en propuestas, sugerencias):◊ vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?;
bueno, vamos a trabajar all right, let's get to work
2 (al prevenir, hacer recomendaciones):
cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall (colloq);
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella, in case it rains
3 ( expresando un proceso paulatino):
ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea;
la situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse
irse verbo pronominal
1 ( marcharse) to leave;◊ ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?;
vámonos let's go;
bueno, me voy right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off;
no te vayas don't go;
vete a la cama go to bed;
se fue de casa/de la empresa she left home/the company;
vete de aquí get out of here;
se han ido de viaje they're away, they've gone away
2 (consumirse, gastarse):◊ ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!;
se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rent
3 ( desaparecer) [mancha/dolor] to go;
(+ me/te/le etc)◊ ¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?
4 (salirse, escaparse) [líquido/gas] to escape;◊ se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going down
5 (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):◊ irse de boca/espaldas to fall flat on one's face/back;
me iba para atrás I was falling backwards;
frenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwards
ir
I verbo intransitivo
1 (dirigirse a un lugar) to go: ¡vamos!, let's go!
voy a París, I'm going to Paris ➣ Ver nota en go
2 (acudir regularmente) to go: va al colegio, he goes to school
van a misa, they go to church
3 (conducir a) to lead, go to: el sendero va a la mina, the path goes to the mine
esta carretera va a Londres, this road leads to London
4 (abarcar) to cover: la finca va desde la alambrada al camino, the estate extends from the wire fence to the path
las lecciones que van desde la página 1 a la 53, the lessons on pages 1 to 53
5 (guardarse habitualmente) va al lado de éste, it goes beside this one
6 (mantener una posición) to be: va el primero, he's in first place
7 (tener un estado de ánimo, una apariencia) to be: iba furioso/radiante, he was furious/radiant
vas muy guapa, you look very smart o pretty
8 (desenvolverse) ¿cómo te va?, how are things? o how are you doing?
¿cómo te va en el nuevo trabajo?, how are you getting on in your new job?
9 (funcionar) to work (properly): el reloj no va, the clock doesn't go o work
10 (sentar bien) to suit: ese corte de pelo no te va nada, that haircut doesn't suit you at all
11 (combinar) to match, go: el rojo no va con el celeste, red doesn't go with pale blue
12 (vestir) to wear
ir con abrigo, to wear a coat
ir de negro/de uniforme, to be dressed in black/in uniform
la niña irá de enfermera, the little girl will dress up as a nurse
13 fam (importar, concernir) to concern: eso va por ti también, and the same goes for you
ni me va ni me viene, I don't care one way or the other
14 (apostar) to bet: va un café a que no viene, I bet a coffee that he won't come
15 (ir + de) fam (comportarse de cierto modo) to act
ir de listo por la vida, to be a smart ass
(tratar) to be about: ¿de qué va la película?, what's the film about?
16 (ir + detrás de) to be looking for: hace tiempo que voy detrás de un facsímil de esa edición, I've been after a facsimile of that edition for a long time
17 (ir + por) ir por la derecha, to keep (to the) right
(ir a buscar) ve por agua, go and fetch some water
(haber llegado) voy por la página noventa, I've got as far as page ninety
18 (ir + para) (tener casi, estar cercano a) va para los cuarenta, she's getting on for forty
ya voy para viejo, I'm getting old
(encaminarse a) iba para ingeniero, she was studying to be an engineer
este niño va para médico, this boy's going to become a doctor
II verbo auxiliar
1 (ir + gerundio) va mejorando, he's improving
ir caminando, to go on foot
2 (ir + pp) ya van estrenadas tres películas de Almodóvar, three films by Almodovar have already been released
3 ( ir a + infinitivo) iba a decir que, I was going to say that
va a esquiar, she goes skiing
va a nevar, it's going to snow
vas a caerte, you'll fall
♦ Locuciones: a eso iba, I was coming to that
¡ahí va!, catch!
en lo que va de año, so far this year
¡qué va!, of course not! o nothing of the sort!
¡vamos a ver!, let's see!
van a lo suyo, they look after their own interests
¡vaya!, fancy that
¡vaya cochazo!, what a car!
ir a parar, to end up
'ir' also found in these entries:
Spanish:
A
- acudir
- andurriales
- ánimo
- antojarse
- avión
- avivar
- bajar
- bordear
- brazo
- busca
- caer
- calcular
- camino
- caza
- cien
- cine
- coche
- compra
- comprensible
- convenir
- correr
- corriente
- danzar
- deformación
- deriva
- descaminada
- descaminado
- descender
- desgracia
- deteriorarse
- disposición
- empecinada
- empecinado
- encaminada
- encaminado
- entrar
- excursión
- flojear
- funesta
- funesto
- gaita
- gatas
- grano
- gratis
- gustar
- haber
- huevo
- idea
- ilusión
English:
afford
- after
- ahead
- appealing
- back
- back up
- be
- beeline
- bluster
- bristle
- camping
- canter
- career
- catch
- charge off
- chase
- check off
- clean up after
- cling
- coast
- collapse
- come
- come to
- commute
- consider
- court
- cross
- cross-country
- crowd
- cycle
- cycling
- defensive
- delay
- dentist
- deserve
- detest
- die off
- dismiss
- do
- down
- downhill
- drag
- drift
- ease off
- ease up
- either
- even
- excursion
- exercise
- face
* * *ir♦ vi1. [desplazarse, dirigirse, acudir] to go;fuimos a caballo we went on horseback, we rode there;iremos andando we'll go on foot, we'll walk there;ir en autobús to go by bus, to take the bus;ir en automóvil to go by car, to drive;ir en taxi to go by taxi, to catch o take a taxi;ir en barco to go by boat;ir en avión to go by plane, to fly;ir por carretera/mar to go by road/sea;ir a casa/a la iglesia/al cine to go home/to church/to the cinema;ir a la escuela/al trabajo to go to school/work;los niños no tienen que ir a clase hoy children don't have to go to school today;me voy a clase, nos veremos luego I'm going to my lecture, see you later;ir de compras/de pesca to go shopping/fishing;ir hacia el sur/norte to go south/north;¿adónde va este autocar? where's this coach going?;este tren va a o [m5] para Guadalajara this train is going to Guadalajara, this is the Guadalajara train;todas las mañanas voy de la estación a o [m5] hasta la fábrica every morning I go from the station to the factory;¿para dónde vas? where are you heading (for)?;ahora mismo voy para allá I'm on my way there right now;¿por dónde o [m5] cómo se va a la playa? how do you get to the beach from here?, could you tell me the way to the beach?;no vayas por ahí que hay mucho barro don't go that way, it's muddy;¿eres alumno oficial? – no, sólo voy de oyente are you an official student? – no, I'm just sitting in on classes;fue a la zona como emisario de la ONU he travelled to the area on behalf of the UN;ahí va el informe que me pediste here's the report you asked for;¡allá voy! [al lanzarse uno mismo] here goes!, here we go!;Anticuado¿quién va? who goes there?;¡Sergio, te llaman por teléfono! – ¡voy! Sergio, there's a phone call for you! – (I'm) coming!;¡ya voy!, ¡ya va! [cuando llaman a la puerta] (I'm) coming!;ir a alguien con algo [contar] to go to sb with sth;todos le van con sus problemas everyone goes to her with their problems;el autocar se salió de la calzada y fue a dar o [m5] a parar a un lago the coach came off the road and ended up in a lake;estuvimos de paseo y fuimos a dar a una bonita plaza we were out walking when we came across a beautiful square;Fam Fig¿dónde vas con tantos aperitivos? luego no podremos con la comida steady on with the snacks or we won't be able to manage our dinner!;Fam Figles habrá costado unas 100.000 – ¡dónde vas! mucho menos, hombre it must have cost them about 100,000 – what are you talking about, it was much less!;(allá) donde fueres haz lo que vieres when in Rome, do as the Romans do2. [conducir] [camino, calle, carretera] to lead, to go;esta es la calle que va al museo this is the road (that leads o goes) to the museum;esta calle va a dar al puerto this road leads to the harbour;el camino va desde el pueblo hasta la cima de la montaña the path leads o goes from the village to the top of the mountain3. [abarcar]la zona de fumadores va del asiento 24 al 28 the smoking area is between seats 24 and 28;el examen de arte va desde el Barroco hasta el Romanticismo the art exam will cover the Baroque period to the Romantic period;la mancha iba de un lado a otro del techo the stain stretched from one side of the ceiling to the other;las películas seleccionadas van desde la comedia urbana hasta el clásico western the films that have been selected range from urban comedies to classic westernsfui (a) por él al aeropuerto I went to meet him at the airport, I went to pick him up from the airport;ha ido (a) por leche a la tienda she's gone to the shop to get o for some milk;el perro fue a por él the dog went for him;tendrás que esconderte porque van a por ti you'll have to hide because they're (coming) after you;a eso voy/iba [al relatar] I am/was just getting to that5. [expresa estado, situación, posición]fue muy callada todo el camino she was very quiet throughout the journey;con esta bufanda irás calentito this scarf will keep you warm;el precio va impreso en la contraportada the price is printed on the back cover;la manivela va floja the crank is loose;iba tiritando de frío she was shivering with cold;ir a lo suyo to look out for oneself, to look after number one;iba en el tren pensando en sus cosas she was travelling on the train lost in thought;los niños iban armando jaleo en el asiento de atrás the children were kicking up a row in the back seat;ve con cuidado, es un barrio peligroso be careful, it's a dangerous area;tu caballo va tercero/en cabeza your horse is third/in the leadvoy con el Real Madrid I support Real Madrid;ir contra algo, ir en contra de algo to be opposed to sth, to be against sth;ir en contra de la violencia to be opposed to violence, to be against violence;esta ley va contra la Constitución this act goes against o contravenes the Constitution;ir en beneficio de alguien to be to sb's benefit, to be in sb's interest;ir en perjuicio de alguien to be detrimental to o against sb's interests7. [vestir]ir con/en to wear;iba en camisa y corbata he was wearing a shirt and tie;ir de azul to be dressed in blue;ir de uniforme to be in uniform;iré (disfrazado) de Superman a la fiesta I'm going to the party (dressed up) as Superman;iba hecho un pordiosero he looked like a beggar8. [marchar, evolucionar] to go;le va bien en su nuevo trabajo things are going well for him in his new job;el niño va muy bien en la escuela the child's doing very well at school;¿cómo va el negocio? how's business?;su negocio va mal, el negocio le va mal his business is going badly;¿cómo te va? how are you doing?;¿cómo te va en la universidad? how's university?, how are you getting on at university?;¿cómo van? [en partido] what's the score?;[en carrera, juego] who's winning?;vamos perdiendo we're losing;¿qué tal te va con tus nuevos alumnos? how are you getting on with your new pupils?;¿qué tal va esa paella? how's that paella coming along?;¡hasta pronto! ¡que te vaya bien! see you later, take care!;¡que te vaya muy bien con el nuevo empleo! I hope things go well for you in your new job!, the best of luck with your new job!9. [cambiar, encaminarse]ir a mejor/peor to get better/worse;el partido fue a más en la segunda parte the game improved o got better in the second half;como sigamos así, vamos a la ruina if we carry on like this we'll be heading for disaster;voy para viejo I'm getting old;esta chica va para cantante this girl has all the makings of a singer;va para un mes que no llueve it's getting on for o almost a month now since it last rainedvamos por la mitad de la asignatura we've covered about half the subject;¿por qué parte de la novela vas? which bit in the novel are you at?;aún voy por el primer capítulo I'm still on the first chapter11. [expresa cantidades, diferencias]con éste van cinco ministros destituidos por el escándalo that makes five ministers who have now lost their job as a result of the scandal;ya van dos veces que me tuerzo el tobillo that's the second time I've twisted my ankle;van varios días que no lo veo it's several days since I (last) saw him;en lo que va del o Esp [m5] de mes he ido tres veces al médico so far this month I've been to the doctor three times, I've already been to the doctor three times this month;de dos a cinco van tres the difference between two and five is three;va mucho de un apartamento a una casa there's a big difference between Br a flat o US an apartment and a house12. [corresponder] to go;estas tazas van con estos platos these cups go with these saucers;¿con qué clase de tornillos va esta tuerca? what sort of screw does this nut take?13. [colocarse] to go, to belong;esto no va ahí that doesn't go o belong there;¿en qué cajón van los calcetines? which drawer do the socks go in?14. [escribirse]“Edimburgo” va con “m” “Edimburgo” is written o spelt with an “m”;toda la oración va entre paréntesis the whole sentence goes in brackets;el “solo” adjetivo no va con acento “solo” doesn't have an accent when used as an adjective¡qué bien te van los abrigos largos! long coats really suit you!;ir con algo to go with sth;esta camisa no va con esa falda this shirt doesn't go with this skirtesa infusión me ha ido muy bien that herbal tea did me a lot of good17. [funcionar] to work;la televisión no va the television isn't working;estas impresoras antiguas van muy lentas these old printers are very slow18. [depender]en aquel negocio le iba su futuro como director de la empresa his future as manager of the company depended on that deal;todos corrieron como si les fuera la vida en ello everyone ran as if their life depended on it;esto de la ropa va en gustos clothes are a matter of taste;CSur¿es fácil aprobar? – va en el profesor is it easy to pass? – it depends on the teachery eso va por ti también and that goes for you too;hizo como si no fuera con él he acted as if he didn't realize she was referring to him;lo que digo va por todos what I'm saying applies to o goes for all of you;va o [m5]voy en serio, no me gustan estas bromas I'm serious, I don't like this sort of jokea mí lo que me va es la cocina I'm really into cooking;ni me va ni me viene I don't care one way or the other¿de qué va “1984”? what's “1984” about?Esp Esp¿de qué vas?, RP [m5]¿de qué la vas? just who do you think you are?y de repente va y se echa a reír and suddenly she just goes and bursts out laughing;Famfue y se marchó sin mediar palabra she upped and went without a word;Fam¡ahí va! ¡qué paisaje tan bonito! wow, what beautiful scenery!;Fam¡ahí va! me he dejado el paraguas en casa oh no, I've left my umbrella at home!;¡qué va! [por supuesto que no] not in the least!, not at all!;[me temo que no] I'm afraid not; [no digas tonterías] don't be ridiculous!;¡no va más! [en el casino] no more bets!;Espser el no va más to be the ultimate;este gimnasio es el no va más this gym is the ultimate;RP Famdesde el vamos [desde el principio] from the word go;me cayó mal desde el vamos I didn't like him from the word go;Fam¡dónde va a parar! there's no comparison!;sin ir más lejos: tu madre, sin ir más lejos we need look no further than your mother;sin ir más lejos, nos vimos ayer we saw each other only yesterday♦ v auxva anocheciendo it's getting dark;me voy haciendo viejo I'm getting old;voy mejorando mi estilo I'm gradually improving my style;fui metiendo las cajas en el almacén I began putting the crates in the warehouse;iremos aprendiendo de nuestros errores we'll learn from our mistakes;ve deshaciendo las maletas mientras preparo la cena you can be unpacking the suitcases while I get dinner;vete haciéndote a la idea you'd better start getting used to the idea;como iba diciendo… as I was saying…2. [con a + infinitivo] [expresa acción próxima, intención, situación futura]ir a hacer algo to be going to do sth;voy a hacerle una visita [ahora mismo] I'm about to go and visit him;[en un futuro próximo] I'm going to visit him;iré a echarte una mano en cuanto pueda I'll come along and give you a hand as soon as I can;¡vamos a comer, tengo hambre! let's have lunch, I'm hungry!;el tren con destino a Buenos Aires va a efectuar su salida en el andén 3 the train for Buenos Aires is about to depart from platform 3;van a dar las dos it is nearly two o'clock;va a hacer una semana que se fue it's coming up to o nearly a week since she left;voy a decírselo a tu padre I'm going to tell your father;¿no irás a salir así a la calle? surely you're not going to go out like that?;he ido a comprar pero ya habían cerrado I had intended to go shopping, but they were shut;te voy a echar de menos I'm going to miss you;vas a hacerte daño como no tengas cuidado you'll hurt yourself if you're not careful;todo va a arreglarse, ya verás it'll all sort itself out, you'll see;¿qué van a pensar los vecinos? what will the neighbours think?;no le quise decir nada, no fuera a enfadarse conmigo I didn't want to say anything in case she got angry with me3. [con a + infinitivo] [en exclamaciones que expresan consecuencia lógica, negación]¿qué voy a pensar si llevas tres días fuera de casa? what do you expect me to think if you don't come home for three days?;¿la del sombrero es tu hermana? – ¿quién va a ser? ¡pues claro! is the woman with the hat your sister? – of course she is, who else could she be?;y ¿dónde fuiste? – ¿dónde iba a ir? ¡a la policía! and where did you go? – where do you think? to the police, of course!;¡cómo voy a concentrarme con tanto ruido! how am I supposed to concentrate with all that noise?;¡cómo voy a pagarte si estoy sin dinero! how do you expect me to pay you if I haven't got any money?;¡cómo no me voy a reír con las cosas que dices! how can I fail to laugh o how can you expect me not to laugh when you say things like that!;¿te ha gustado? – ¡qué me va a gustar! did you like it? – like it? you must be joking!♦ vtMéxirle a to support;le va al Nexaca he supports Nexaca* * *ir<part ido>I v/i1 go (a to);ir a pie walk, go on foot;ir en avión fly;ir en coche/en tren go by car/train;ir a por algo go and fetch sth;¡ya voy! I’m coming!;¿quién va? who goes there?2 ( vestir):iba de amarillo/de uniforme she was wearing yellow/a uniform3:van dos a dos DEP the score is two all4 ( tratar):¿de qué va la película? what’s the movie about?;el libro va de vampiros the book’s about vampires5 ( agradar):el clima no me va the climate doesn’t suit me, I don’t like the climate;ella no me va she’s not my kind of person;no me va ni me viene I’m not bothered, I don’t care one way or the other6 ( marchar, evolucionar) go;ir bien/mal go well/badly7 ( abarcar):va de la página 12 a la 16 it goes from page 12 to page 168:¡qué va! you must be joking!;¡vamos! come on!;¡vaya! well!;¿ha dicho eso? – ¡vamos! he said that? – no way!;¡vaya una sorpresa! irón what a surprise!;a eso voy I’m just getting to that;eso va por ti también that goes for you tooII v/aux:va a llover it’s going to rain;va para abogado he’s going to be a lawyer:ya voy comprendiendo I’m beginning to understand;ir para viejo be getting old;ya va anocheciendo it’s getting dark:ya va para dos años it’s been almost two years now;van tirados 3.000 3,000 have been printed* * *ir {43} vi1) : to goir a pie: to go on foot, to walkir a caballo: to ride horsebackir a casa: to go home2) : to lead, to extend, to stretchel camino va de Cali a Bogotá: the road goes from Cali to Bogotá3) funcionar: to work, to functionesta computadora ya no va: this computer doesn't work anymore4) : to get on, to get along¿cómo te va?: how are you?, how's it going?el negocio no va bien: the business isn't doing well5) : to suitese vestido te va bien: that dress really suits you6)ir con : to beir con prisa: to be in a hurry7)ir por : to follow, to go alongfueron por la costa: they followed the shoreline8)dejarse ir : to let oneself go9)ir a parar : to end upvamos a ver : let's seeir v auxir caminando: to walk¡voy corriendo!: I'll be right there!2)ir a : to be going tovoy a hacerlo: I'm going to do itel avión va a despegar: the plane is about to take off* * *ir vb¿adónde vas? where are you going?2. (marchar) to be / to get on / to go¿cómo te va? how are you? / how's it going? / how are things?¿cómo te va en el nuevo trabajo? how are you getting on in your new job?¿cómo te fue en el examen? how did your exam go? / how did you get on in your exam?3. (estar) to be4. (sentar bien) to suit5. (gustar) to like / to be into6. (convenir) to do7. (funcionar) to workir + gerundio¡vamos caminando! let's walk!ir con to go with / to match¿de qué va la película? what's the film about?ir tirando to get by / to managevamos tirando we get by / we're managing¡qué va! no way! / not at all!¡vamos a...! let's...!¡vamos a bailar! let's dance!¡vaya! well!¡ya voy! I'm coming! -
14 suficiente
adj.1 enough (bastante).no llevo (dinero) suficiente I don't have enough (money) on meno tienes la estatura suficiente you're not tall enough2 smug, full of oneself (presuntuoso).m.pass (note).* * *► adjetivo1 (bastante) sufficient, enough2 (apto) suitable3 figurado (engreído) smug, complacent* * *adj.enough, sufficient* * *1. ADJ1) (=bastante) enoughahora no llevo suficiente dinero (como) para pagarte — I don't have enough money on me at the moment to pay you
2) (=petulante) smug, self-satisfied2.SM (Escol) ≈ C, pass mark, passing grade (EEUU)* * *Ia) ( bastante) enoughhay pruebas suficientes para condenarlo — there is enough o sufficient evidence to convict him
b) < persona> self-satisfied, smugII* * *= sufficient, enough.Ex. In a special scheme it is sufficient to identify the main subjects for the subject or application to be covered.Ex. Also, the supplier with a number of clients has enough maintenance income to justify the establishment of a sound maintenance service.----* con (la) suficiente antelación = in good time, early enough, well in advance.* con suficientes existencias = properly stocked.* con suficientes fondos = properly stocked.* con suficientes provisiones = properly stocked.* hay suficientes motivos para pensar que = there + be + every reason to think that.* no aprovechar Algo lo suficiente = under-exploit [underexploit].* no prestar la suficiente atención = give + short shrift.* ser prueba suficiente = be proof enough.* ser suficiente = suffice, fit + the bill.* sin la suficiente financiación = underfinanced [under-financed].* suficiente para todos = enough to go round.* suficiente tiempo = long enough, ample time.* * *Ia) ( bastante) enoughhay pruebas suficientes para condenarlo — there is enough o sufficient evidence to convict him
b) < persona> self-satisfied, smugII* * *= sufficient, enough.Ex: In a special scheme it is sufficient to identify the main subjects for the subject or application to be covered.
Ex: Also, the supplier with a number of clients has enough maintenance income to justify the establishment of a sound maintenance service.* con (la) suficiente antelación = in good time, early enough, well in advance.* con suficientes existencias = properly stocked.* con suficientes fondos = properly stocked.* con suficientes provisiones = properly stocked.* hay suficientes motivos para pensar que = there + be + every reason to think that.* no aprovechar Algo lo suficiente = under-exploit [underexploit].* no prestar la suficiente atención = give + short shrift.* ser prueba suficiente = be proof enough.* ser suficiente = suffice, fit + the bill.* sin la suficiente financiación = underfinanced [under-financed].* suficiente para todos = enough to go round.* suficiente tiempo = long enough, ample time.* * *1 (bastante) enoughno tenemos suficiente dinero we don't have enough moneyno disponemos de recursos suficientes we do not have sufficient resourcescon esto hay más que suficiente there's more than enough herehay pruebas suficientes para condenarlo there is enough o sufficient evidence to convict himno tiene suficiente confianza en sí mismo he doesn't have enough confidence in himself2 ‹persona› self-satisfied, smug* * *
suficiente adjetivo
■ sustantivo masculino
pass ( equivalent to a grade of 5 on a scale from 0-10)
suficiente
I adjetivo
1 enough ➣ Ver nota en bastante 2 (presuntuoso) smug, complacent
II m Educ pass, pass-mark
' suficiente' also found in these entries:
Spanish:
alcanzar
- bastante
- decente
- digna
- digno
- liquidez
- llegar
- paliar
- sustentar
- tener
- vivir
- abrigo
- base
- bien
- dar
- edad
- entendimiento
- faltar
- justo
- motivo
English:
adequate
- ample
- do
- enough
- go around
- good
- insufficient
- last
- nowhere
- plenty
- raise
- see through
- shut down
- suffice
- sufficiency
- sufficient
- the
- short
* * *♦ adj1. [bastante] enough;[medidas, esfuerzos] adequate;no llevo (dinero) suficiente I don't have enough (money) on me;no tienes la estatura suficiente you're not tall enough;con 20 litros habrá más que suficiente 20 litres will be more than enough;¡ya es suficiente!, ¡silencio! that's enough! silence!2. [presuntuoso] smug, full of oneself♦ nm[nota] pass [between 5 and 5.9 out of 10]* * *I adj enough, sufficient;ser suficiente be enoughII m EDU pass* * *suficiente adj1) bastante: enough, sufficienttener suficiente: to have enough2) : suitable, fit3) : smug, complacent* * *suficiente1 adj pron enoughsuficiente2 n pass -
15 de
prep.1 of.el coche de mi padre/mis padres my father's/parents' cares de ella it's hersla pata de la mesa the table legLa casa de mi padre The house of my father [My father's house]2 from (procedencia, distancia).salir de casa to leave homesoy de Bilbao I'm from Bilbaode la playa al apartamento hay 100 metros it's 100 meters from the beach to the apartment3 (made) of (materia).un vaso de plástico a plastic cupun reloj de oro a gold watch4 about (asunto).hablábamos de ti we were talking about youlibros de historia history books5 as.trabaja de bombero he works as a fireman6 from (time) (since).trabaja de nueve a cinco she works from nine to fivede madrugada early in the morninga las cuatro de la tarde at four in the afternoontrabaja de noche y duerme de día he works at night and sleeps during the day7 with (causa, modo).morirse de hambre to die of hungerllorar de alegría to cry with joyde una patada with a kickde una sola vez in one gode tres en tres three at a time8 if.de ir a verte, sería este domingo if I do visit you, it'll be this Sundayde no ser por ti, me hubiese hundido if it hadn't been for you, I wouldn't have made it9 to.Está ansiosa de obtener ese trabajo She is anxious to have that job.f.1 letter d.2 SD, standard deviation.3 ED, dose of erythema, erythema dose.* * *de————————de1 (posesión, pertenencia) of2 (procedencia, origen) from3 (descripción) with■ la niña de ojos castaños the girl with dark eyes, the dark-eyed girl4 (tema) of, on, about5 (materia) made of, of6 (contenido) of7 (uso) for8 (oficio) by, as9 (modo) on, in, as10 (tiempo) at, by, in■ de día by day, during the day12 (precio) at13 (medida) measuring14 (causa) with, because of, of15 (agente) by16 (con superlativo) in, of17 (suposición) if18 (en una aposición) of* * *prep.1) of2) from3) in, at4) than5) by* * *PREPOSITION1) [relación] ofla carretera de Valencia — the Valencia road, the road to Valencia
2) [pertenencia]la señora de Pérez — Pérez's wife, Mrs Pérez
3) [característica, material]este modelo es de electricidad — this model uses electricity, this is an electric model
ese tío del sombrero — that chap with o in the hat
4) [contenido]una copa de vino — [llena] a glass of wine; [vacía] a wine glass
5) [origen, distancia, espacio temporal] fromde... a...los de Madrid son los mejores — the ones from Madrid are the best, the Madrid ones are the best
6) [causa]7) [manera]de... en...8) (=respecto de)estar mejor de salud — to be in better health, be better
9) [tema] aboutun libro de biología — a biology book, a book on o about biology
10) [uso]11) [cantidad, medida, valor]12) [con horas y fechas]a las siete de la mañana — at seven o'clock in the morning, at seven a.m.
son las dos de la tarde — it's two o'clock in the afternoon, it's two p.m.
el 3 de mayo — 3 May ( leído May the third {o}2} the third of May)
13) [tiempo]14) [proporción]15) [uso partitivo] of¡había una de gente! — * there were loads of people there! *
16) [autoría] byun libro de Cela — a book by Cela, a book of Cela's
17) [como complemento agente] byel rey entró seguido de su séquito — the king entered, followed by his entourage
18) [en aposición a sustantivos o adjetivos]el bueno/pobre de Pedro — good/poor old Pedro
19) [en comparaciones] thanmás/menos de siete — more/less than seven
más de 500 personas — more than o over 500 people
20) [con superlativos] inel más caro de la tienda/mundo — the most expensive in the shop/world
21) + infinser de ({+ infin}8})sería de desear que actualizaran su información — it would be desirable for them to update their information
22) [dependiente de formas verbales]de esto se deduce que... — from this it can be deduced that...
¿qué esperabas de él? — what did you expect from him?
se sirvió de sus amigos para salir de un mal trago — he turned to his friends to help him through a difficult patch
23) [uso condicional] ifde haberlo sabido no habría venido — if I had known, I wouldn't have come
de no ser así — if it were not so, were it not so
* * *I1) (en relaciones de pertenencia, posesión)la casa de mis padres/de la actriz — my parents'/the actress's house
no es de él/de ella/de ellos — it isn't his/hers/theirs
su padre de usted — (frml) your father
es un amigo de mi hijo/de la familia — he's a friend of my son's/the family
2)a) ( introduciendo un nombre en aposición) ofb) ( con apellidos)[de is also part of certain surnames like de León and de la Peña]Sra. Mónica Ortiz de Arocena — ≈Mrs Mónica Arocena
los señores de Díaz — (frml) Mr and Mrs Díaz
las señoritas de Paz — (frml) the Misses Paz (frml)
c) ( en exclamaciones)ay de mí! — (liter) woe is me! (liter)
3) (expresando procedencia, origen, tiempo) fromes de Bogotá — she's/she comes from Bogotá
la literatura de ese período — the literature of o from that period
de... a... — from... to...
4) (al especificar material, contenido, composición)una inyección de morfina — an injection of morphine, a morphine injection
5) (expresando causa, modo)de dos en dos or (CS) de a dos — two at a time
de a poco/de a uno — (CS) little by little/one by one
6)a) (introduciendo cualidades, características)¿de qué color lo quiere? — what color do you want it?
la chica de azul/del abrigo rojo — the girl in blue/in the red coat
b) ( refiriéndose a una etapa en la vida) as7) (indicando uso, destino, finalidad)¿qué hay de postre? — what's for dessert?
8)a) (al definir, especificar)¿qué tal vamos de tiempo? — how are we doing for time?
es fácil/difícil de pronunciar — it's easy/difficult to pronounce
b) ( sentido partitivo) of¿quién de ustedes fue? — which (one) of you was it?
9) ( con sentido ponderativo)lo encontré de viejo...! — he seemed so old!
qué de coches! — (fam) what a lot of cars!
10)a) ( con cifras)pagan un interés del 15% — they pay 15% interest o interest at 15%
b) ( en comparaciones de cantidad) thancuesta más de £100 — it costs more than o over £100
pesa menos de un kilo — it weighs less than o under a kilo
un número mayor/menor de 29 — a number over/under 29
c) ( con un superlativo)12) ( en calidad de) as13) (en expresiones de estado, actividad)estamos de limpieza general/fiesta — we're spring-cleaning/having a party
14) ( en oraciones pasivas) by15) ( con sentido condicional)a)de + inf: de haberlo sabido, habría venido antes if I had known o had I known, I would have come earlier; de no ser así no será considerada — otherwise it will not be considered
b)ser de + inf — (expresando necesidad, inevitabilidad)
IIes de esperar que... — it is to be hoped that...
* * *= across, in respect for, of, off, out of, from, featuring.Ex. This arrangement may facilitate browsing across different kinds of materials.Ex. The author of a document is the person or organisation responsible for its creation, that is, the writer of a text, the illustrator in respect for illustrations and others responsible for the intellectual content of a work.Ex. These institutes brought together some of the most influential people in the field.Ex. Having entered the next state and a highway off the turnpike, he was amazed by the extraordinary flatness of the land, especially in contrast to the hilly terrain he had grown up with back home.Ex. However, out of the enormous abundance of information produced, only 50% is new while the rest is redundant.Ex. From the analysis of some 5760 questions, Wilkinson and Miller developed a 'step approach' to differentiate reference questions according to how many judgmental steps were required to answer them.Ex. The exhibition also contains a group of ink drawings featuring self-portraits and portraits inspired by classical sculpture.----* abogado de oficio = legal aid.* actuar de otro modo = do + otherwise.* alabanza de boquilla = lip service.* alabar de boquilla = give + lip service.* autorizado de antemano = pre-authorised [pre-authorized, -USA].* cambiar de una vez a otra = change from + time to time, vary + from time to time.* comenzar de nuevo = start + all over again.* de... a = through.* de abajo hacia arriba = bottom-up.* de abolengo = well-born.* de abordo = in-flight.* de absorción = absorptive.* de acá para allá = back and forth, to and fro.* de acceso público = publicly accessible.* de acceso rápido = fast-access.* de acceso restringido = closed access.* de acción = action-centered.* de acompañante = in tow.* de actitud = attitudinal.* de actuación = for action.* de actualidad = topical.* de acuerdo = okay, granted, all right, in concert, in agreement, okeydokey! [okidoki], in consort.* de acuerdo a = according to.* de acuerdo con = according to, as far as + Nombre + be + concerned, consistent with, in harmony with, in accordance with, in concert with, in keeping with, in line with, in step with, in tune with, by, pursuant to, in concurrence with, based on, in agreement with, as far as + Sujeto + Verbo, in consonance with, in accord with, judging by, to judge by, in conformity with, in + Posesivo + view, judging from.* de acuerdo con el tema = thematically.* de acuerdo con este documento = hereunder.* de acuerdo con esto = accordingly.* de acuerdo con la búsqueda de cadenas de caracteres = on a string search basis.* de acuerdo con la estación del año = seasonally.* de acuerdo con la ley = according to law.* de acuerdo con la tendencia hacia = in the trend towards.* de acuerdo con + Nombre = going on + Nombre.* de acuerdo con + Posesivo + opinión = in + Posesivo + view, in + Posesivo + opinion.* de acuerdo con + Posesivo + parecer = in + Posesivo + view, in + Posesivo + opinion.* de acuerdo con + Posesivo + bolsillo = according to + Posesivo + pocket.* de acuerdo con + Pronombre = in + Posesivo + opinion, in + Posesivo + opinion.* de adaptación = adaptive.* de †frica = African.* de Africa occidental = West African.* de agua = water-based.* de aguas profundas = deep-sea.* de ahí = therefrom.* de ahí que = hence.* de ahora en adelante = from now on, from this point on.* de Alaska = Alaskan.* de Albania = Albanian.* de alcance estatal = nationwide [nation-wide].* de alcance nacional = nationwide [nation-wide].* de alcohol = spirit-based.* de alguna forma = in one way or another, one way or another.* de alguna manera = in some sense, in some way, somehow, in any sense, some way.* de alguna otra forma = in any other way.* de algún modo = in any way [in anyway], somehow, after a fashion, in some form, some way.* de algún modo + Adjetivo = otherwise + Adjetivo.* de algún modo u otro = of some sort.* de algún tiempo a esta parte = for some time now.* de algún tipo = of some description.* de algún tipo u otro = of some sort.* de alta alcurnia = well-born.* de alta cuna = well-born.* de alta densidad = high-density.* de alta energía = high energy.* de alta fidelidad = hi-fi.* de alta mar = offshore, sea-going, ocean-going.* de alta potencia = high power.* de alta presión = high-pressured, high-pressure.* de alta productividad = high-performance.* de alta resistencia = heavy-duty.* de alta tecnología = high-tech, high-technology.* de alta tensión = heavy-current.* de alta velocidad = high-speed.* de alto abolengo = well-born.* de alto ahorro energético = energy-saving.* de alto nivel = of a high order, high level [high-level], high-powered.* de alto rango = high-ranking, highly placed.* de alto rendimiento = high-performance, heavy-duty.* de altos vuelos = high-flying, high-powered.* de alto voltaje = high-voltage.* de altura = high, top-notch.* de altura regulable = height-adjustable.* de aluvión = alluvial.* de ámbito estatal = statewide [state-wide].* de amplio alcance = broad in scope.* de antaño = of old, age-old, old-time, of yore, of olden days, of yesteryear, bygone, gone by.* de antemano = in advance (of), beforehand.* de antes de la guerra = pre-war [prewar].* de antigua generación = low-end.* de antiguo = from time immemorial.* de apariencia = cosmetic.* de apariencia engañosa = meretricious.* de aplicación específica = special-purpose.* de aplicación específica a un equipo de ordenador = hardware-based.* de aplicación general = general-purpose, of general application.* de apoyo = enabling, supportive.* de aprovechamiento = exploitative.* de aquel entonces = of that day.* de aquí para allá = back and forth.* de aquí te espero = tremendous, enormous, humongous [humungous], gianormous.* de Arabia Saudí = Saudi Arabian.* de archivo = archival, archive.* de armas tomar = redoubtable.* de arranque = bootable.* de arriba abajo = from top to bottom, from head to toe, from head to foot.* de arriba hacia abajo = top-down.* de ascendencia + Adjetivo = of + Adjetivo + descent.* de asesoramiento = consultative.* de aspecto = looking.* de aspecto antiguo = old-face.* de aspecto complicado = complicated-looking.* de aspecto delgado = lean-looking.* de aspecto digno = dignified.* de aspecto impresionante = impressive-looking.* de aspecto nuevo = new-looking.* de aspecto poco profesional = botched-up.* de aspecto profesional = professional-looking.* de aspecto ruinoso = run-down.* de aspecto solemne = dignified.* de atención básica = preattentive.* de atención primaria = preattentive.* de atrás = rear.* de atrás para adelante = back and forth.* de aupa = royal.* de autodesprecio = self-deprecating.* de autogestión = self-managing.* de autoprotección = self-protective.* de autosuficiencia = self-satisfied.* de baja calidad = poor in detail, low-grade [lowgrade], low-quality, third rate [third-rate], low-end, trashy [trashier -comp., trashiest -sup.].* de baja intensidad = low-intensity [low intensity].* de baja ralea = ignoble.* de bajísima calidad = shoddy.* de bajo consumo = low energy.* de bajo contenido en grasas = low fat.* de bajo crecimiento = low-growing.* de bajo nivel = lower-level, low-level.* de bajo precio = low-priced.* de bajo riesgo = low-risk.* de balde = for free.* de barrio = neighbourhood-based.* de base popular = grassroots [grass-roots].* de bienvenida = salutatory.* de boca en boca = word-of-mouth, by word of mouth.* de bodas = bridal.* de Boole = Boolean.* de bote en bote = packed to capacity, choc-a-block, chock-full, densely packed, packed, packed to the rafters.* de broma = humorously, teasingly.* de bronce = brass.* de buena calidad = good-quality.* de buena disposición = good-natured.* de buena fama = of good repute.* de buena fe = bona fide, in good faith.* de buena manera = good-humouredly, good-humoured.* de buena reputación = of good repute.* de buenas = on good terms.* de buenas a primeras = right off the bat, suddenly, without warning, all of a sudden, just like that.* de buena vecindad = neighbourly [neighborly, -USA].* de buena voluntad = in good faith.* de buen corazón = kind-hearted, good-hearted, big-hearted.* de buen grado = willing, good-humouredly, good-humoured, good-naturedly.* de buen gusto = tasteful.* de buen humor = good-humouredly, good-humoured, in good humour.* de buenos modales = well-mannered.* de buen vecino = neighbourly [neighborly, -USA].* de buen ver = good looking.* de bulla y corriendo = in a rush.* de caballo = huge, humongous [humungous], massive, gianormous.* de cabo a rabo = lock, stock and barrel, from head to toe, from head to foot.* de cachondeo = teasingly.* de cada día = day to day [day-to-day].* de cada + Número + veces + Número = Número + times out of + Número.* de caderas anchas = wide-hipped.* de cajón = no-brainer.* de calidad = authoritative, qualitative, quality, well-made, high-end, quality assured, value-added.* de calidad inferior = low-grade [lowgrade], substandard [sub-standard], low-end.* de calidad superior = best-quality, top quality.* de camino = on the way, while we're at it.* de camino a = en route for, on + Posesivo + way to, en route to.* de campo = free-range.* de campos fijos = fixed-field.* de campus = campus-wide [campuswide].* de capa caída = at a low ebb, in (the) doldrums.* de capa y espada = cloak-and-dagger.* de capital importancia = momentous, of cardinal importance.* de cara a = face-to-face [face to face], facing.* de carácter = in character.* de carácter público = state-owned, government-owned, state-run, government-run, publicly owned [publicly-owned], publicly supported, publicly held.* de carne = meaty [meatier -comp., meatiest -sup.].* de carne y hueso = flesh-and-blood.* de castigo = punitive.* de casualidad = by accident, by a fluke, by chance, accidentally, by a stroke of (good) luck, by luck.* de causas desconocidas = idiopathic.* de cerámica = ceramic.* de cerca = at close range, at close quarters.* de chiripa = by a fluke, by a stroke of (good) luck, by chance, by luck.* de cierto tipo = of a sort, of sorts.* de cinco años = five yearly [five-yearly].* de cinco días de duración = five-day.* de cinco estrellas = 5-star [five-star].* de cinco meses de duración = five-month-long.* de civil = in plain clothes.* de clasificación = classificatory.* de clausura = cloistered.* de clausura de congreso = end-of-conference.* de cobre = cupric.* de cojones = badass.* de colegas = collegial, buddying.* de Colombia = Colombian.* de color = coloured [colored, -USA], non-white [nonwhite], full-colour, in colour.* de color crema = creamy [creamier -comp., creamiest -sup.], creamy [creamier -comp., creamiest -sup.], cream-coloured.* de color de bronce = brassy.* de colores = full-colour, multi-colour [multi-color -USA].* de colores vivos = colourful [colorful, -USA].* de colorines = brightly coloured.* de color marroncillo = brownish tinged.* de color rojo = red-coloured.* de color rosa = rose-coloured.* de color verde botella = bottle green.* de color verde oscuro = bottle green.* de color y textura parecidos al carbón = carbonaceous.* de comienzos de + Expresión Temporal = earliest + Expresión Temporal.* de cómo = as to how.* de compañeros = collegial.* de complicidad = knowing.* de comportamiento = behavioural [behavioral, -USA].* de comportamiento impecable = prim and proper.* de conceptos = concept-based.* de conceptos múltiples = multiple-concept.* de conducta = behavioural [behavioral, -USA].* de confianza = reliable, trusted, trusting, reputable.* de confirmación = confirmatory.* de conformidad con = in compliance with, in keeping with.* de conformidad con eso = accordingly.* de conífera = coniferous.* de construcción básica = brick and frame.* de construcción sólida = solidly-built.* de consulta fácil = scannable.* de consulta mediante órdenes = command-based.* de consumo = consumptive.* de contenido enriquecido = content-enriched.* de contrabando = bootleg.* de contrapunto = contrapuntal.* de Corea = Korean.* de Corea del Sur = South Korean.* de corral = free-range.* de corta duración = short term [short-term].* de corte + Adjetivo = of a + Adjetivo + nature.* de cosecha propia = home-grown [home grown/homegrown].* de costa a costa = coast-to-coast.* de coste cero = zero-cost.* de costumbre = usual, usually.* de creación = authorial.* de crecimiento continuo = steadily growing.* de crecimiento más rápido = fastest-growing.* de crecimiento rápido = fast-growing, fast-evolving.* de cría intensiva = battery-caged.* de crianza intensiva = battery-caged.* de Crimea = Crimean.* de cristal = glass.* de crucial importancia = crucially important.* de cualquier forma = in any event, in any way [in anyway], in any case, in any way at all.* de cualquier forma posible = in any and all ways.* de cualquier manera = anyhow, higgledy-piggledy, willy-nilly, in any way at all, in any way [in anyway].* de cualquier modo = however, either way.* de cualquier tipo = in any way [in anyway], in all forms.* de cuando en cuando = every once in a while, every so often, every now and then, every now and again.* de cuatro días de duración = four-day.* de cuatro estrellas = four-star.* de Cuba = Cuban.* de cuerpo largo = long-bodied.* de deficiente calidad = poor-quality, of poor quality.* de delante hacia atrás = front to back, fore and aft.* de densidad doble = double-density.* de dentro hacia fuera = inside outwards.* de derechas = right-wing.* de derecho = de jure [iure].* de derecho pero no de hecho = in name only.* de desarrollo = developmental.* de desarrollo autónomo = self-evolving.* de desarrollo rápido = fast-evolving.* de descargo = exonerating, exculpatory.* de desconexión = cut-off.* de descubrimiento reciente = newly-discovered.* de desecho = discarded.* de desempate = tie-breaker [tiebreaker], tie-breaking [tiebreaking].* de desguace = written-off.* de despedida = valedictory.* de día = in the daytime, during the daytime, during daytime.* de día a día = from day to day.* de diámetro = in diameter.* de diario = everyday.* de día y de noche = day and night, night and day.* de diesel = diesel-powered.* de diferente modo = differently.* de diferentes niveles = multi-tiered [multitiered], multi-tier [multitier].* de diferentes tonalidades de gris = grey scale [gray scale].* de difícil solución = intractable.* de dinero = well-to-do, well-off.* de dirección = directorial, administrative.* de diseño abierto = open-plan, open-planned.* de diversa índole = kaleidoscopic, of one type or another, of one sort or another, of one kind or another.* de diversos tipos = of one type or another, of one sort or another, of one kind or another.* de diverso tipo = of one type or another, of one sort or another, of one kind or another.* de doble cara = double-hinged, double-sided.* de doble filo = double-edged.* de doble hoja = double-hinged.* de doble sentido = double-edged, two-way.* de doble uso = dual-use.* de dolor = in pain.* de dominio público = publicly owned [publicly-owned].* de donde = whence, whence, from whence.* ¿de dónde si no...? = where else...?, where else...?.* de dos caras = two-sided, two-faced.* de dos días de duración = two-day [2-day].* de dos en dos = two at a time.* de dos letras = two-letter.* de dos niveles = two-tier.* de dos páginas = two-page.* de dos partidos políticos = bipartisan [bi-partisan].* de dos patas = two-legged.* de dos piernas = two-legged.* de dos pies = two-legged.* de dos plantas = two-storey [two-story].* de dos tonalidades = bitonal.* de dos tonos = bitonal.* de dos volúmenes = two-volume.* de duelo = in mourning.* de duración limitada = timebound [time-bound].* de Ecuador = Ecuadorian.* de edad = elderly.* de edad avanzada = over the hill.* de edad escolar = school-age.* de edad mediana = middle-aged.* de edad universitaria = college-age.* de elaboración de políticas = policy-forming.* de ello = thereof, therefrom.* de ellos = theirs.* de embalsamar = embalming.* de emisor a receptor = downstream.* de encaje = lacy.* de enmienda = amendatory.* de ensueño = dream-like [dreamlike], picture-perfect.* de entonces = of the day.* de entreguerras = interwar.* de entre los nuestros = in our ranks.* de entretenimiento = recreational.* de envergadura = heavy lifting.* de época = vintage.* de epopeya = epic.* de esa época = of the period.* de escándalo = outrageous.* de ese modo = in doing so, in this,, thereby.* de eso = thereof.* de espaldas anchas = broad-shouldered.* de especial importancia = of particular note.* de espíritu cívico = public-spirited.* de espíritu comunitario = public-spirited.* de espíritu libre = free-spirited.* de esta forma = in this fashion, in this manner, in this way.* de esta manera = in this fashion, in this manner, in this way.* de este modo = accordingly, by so doing, by this means, in so doing, in this fashion, in this manner, thereby, this way, thus, this way round, in this way, by doing so, in these ways, this is how, in doing so.* de este modo, de esta forma, de esta manera = in this way.* de esto, de lo otro y de lo de más allá = about this and that and everything else.* de Estonia = Estonian.* de esto y de lo otro = about this and that.* de estructura de acero = steel-framed.* de estructura de madera = timber-framed.* de Europa del Este = Eastern European.* de Europa Occidental = Western-European, West European.* de evaluación = evaluative.* de éxito = successful.* de éxito asegurado = sure-fire [surefire].* de éxito garantizado = sure-fire [surefire].* de éxito seguro = sure-fire [surefire].* de expansión = expanded.* de explotación = exploitative.* de extensión = in length.* de extensión normal = standard-length.* de extremada urgencia = serious.* de fabricación casera = homemade.* de fácil acceso = easily available, over the counter, handy.* de fácil alcance para = within easy reach of.* de fácil manejo = liftable.* de facto = de facto.* de fama = of note.* de fama internacional = of international renown.* de fama mundial = world-renowned, internationally renowned, world-renown.* de felpa = plush.* de fiar = legit.* de fichas = card-based.* de fijación de normas = standard(s) setting.* de final de año = end-year.* de final de mes = end-of-the-month.* de finales del siglo XIX y principios del XX = turn-of-the-century.* de fin de año = end of the year.* de fin de milenio = millennial.* de forma = in form.* de forma abrumadora = overwhelmingly.* de forma aceptable = adequately, acceptably.* de forma adecuada = adequately, fitly, appropriately.* de forma alternada = in alternating fashion.* de forma alternativa = alternatively.* de forma anónima = anonymously.* de forma aplastante = overwhelmingly.* de forma apreciable = markedly.* de forma apropiada = properly, fitly, appropriately.* de forma audible = audibly.* de forma autónoma = autonomously.* de forma caprichosa = capriciously.* de formación = formative.* de forma clara = clearly.* de forma cognitiva = cognitively.* de forma colegiada = collegially.* de forma combinada = in combination.* de forma competitiva = competitively.* de forma complemenetaria = complimentarily.* de forma completa = in full.* de forma completa, en su totalidad, completamente, por extenso = in full.* de forma concisa = concisely.* de forma conjunta con = in partnership with.* de forma considerable = considerably.* de forma continuada = continuously.* de forma cuadrada = squarish, square-shaped.* de forma deductiva = deductively.* de forma desastrosa = disastrously.* de forma deshonesta = dishonestly.* de forma diferente = differently shaped.* de forma digital = digitally.* de forma divertida = funnily.* de forma económica = cost-effectively.* de forma errática = erratically.* de forma escandalosa = outrageously.* de forma especulativa = speculatively.* de forma estructurada = in a structured fashion.* de forma exquisita = exquisitely.* de forma extraña = oddly, funnily.* de forma federal = federally.* de forma general = widely, bulk.* de forma global = holistically.* de forma graciosa = funnily.* de forma gratis = on a complimentary basis.* de forma gratuita = on a complimentary basis.* de forma grotesca = grotesquely.* de forma heterogénea = heterogeneously [heterogenously].* de forma heurística = heuristically.* de forma humorística = in a humorous vein.* de forma imaginativa = imaginatively.* de forma indirecta = circuitous route.* de forma inesperada = out of the blue, like a bolt out of the blue, like a bolt from the blue.* de forma innata = innately.* de forma irregular = erratically.* de forma lamentable = miserably.* de forma lógica = in a meaningful way.* de forma mágica = magically.* de forma mecánica = mechanically.* de forma mordaz = pungently.* de forma mordaz, mordazmente, con sarcasmo = pungently.* de forma muy parecida a = in much the same way as.* de forma muy similar a = in much the same way as.* de forma negativa = in a negative light.* de forma neutral = neutrally.* de forma notoria = markedly.* de forma opcional = optionally.* de forma óptima = optimally.* de forma personalizada = on a one-to-one basis.* de forma poco ética = unethically.* de forma poco imaginativa = unimaginatively.* de forma poco profesional = unprofessionally.* de forma poco razonable = unreasonably.* de forma positiva = in a positive light, constructively.* de forma práctica = pragmatically.* de forma precisa = precisely.* de forma provocativa = provocatively.* de forma puntual = occasionally, when necessary.* de forma que = in ways that.* de forma que resulta más fácil de entender = in digestible form.* de forma rara = oddly, funnily.* de forma recíproca = reciprocally.* de forma rentable = cost-effectively.* de forma residual = residually.* de forma ridícula = grotesquely.* de forma saludable = healthily.* de forma sana = healthily.* de forma significativa = to any significant extent, to a significant extent.* de forma sistemática = in a systematic fashion.* de forma sofisticada = sophisticatedly.* de forma subconsciente = subconsciously.* de forma sublime = subliminally.* de forma suscinta = in brief.* de forma terapéutica = therapeutically.* de forma tosca = in crude form.* de forma trágica = tragically.* de fotograma completo = full-frame.* de fotograma doble = half-frame.* de frente = head-on, frontal.* de fuera = outside, off-side.* de fuera de la ciudad = out-of-town.* de fuerza = forceful.* de funcionamiento = operating, operational.* de fundamental importancia = of prime importance, critically important.* de gala = gala.* de Galileo = Galilean.* de Gambia = Gambian.* de gas = gas-powered.* de generación a generación = from generation to generation.* de generación en generación = from generation to generation.* de geofísica = geophysical.* de gestión = managerial, back-office.* de gestión del museo = curatorial.* de Glasgow = Glaswegian.* de golpe = in one lump, all at once, all at once.* de grado básico = junior grade.* de gran ahorro energético = energy-saving.* de gran belleza = scenic.* de gran calibre = high-calibre.* de gran calidad = high-quality, high-grade [high grade], high-calibre.* de gran capacidad = large-capacity, high capacity.* de gran colorido = brightly coloured.* de gran corazón = big-hearted.* de gran efecto = wide-reaching.* de gran éxito comercial = high selling.* de gran formato = oversized, oversize.* de gran impacto = high impact [high-impact].* de gran influencia = seminal.* de granja = free-range.* de gran lucidez = clear-sighted.* de gran lujo = top-class.* de gran potencia = high-powered.* de gran repercusión = far-reaching, wide-reaching, far-ranging.* de gran talento = talented.* de gran valor = highly valued, highly valuable.* de gran valor histórico = of great historical value.* de gran venta = high selling.* de guardia = on duty, duty + Profesión, on call.* de guasa = teasingly.* de habla afrikaans = Afrikaans-speaking.* de habla alemana = German-speaking.* de habla francesa = French-speaking.* de habla inglesa = English-speaking.* de habla portuguesa = Portuguese-speaking.* de hace años = of years ago.* de hace muchos años = long-standing.* de hace mucho tiempo = age-old, long-lost.* de hace siglos = of yore.* de hace varios siglos = centuries-old.* de hasta + Número = of up to + Número.* de hecho = actually, as a matter of fact, as it happened, de facto, in actual fact, in effect, in fact, indeed, in point of fact, in actuality, as it happens, as it is, effectively, for all intents and purposes, to all intents and purposes, for that matter.* de hierbas = herbal.* de hierro = iron, ferric.* de higos a brevas = once in a blue moon.* de hoja caduca = deciduous.* de hoja perenne = evergreen.* de hojas largas = long-leaved.* de Homero = Homeric.* de hongos = fungal.* de horticultura = horticultural.* de hoy = present-day.* de hoy día = of today.* de hoy en adelante = as from today.* de hoy en día = of today.* de huelga = striking.* de humor = funny [funnier -comp., funniest -sup.].* de ida y vuelta = return, round-trip.* de ideas afines = like-minded.* de igual a igual = as a peer.* de igual forma = in like manner, in a like manner, in like fashion, in like vein.* de igual longitud = of equal length.* de igual manera = by the same token, in like fashion, in like manner, in like vein, in equal measure(s).* de igual modo = alike, equally, in like fashion, in like manner, in like vein.* de igual modo que = just as, just as well... as..., along the lines of, on the lines (of).* de igual + Nombre = equally + Adjetivo.* de ilusiones vive el hombre = We are such stuff as dreams are made on.* de imitación = copycat.* de importancia = of note, of consequence.* de importancia creciente = of growing importance.* de importancia crucial = crucially important.* de importancia fundamental = critically important.* de improviso = unawares, spur-of-the-moment, on the spur of the moment, unexpectedly.* de incalculable valor = priceless.* de incógnito = incognito.* de inferior calidad = low-end, sub-par.* de inflexión = inflexional [inflectional].* de inmediato = immediately.* de inspiración = inspirational.* de interés especial = of particular concern, special-interest.* de intereses similares = of like interest.* de interés general = general-interest, of general interest.* de interés humano = human interest.* de interés periodístico = newsworthy.* de investigación = exploratory.* de isótopos = isotopic.* de izquierdas = left-wing, leftist, lefty.* de jabón = soapy [soapier -comp., soapiest -sup.].* de jarana = out on the town, a (late) night out on the town.* de juerga = out on the town, a (late) night out on the town.* de Kenia = Kenyan.* de la "a" a la "zeta" = a to z [a/z o a-z].* de la adolescencia = teenage.* de la alcaldía = mayoral.* de la cabeza a los pies = from head to foot, from head to toe.* de la cara = facial.* de la Ceca a la Meca = from pillar to post.* de la clase blanca, protestante y anglosajona americana = WASPish.* de la cóclea = cochlear.* de la columna vertebral = spinal.* de la comedia = comedic.* de la corteza = crustal, cortical.* de la cría de aves = avicultural.* de la duramadre = dural.* de la edad media = dark-age.* de la embajada = ambassadorial.* de la época = of the time(s), of the day.* de la época isabelina = Elizabethan.* de la época victoriana = Victorian.* de la espina dorsal = spinal.* de la extensión de un libro = book-length.* de la fama al olvido = riches to rags.* de la forma más difícil = the hard way.* de la forma más fácil = the easy way .* de la fortuna a la pobreza = riches to rags.* de la fóvea = foveal.* de la gama alta = high-end.* de la gama baja = low-end.* de la gama inferior = low-end.* de la guerra = wartime [wart-time].* de la hipótesis = hypothesised [hypothesized, -USA].* de la localidad = locally based [locally-based].* de la malaria = malarial.* de la mama = mammary.* de la mandíbula inferior = mandibular.* de la mandíbula superior = maxillar, maxillary.* de la manera normal = in the normal manner.* de la mañana = a.m. (latín - ante meridiam), in the morning.* de la máquina y el hombre = human-machine.* de la marina = marine.* de la mejor forma posible = to the best of + Posesivo + abili.* * *I1) (en relaciones de pertenencia, posesión)la casa de mis padres/de la actriz — my parents'/the actress's house
no es de él/de ella/de ellos — it isn't his/hers/theirs
su padre de usted — (frml) your father
es un amigo de mi hijo/de la familia — he's a friend of my son's/the family
2)a) ( introduciendo un nombre en aposición) ofb) ( con apellidos)[de is also part of certain surnames like de León and de la Peña]Sra. Mónica Ortiz de Arocena — ≈Mrs Mónica Arocena
los señores de Díaz — (frml) Mr and Mrs Díaz
las señoritas de Paz — (frml) the Misses Paz (frml)
c) ( en exclamaciones)ay de mí! — (liter) woe is me! (liter)
3) (expresando procedencia, origen, tiempo) fromes de Bogotá — she's/she comes from Bogotá
la literatura de ese período — the literature of o from that period
de... a... — from... to...
4) (al especificar material, contenido, composición)una inyección de morfina — an injection of morphine, a morphine injection
5) (expresando causa, modo)de dos en dos or (CS) de a dos — two at a time
de a poco/de a uno — (CS) little by little/one by one
6)a) (introduciendo cualidades, características)¿de qué color lo quiere? — what color do you want it?
la chica de azul/del abrigo rojo — the girl in blue/in the red coat
b) ( refiriéndose a una etapa en la vida) as7) (indicando uso, destino, finalidad)¿qué hay de postre? — what's for dessert?
8)a) (al definir, especificar)¿qué tal vamos de tiempo? — how are we doing for time?
es fácil/difícil de pronunciar — it's easy/difficult to pronounce
b) ( sentido partitivo) of¿quién de ustedes fue? — which (one) of you was it?
9) ( con sentido ponderativo)lo encontré de viejo...! — he seemed so old!
qué de coches! — (fam) what a lot of cars!
10)a) ( con cifras)pagan un interés del 15% — they pay 15% interest o interest at 15%
b) ( en comparaciones de cantidad) thancuesta más de £100 — it costs more than o over £100
pesa menos de un kilo — it weighs less than o under a kilo
un número mayor/menor de 29 — a number over/under 29
c) ( con un superlativo)12) ( en calidad de) as13) (en expresiones de estado, actividad)estamos de limpieza general/fiesta — we're spring-cleaning/having a party
14) ( en oraciones pasivas) by15) ( con sentido condicional)a)de + inf: de haberlo sabido, habría venido antes if I had known o had I known, I would have come earlier; de no ser así no será considerada — otherwise it will not be considered
b)ser de + inf — (expresando necesidad, inevitabilidad)
IIes de esperar que... — it is to be hoped that...
* * *= across, in respect for, of, off, out of, from, featuring.Ex: This arrangement may facilitate browsing across different kinds of materials.
Ex: The author of a document is the person or organisation responsible for its creation, that is, the writer of a text, the illustrator in respect for illustrations and others responsible for the intellectual content of a work.Ex: These institutes brought together some of the most influential people in the field.Ex: Having entered the next state and a highway off the turnpike, he was amazed by the extraordinary flatness of the land, especially in contrast to the hilly terrain he had grown up with back home.Ex: However, out of the enormous abundance of information produced, only 50% is new while the rest is redundant.Ex: From the analysis of some 5760 questions, Wilkinson and Miller developed a 'step approach' to differentiate reference questions according to how many judgmental steps were required to answer them.Ex: The exhibition also contains a group of ink drawings featuring self-portraits and portraits inspired by classical sculpture.* abogado de oficio = legal aid.* actuar de otro modo = do + otherwise.* alabanza de boquilla = lip service.* alabar de boquilla = give + lip service.* autorizado de antemano = pre-authorised [pre-authorized, -USA].* cambiar de una vez a otra = change from + time to time, vary + from time to time.* comenzar de nuevo = start + all over again.* de... a = through.* de abajo hacia arriba = bottom-up.* de abolengo = well-born.* de abordo = in-flight.* de absorción = absorptive.* de acá para allá = back and forth, to and fro.* de acceso público = publicly accessible.* de acceso rápido = fast-access.* de acceso restringido = closed access.* de acción = action-centered.* de acompañante = in tow.* de actitud = attitudinal.* de actuación = for action.* de actualidad = topical.* de acuerdo = okay, granted, all right, in concert, in agreement, okeydokey! [okidoki], in consort.* de acuerdo a = according to.* de acuerdo con = according to, as far as + Nombre + be + concerned, consistent with, in harmony with, in accordance with, in concert with, in keeping with, in line with, in step with, in tune with, by, pursuant to, in concurrence with, based on, in agreement with, as far as + Sujeto + Verbo, in consonance with, in accord with, judging by, to judge by, in conformity with, in + Posesivo + view, judging from.* de acuerdo con el tema = thematically.* de acuerdo con este documento = hereunder.* de acuerdo con esto = accordingly.* de acuerdo con la búsqueda de cadenas de caracteres = on a string search basis.* de acuerdo con la estación del año = seasonally.* de acuerdo con la ley = according to law.* de acuerdo con la tendencia hacia = in the trend towards.* de acuerdo con + Nombre = going on + Nombre.* de acuerdo con + Posesivo + opinión = in + Posesivo + view, in + Posesivo + opinion.* de acuerdo con + Posesivo + parecer = in + Posesivo + view, in + Posesivo + opinion.* de acuerdo con + Posesivo + bolsillo = according to + Posesivo + pocket.* de acuerdo con + Pronombre = in + Posesivo + opinion, in + Posesivo + opinion.* de adaptación = adaptive.* de frica = African.* de Africa occidental = West African.* de agua = water-based.* de aguas profundas = deep-sea.* de ahí = therefrom.* de ahí que = hence.* de ahora en adelante = from now on, from this point on.* de Alaska = Alaskan.* de Albania = Albanian.* de alcance estatal = nationwide [nation-wide].* de alcance nacional = nationwide [nation-wide].* de alcohol = spirit-based.* de alguna forma = in one way or another, one way or another.* de alguna manera = in some sense, in some way, somehow, in any sense, some way.* de alguna otra forma = in any other way.* de algún modo = in any way [in anyway], somehow, after a fashion, in some form, some way.* de algún modo + Adjetivo = otherwise + Adjetivo.* de algún modo u otro = of some sort.* de algún tiempo a esta parte = for some time now.* de algún tipo = of some description.* de algún tipo u otro = of some sort.* de alta alcurnia = well-born.* de alta cuna = well-born.* de alta densidad = high-density.* de alta energía = high energy.* de alta fidelidad = hi-fi.* de alta mar = offshore, sea-going, ocean-going.* de alta potencia = high power.* de alta presión = high-pressured, high-pressure.* de alta productividad = high-performance.* de alta resistencia = heavy-duty.* de alta tecnología = high-tech, high-technology.* de alta tensión = heavy-current.* de alta velocidad = high-speed.* de alto abolengo = well-born.* de alto ahorro energético = energy-saving.* de alto nivel = of a high order, high level [high-level], high-powered.* de alto rango = high-ranking, highly placed.* de alto rendimiento = high-performance, heavy-duty.* de altos vuelos = high-flying, high-powered.* de alto voltaje = high-voltage.* de altura = high, top-notch.* de altura regulable = height-adjustable.* de aluvión = alluvial.* de ámbito estatal = statewide [state-wide].* de amplio alcance = broad in scope.* de antaño = of old, age-old, old-time, of yore, of olden days, of yesteryear, bygone, gone by.* de antemano = in advance (of), beforehand.* de antes de la guerra = pre-war [prewar].* de antigua generación = low-end.* de antiguo = from time immemorial.* de apariencia = cosmetic.* de apariencia engañosa = meretricious.* de aplicación específica = special-purpose.* de aplicación específica a un equipo de ordenador = hardware-based.* de aplicación general = general-purpose, of general application.* de apoyo = enabling, supportive.* de aprovechamiento = exploitative.* de aquel entonces = of that day.* de aquí para allá = back and forth.* de aquí te espero = tremendous, enormous, humongous [humungous], gianormous.* de Arabia Saudí = Saudi Arabian.* de archivo = archival, archive.* de armas tomar = redoubtable.* de arranque = bootable.* de arriba abajo = from top to bottom, from head to toe, from head to foot.* de arriba hacia abajo = top-down.* de ascendencia + Adjetivo = of + Adjetivo + descent.* de asesoramiento = consultative.* de aspecto = looking.* de aspecto antiguo = old-face.* de aspecto complicado = complicated-looking.* de aspecto delgado = lean-looking.* de aspecto digno = dignified.* de aspecto impresionante = impressive-looking.* de aspecto nuevo = new-looking.* de aspecto poco profesional = botched-up.* de aspecto profesional = professional-looking.* de aspecto ruinoso = run-down.* de aspecto solemne = dignified.* de atención básica = preattentive.* de atención primaria = preattentive.* de atrás = rear.* de atrás para adelante = back and forth.* de aupa = royal.* de autodesprecio = self-deprecating.* de autogestión = self-managing.* de autoprotección = self-protective.* de autosuficiencia = self-satisfied.* de baja calidad = poor in detail, low-grade [lowgrade], low-quality, third rate [third-rate], low-end, trashy [trashier -comp., trashiest -sup.].* de baja intensidad = low-intensity [low intensity].* de baja ralea = ignoble.* de bajísima calidad = shoddy.* de bajo consumo = low energy.* de bajo contenido en grasas = low fat.* de bajo crecimiento = low-growing.* de bajo nivel = lower-level, low-level.* de bajo precio = low-priced.* de bajo riesgo = low-risk.* de balde = for free.* de barrio = neighbourhood-based.* de base popular = grassroots [grass-roots].* de bienvenida = salutatory.* de boca en boca = word-of-mouth, by word of mouth.* de bodas = bridal.* de Boole = Boolean.* de bote en bote = packed to capacity, choc-a-block, chock-full, densely packed, packed, packed to the rafters.* de broma = humorously, teasingly.* de bronce = brass.* de buena calidad = good-quality.* de buena disposición = good-natured.* de buena fama = of good repute.* de buena fe = bona fide, in good faith.* de buena manera = good-humouredly, good-humoured.* de buena reputación = of good repute.* de buenas = on good terms.* de buenas a primeras = right off the bat, suddenly, without warning, all of a sudden, just like that.* de buena vecindad = neighbourly [neighborly, -USA].* de buena voluntad = in good faith.* de buen corazón = kind-hearted, good-hearted, big-hearted.* de buen grado = willing, good-humouredly, good-humoured, good-naturedly.* de buen gusto = tasteful.* de buen humor = good-humouredly, good-humoured, in good humour.* de buenos modales = well-mannered.* de buen vecino = neighbourly [neighborly, -USA].* de buen ver = good looking.* de bulla y corriendo = in a rush.* de caballo = huge, humongous [humungous], massive, gianormous.* de cabo a rabo = lock, stock and barrel, from head to toe, from head to foot.* de cachondeo = teasingly.* de cada día = day to day [day-to-day].* de cada + Número + veces + Número = Número + times out of + Número.* de caderas anchas = wide-hipped.* de cajón = no-brainer.* de calidad = authoritative, qualitative, quality, well-made, high-end, quality assured, value-added.* de calidad inferior = low-grade [lowgrade], substandard [sub-standard], low-end.* de calidad superior = best-quality, top quality.* de camino = on the way, while we're at it.* de camino a = en route for, on + Posesivo + way to, en route to.* de campo = free-range.* de campos fijos = fixed-field.* de campus = campus-wide [campuswide].* de capa caída = at a low ebb, in (the) doldrums.* de capa y espada = cloak-and-dagger.* de capital importancia = momentous, of cardinal importance.* de cara a = face-to-face [face to face], facing.* de carácter = in character.* de carácter público = state-owned, government-owned, state-run, government-run, publicly owned [publicly-owned], publicly supported, publicly held.* de carne = meaty [meatier -comp., meatiest -sup.].* de carne y hueso = flesh-and-blood.* de castigo = punitive.* de casualidad = by accident, by a fluke, by chance, accidentally, by a stroke of (good) luck, by luck.* de causas desconocidas = idiopathic.* de cerámica = ceramic.* de cerca = at close range, at close quarters.* de chiripa = by a fluke, by a stroke of (good) luck, by chance, by luck.* de cierto tipo = of a sort, of sorts.* de cinco años = five yearly [five-yearly].* de cinco días de duración = five-day.* de cinco estrellas = 5-star [five-star].* de cinco meses de duración = five-month-long.* de civil = in plain clothes.* de clasificación = classificatory.* de clausura = cloistered.* de clausura de congreso = end-of-conference.* de cobre = cupric.* de cojones = badass.* de colegas = collegial, buddying.* de Colombia = Colombian.* de color = coloured [colored, -USA], non-white [nonwhite], full-colour, in colour.* de color crema = creamy [creamier -comp., creamiest -sup.], creamy [creamier -comp., creamiest -sup.], cream-coloured.* de color de bronce = brassy.* de colores = full-colour, multi-colour [multi-color -USA].* de colores vivos = colourful [colorful, -USA].* de colorines = brightly coloured.* de color marroncillo = brownish tinged.* de color rojo = red-coloured.* de color rosa = rose-coloured.* de color verde botella = bottle green.* de color verde oscuro = bottle green.* de color y textura parecidos al carbón = carbonaceous.* de comienzos de + Expresión Temporal = earliest + Expresión Temporal.* de cómo = as to how.* de compañeros = collegial.* de complicidad = knowing.* de comportamiento = behavioural [behavioral, -USA].* de comportamiento impecable = prim and proper.* de conceptos = concept-based.* de conceptos múltiples = multiple-concept.* de conducta = behavioural [behavioral, -USA].* de confianza = reliable, trusted, trusting, reputable.* de confirmación = confirmatory.* de conformidad con = in compliance with, in keeping with.* de conformidad con eso = accordingly.* de conífera = coniferous.* de construcción básica = brick and frame.* de construcción sólida = solidly-built.* de consulta fácil = scannable.* de consulta mediante órdenes = command-based.* de consumo = consumptive.* de contenido enriquecido = content-enriched.* de contrabando = bootleg.* de contrapunto = contrapuntal.* de Corea = Korean.* de Corea del Sur = South Korean.* de corral = free-range.* de corta duración = short term [short-term].* de corte + Adjetivo = of a + Adjetivo + nature.* de cosecha propia = home-grown [home grown/homegrown].* de costa a costa = coast-to-coast.* de coste cero = zero-cost.* de costumbre = usual, usually.* de creación = authorial.* de crecimiento continuo = steadily growing.* de crecimiento más rápido = fastest-growing.* de crecimiento rápido = fast-growing, fast-evolving.* de cría intensiva = battery-caged.* de crianza intensiva = battery-caged.* de Crimea = Crimean.* de cristal = glass.* de crucial importancia = crucially important.* de cualquier forma = in any event, in any way [in anyway], in any case, in any way at all.* de cualquier forma posible = in any and all ways.* de cualquier manera = anyhow, higgledy-piggledy, willy-nilly, in any way at all, in any way [in anyway].* de cualquier modo = however, either way.* de cualquier tipo = in any way [in anyway], in all forms.* de cuando en cuando = every once in a while, every so often, every now and then, every now and again.* de cuatro días de duración = four-day.* de cuatro estrellas = four-star.* de Cuba = Cuban.* de cuerpo largo = long-bodied.* de deficiente calidad = poor-quality, of poor quality.* de delante hacia atrás = front to back, fore and aft.* de densidad doble = double-density.* de dentro hacia fuera = inside outwards.* de derechas = right-wing.* de derecho = de jure [iure].* de derecho pero no de hecho = in name only.* de desarrollo = developmental.* de desarrollo autónomo = self-evolving.* de desarrollo rápido = fast-evolving.* de descargo = exonerating, exculpatory.* de desconexión = cut-off.* de descubrimiento reciente = newly-discovered.* de desecho = discarded.* de desempate = tie-breaker [tiebreaker], tie-breaking [tiebreaking].* de desguace = written-off.* de despedida = valedictory.* de día = in the daytime, during the daytime, during daytime.* de día a día = from day to day.* de diámetro = in diameter.* de diario = everyday.* de día y de noche = day and night, night and day.* de diesel = diesel-powered.* de diferente modo = differently.* de diferentes niveles = multi-tiered [multitiered], multi-tier [multitier].* de diferentes tonalidades de gris = grey scale [gray scale].* de difícil solución = intractable.* de dinero = well-to-do, well-off.* de dirección = directorial, administrative.* de diseño abierto = open-plan, open-planned.* de diversa índole = kaleidoscopic, of one type or another, of one sort or another, of one kind or another.* de diversos tipos = of one type or another, of one sort or another, of one kind or another.* de diverso tipo = of one type or another, of one sort or another, of one kind or another.* de doble cara = double-hinged, double-sided.* de doble filo = double-edged.* de doble hoja = double-hinged.* de doble sentido = double-edged, two-way.* de doble uso = dual-use.* de dolor = in pain.* de dominio público = publicly owned [publicly-owned].* de donde = whence, whence, from whence.* ¿de dónde si no...? = where else...?, where else...?.* de dos caras = two-sided, two-faced.* de dos días de duración = two-day [2-day].* de dos en dos = two at a time.* de dos letras = two-letter.* de dos niveles = two-tier.* de dos páginas = two-page.* de dos partidos políticos = bipartisan [bi-partisan].* de dos patas = two-legged.* de dos piernas = two-legged.* de dos pies = two-legged.* de dos plantas = two-storey [two-story].* de dos tonalidades = bitonal.* de dos tonos = bitonal.* de dos volúmenes = two-volume.* de duelo = in mourning.* de duración limitada = timebound [time-bound].* de Ecuador = Ecuadorian.* de edad = elderly.* de edad avanzada = over the hill.* de edad escolar = school-age.* de edad mediana = middle-aged.* de edad universitaria = college-age.* de elaboración de políticas = policy-forming.* de ello = thereof, therefrom.* de ellos = theirs.* de embalsamar = embalming.* de emisor a receptor = downstream.* de encaje = lacy.* de enmienda = amendatory.* de ensueño = dream-like [dreamlike], picture-perfect.* de entonces = of the day.* de entreguerras = interwar.* de entre los nuestros = in our ranks.* de entretenimiento = recreational.* de envergadura = heavy lifting.* de época = vintage.* de epopeya = epic.* de esa época = of the period.* de escándalo = outrageous.* de ese modo = in doing so, in this,, thereby.* de eso = thereof.* de espaldas anchas = broad-shouldered.* de especial importancia = of particular note.* de espíritu cívico = public-spirited.* de espíritu comunitario = public-spirited.* de espíritu libre = free-spirited.* de esta forma = in this fashion, in this manner, in this way.* de esta manera = in this fashion, in this manner, in this way.* de este modo = accordingly, by so doing, by this means, in so doing, in this fashion, in this manner, thereby, this way, thus, this way round, in this way, by doing so, in these ways, this is how, in doing so.* de este modo, de esta forma, de esta manera = in this way.* de esto, de lo otro y de lo de más allá = about this and that and everything else.* de Estonia = Estonian.* de esto y de lo otro = about this and that.* de estructura de acero = steel-framed.* de estructura de madera = timber-framed.* de Europa del Este = Eastern European.* de Europa Occidental = Western-European, West European.* de evaluación = evaluative.* de éxito = successful.* de éxito asegurado = sure-fire [surefire].* de éxito garantizado = sure-fire [surefire].* de éxito seguro = sure-fire [surefire].* de expansión = expanded.* de explotación = exploitative.* de extensión = in length.* de extensión normal = standard-length.* de extremada urgencia = serious.* de fabricación casera = homemade.* de fácil acceso = easily available, over the counter, handy.* de fácil alcance para = within easy reach of.* de fácil manejo = liftable.* de facto = de facto.* de fama = of note.* de fama internacional = of international renown.* de fama mundial = world-renowned, internationally renowned, world-renown.* de felpa = plush.* de fiar = legit.* de fichas = card-based.* de fijación de normas = standard(s) setting.* de final de año = end-year.* de final de mes = end-of-the-month.* de finales del siglo XIX y principios del XX = turn-of-the-century.* de fin de año = end of the year.* de fin de milenio = millennial.* de forma = in form.* de forma abrumadora = overwhelmingly.* de forma aceptable = adequately, acceptably.* de forma adecuada = adequately, fitly, appropriately.* de forma alternada = in alternating fashion.* de forma alternativa = alternatively.* de forma anónima = anonymously.* de forma aplastante = overwhelmingly.* de forma apreciable = markedly.* de forma apropiada = properly, fitly, appropriately.* de forma audible = audibly.* de forma autónoma = autonomously.* de forma caprichosa = capriciously.* de formación = formative.* de forma clara = clearly.* de forma cognitiva = cognitively.* de forma colegiada = collegially.* de forma combinada = in combination.* de forma competitiva = competitively.* de forma complemenetaria = complimentarily.* de forma completa = in full.* de forma completa, en su totalidad, completamente, por extenso = in full.* de forma concisa = concisely.* de forma conjunta con = in partnership with.* de forma considerable = considerably.* de forma continuada = continuously.* de forma cuadrada = squarish, square-shaped.* de forma deductiva = deductively.* de forma desastrosa = disastrously.* de forma deshonesta = dishonestly.* de forma diferente = differently shaped.* de forma digital = digitally.* de forma divertida = funnily.* de forma económica = cost-effectively.* de forma errática = erratically.* de forma escandalosa = outrageously.* de forma especulativa = speculatively.* de forma estructurada = in a structured fashion.* de forma exquisita = exquisitely.* de forma extraña = oddly, funnily.* de forma federal = federally.* de forma general = widely, bulk.* de forma global = holistically.* de forma graciosa = funnily.* de forma gratis = on a complimentary basis.* de forma gratuita = on a complimentary basis.* de forma grotesca = grotesquely.* de forma heterogénea = heterogeneously [heterogenously].* de forma heurística = heuristically.* de forma humorística = in a humorous vein.* de forma imaginativa = imaginatively.* de forma indirecta = circuitous route.* de forma inesperada = out of the blue, like a bolt out of the blue, like a bolt from the blue.* de forma innata = innately.* de forma irregular = erratically.* de forma lamentable = miserably.* de forma lógica = in a meaningful way.* de forma mágica = magically.* de forma mecánica = mechanically.* de forma mordaz = pungently.* de forma mordaz, mordazmente, con sarcasmo = pungently.* de forma muy parecida a = in much the same way as.* de forma muy similar a = in much the same way as.* de forma negativa = in a negative light.* de forma neutral = neutrally.* de forma notoria = markedly.* de forma opcional = optionally.* de forma óptima = optimally.* de forma personalizada = on a one-to-one basis.* de forma poco ética = unethically.* de forma poco imaginativa = unimaginatively.* de forma poco profesional = unprofessionally.* de forma poco razonable = unreasonably.* de forma positiva = in a positive light, constructively.* de forma práctica = pragmatically.* de forma precisa = precisely.* de forma provocativa = provocatively.* de forma puntual = occasionally, when necessary.* de forma que = in ways that.* de forma que resulta más fácil de entender = in digestible form.* de forma rara = oddly, funnily.* de forma recíproca = reciprocally.* de forma rentable = cost-effectively.* de forma residual = residually.* de forma ridícula = grotesquely.* de forma saludable = healthily.* de forma sana = healthily.* de forma significativa = to any significant extent, to a significant extent.* de forma sistemática = in a systematic fashion.* de forma sofisticada = sophisticatedly.* de forma subconsciente = subconsciously.* de forma sublime = subliminally.* de forma suscinta = in brief.* de forma terapéutica = therapeutically.* de forma tosca = in crude form.* de forma trágica = tragically.* de fotograma completo = full-frame.* de fotograma doble = half-frame.* de frente = head-on, frontal.* de fuera = outside, off-side.* de fuera de la ciudad = out-of-town.* de fuerza = forceful.* de funcionamiento = operating, operational.* de fundamental importancia = of prime importance, critically important.* de gala = gala.* de Galileo = Galilean.* de Gambia = Gambian.* de gas = gas-powered.* de generación a generación = from generation to generation.* de generación en generación = from generation to generation.* de geofísica = geophysical.* de gestión = managerial, back-office.* de gestión del museo = curatorial.* de Glasgow = Glaswegian.* de golpe = in one lump, all at once, all at once.* de grado básico = junior grade.* de gran ahorro energético = energy-saving.* de gran belleza = scenic.* de gran calibre = high-calibre.* de gran calidad = high-quality, high-grade [high grade], high-calibre.* de gran capacidad = large-capacity, high capacity.* de gran colorido = brightly coloured.* de gran corazón = big-hearted.* de gran efecto = wide-reaching.* de gran éxito comercial = high selling.* de gran formato = oversized, oversize.* de gran impacto = high impact [high-impact].* de gran influencia = seminal.* de granja = free-range.* de gran lucidez = clear-sighted.* de gran lujo = top-class.* de gran potencia = high-powered.* de gran repercusión = far-reaching, wide-reaching, far-ranging.* de gran talento = talented.* de gran valor = highly valued, highly valuable.* de gran valor histórico = of great historical value.* de gran venta = high selling.* de guardia = on duty, duty + Profesión, on call.* de guasa = teasingly.* de habla afrikaans = Afrikaans-speaking.* de habla alemana = German-speaking.* de habla francesa = French-speaking.* de habla inglesa = English-speaking.* de habla portuguesa = Portuguese-speaking.* de hace años = of years ago.* de hace muchos años = long-standing.* de hace mucho tiempo = age-old, long-lost.* de hace siglos = of yore.* de hace varios siglos = centuries-old.* de hasta + Número = of up to + Número.* de hecho = actually, as a matter of fact, as it happened, de facto, in actual fact, in effect, in fact, indeed, in point of fact, in actuality, as it happens, as it is, effectively, for all intents and purposes, to all intents and purposes, for that matter.* de hierbas = herbal.* de hierro = iron, ferric.* de higos a brevas = once in a blue moon.* de hoja caduca = deciduous.* de hoja perenne = evergreen.* de hojas largas = long-leaved.* de Homero = Homeric.* de hongos = fungal.* de horticultura = horticultural.* de hoy = present-day.* de hoy día = of today.* de hoy en adelante = as from today.* de hoy en día = of today.* de huelga = striking.* de humor = funny [funnier -comp., funniest -sup.].* de ida y vuelta = return, round-trip.* de ideas afines = like-minded.* de igual a igual = as a peer.* de igual forma = in like manner, in a like manner, in like fashion, in like vein.* de igual longitud = of equal length.* de igual manera = by the same token, in like fashion, in like manner, in like vein, in equal measure(s).* de igual modo = alike, equally, in like fashion, in like manner, in like vein.* de igual modo que = just as, just as well... as..., along the lines of, on the lines (of).* de igual + Nombre = equally + Adjetivo.* de ilusiones vive el hombre = We are such stuff as dreams are made on.* de imitación = copycat.* de importancia = of note, of consequence.* de importancia creciente = of growing importance.* de importancia crucial = crucially important.* de importancia fundamental = critically important.* de improviso = unawares, spur-of-the-moment, on the spur of the moment, unexpectedly.* de incalculable valor = priceless.* de incógnito = incognito.* de inferior calidad = low-end, sub-par.* de inflexión = inflexional [inflectional].* de inmediato = immediately.* de inspiración = inspirational.* de interés especial = of particular concern, special-interest.* de intereses similares = of like interest.* de interés general = general-interest, of general interest.* de interés humano = human interest.* de interés periodístico = newsworthy.* de investigación = exploratory.* de isótopos = isotopic.* de izquierdas = left-wing, leftist, lefty.* de jabón = soapy [soapier -comp., soapiest -sup.].* de jarana = out on the town, a (late) night out on the town.* de juerga = out on the town, a (late) night out on the town.* de Kenia = Kenyan.* de la "a" a la "zeta" = a to z [a/z o a-z].* de la adolescencia = teenage.* de la alcaldía = mayoral.* de la cabeza a los pies = from head to foot, from head to toe.* de la cara = facial.* de la Ceca a la Meca = from pillar to post.* de la clase blanca, protestante y anglosajona americana = WASPish.* de la cóclea = cochlear.* de la columna vertebral = spinal.* de la comedia = comedic.* de la corteza = crustal, cortical.* de la cría de aves = avicultural.* de la duramadre = dural.* de la edad media = dark-age.* de la embajada = ambassadorial.* de la época = of the time(s), of the day.* de la época isabelina = Elizabethan.* de la época victoriana = Victorian.* de la espina dorsal = spinal.* de la extensión de un libro = book-length.* de la fama al olvido = riches to rags.* de la forma más difícil = the hard way.* de la forma más fácil = the easy way.* de la fortuna a la pobreza = riches to rags.* de la fóvea = foveal.* de la gama alta = high-end.* de la gama baja = low-end.* de la gama inferior = low-end.* de la guerra = wartime [wart-time].* de la hipótesis = hypothesised [hypothesized, -USA].* de la localidad = locally based [locally-based].* de la malaria = malarial.* de la mama = mammary.* de la mandíbula inferior = mandibular.* de la mandíbula superior = maxillar, maxillary.* de la manera normal = in the normal manner.* de la mañana = a.m. (latín - ante meridiam), in the morning.* de la máquina y el hombre = human-machine.* de la marina = marine.* de la mejor forma posible = to the best of + Posesivo + abili* * *de1A(en relaciones de pertenencia, posesión): la casa de mi hermano/de mis padres/de la actriz my brother's/my parents'/the actress's houseel rey de Francia the king of Franceel cumpleaños de Luis Luis's birthdayel cumpleaños de la esposa de un compañero a colleague's wife's birthday, the birthday of the wife of one of my colleaguesno es de él/de ella/de ellos it isn't his/hers/theirssu padre de usted ( frml); your fatherun amigo de mi hijo a friend of my son'ses un amigo de la familia he's a friend of the family o a family friendun estudiante de quinto año a fifth-year studentel nieto de los Arteaga the Arteagas' grandsonla mesa de la cocina the kitchen tablela correa del perro the dog's leashun avión de Mexair a Mexair planela tapa de la cacerola the saucepan lidlas calles de la capital the streets of the capital, the capital's streetsla subida de los precios the rise in pricesal término de la reunión at the end of the meetingBla ciudad de Lima the city of Limael aeropuerto de Barajas Barajas airportel mes de enero the month of Januaryel imbécil de tu hermano that stupid brother of yours, your stupid brotherel bueno de Ricardo le aguanta cualquier cosa Ricardo is so good, he puts up with anything from her2(en exclamaciones): ¡pobre de él! poor him!¡triste de quien no conozca ese sentimiento! ( liter); pity the person who has never experienced that feeling! ( liter)C(con apellidos): Sra. Mónica Ortiz de Arocena ≈ Mrs Mónica Arocenalos señores de Rucabado ( frml); Mr and Mrs Rucabadolas señoritas de Paz ( frml); the Misses Paz ( frml) [de is also part of certain surnames like de León and de la Peña]DA1(expresando procedencia, origen): volvía de clase/del banco I was on my way back from my class/from the bankes de Bogotá she's from Bogotá, she comes from Bogotálo saqué de la biblioteca I got it out of the librarylo recogió del suelo she picked it up off the floormis amigos de América my American friends, my friends from Americahe recibido carta de Julia I've had a letter from Juliaun hijo de su primera mujer a son by his first wifeal salir de la tienda as he left the storeDE … A …:de aquí a tu casa from here to your house2 (en el tiempo) fromun amigo de la infancia a childhood frienddata del siglo XVII it dates from the 17th centuryla literatura de ese período the literature of o from that periodlo conozco de cuando estuve en Rosales I know him from when I was in Rosalesde un día para otro from one day to the nextDE … A …:está abierto de nueve a cinco it's open from nine to five o between nine and fivede aquí a que termine tenemos para rato it'll be a while yet before he finishes, he won't be finished for a while yetB(expresando causa): murió de viejo he died of old ageverde de envidia green with envyestaba ronco de tanto gritar he was hoarse from shouting so mucheso es de comer tan poco that's what comes from o of eating so littleA(introduciendo cualidades, características): es de una paciencia increíble he is incredibly patient, he is a man of incredible patienceun chiste de muy mal gusto a joke in very bad tasteobjetos de mucho valor objects of great valueun pez de agua dulce a freshwater fish¿de qué color lo quiere? what color do you want it?tiene cara de aburrido he looks boredese gesto es muy de su madre that gesture is very reminiscent of his mothertienes cosas de niño malcriado sometimes you act like a spoiled childuna botella de un litro a liter bottleun niño de tres meses a three-month-old childdéme de las de 200 pesos el kilo give me some of those o some of the ones at 200 pesos a kilola chica del abrigo rojo the girl with o in the red coatla señora de azul the lady in blueun hombre de pelo largo a man with long hairun anciano de bastón an old man with a stick [de is part of many compounds like cinturón de seguridad, hombre de negocios, válvula de escape, etc ]B(al especificar material, contenido, composición): una mesa de caoba a mahogany tableuna inyección de morfina an injection of morphine, a morphine injectionel complemento ideal de todo plato de pescado the ideal complement to any fish dishson de plástico they're (made of) plasticun curso de secretariado a secretarial coursenos sirvió una copa de champán she gave us a glass of champagneuna colección de sellos a stamp collection, a collection of stampsun millón de dólares a million dollarsC(con sentido ponderativo): ¡lo encontré de viejo …! he seemed so old!¡qué de coches! ( fam); what a lot of cars!D(al definir, especificar): tuvo la suerte de conseguirlo she was lucky enough to get itaprieta el botón de abajo press the bottom buttonE1(con cifras): el número de estudiantes es de 480 the number of students is 480, there are 480 studentspagan un interés del 15% they pay 15% interest o interest at 15%cuesta más de £100 it costs more than o over £100pesa menos de un kilo it weighs less than o under a kiloun número mayor/menor de 29 a number over/under 293(en expresiones de modo): lo tumbó de un golpe he knocked him down with one blowsubió los escalones de dos en dos he went up the stairs two at a timede a poco (CS); little by little, gradually4(CS): de a cuatro/ocho/diez: colócalos de a dos/cuatro put them in twos/foursentraron de a uno they went in one by one o one at a time [de is part of many expressions entered under frente2 m A 2. (↑ frente (2)), improviso, prisa etc]F (en calidad de) asestá de profesor en una academia he's working as a teacher in a private schoolle ofrecieron un puesto de redactor they offered him a job as an editorhace de enanito en la obra he plays (the part of) a dwarf in the playle habló de hombre a hombre he talked to him man to manG1(limitando lo expresado a determinado aspecto): es muy bonita de cara she has a pretty facees corto de talle/ancho de hombros he's short-waisted/broad-shoulderedes sorda de un oído she's deaf in one ear¿qué tal vamos de tiempo? how are we doing for time?tiene dos metros de ancho it's two meters wide2(refiriéndose a una etapa de la vida): de niño as a child, when he was a childH(en expresiones de estado, actividad): estaba de mal humor she was in a bad moodestamos de limpieza general we're spring-cleaning [de is part of many expressions entered under juerga, picnic, obra etc]I(indicando uso, destino, finalidad): el cepillo de la ropa the clothes brushel trapo de limpiar la plata the cloth for cleaning the silverlo sirvió en copas de champán he served it in champagne glassesdales algo de comer give them something to eat¿qué hay de postre? what's for dessert? [de is part of many compounds like cuchara de servir, máquina de coser, saco de dormir, etc]una novela de Goytisolo a novel by Goytisolo, a Goytisolo novelseguidos del resto de la familia followed by the rest of the familyuna casa rodeada de árboles a house surrounded by treesviene acompañado de arroz it is served with riceacompañado de su señora esposa ( frml); accompanied by his wifeA1 (sentido partitivo) of¿quién de ustedes fue? which (one) of you was it?se llevó uno de los míos she took one of mineel mayor de los Rodríguez the eldest of the Rodríguez childrenun cigarrillo de ésos que apestan one of those cigarettes that stink2(con un superlativo): eligió el más caro de todos she chose the most expensive one of allla ciudad más grande del mundo the biggest city in the worldB(refiriéndose a una parte del día): a las once de la mañana/de la noche at eleven in the morning/at nightduerme de día y trabaja de noche she sleeps during the day and works at nightsalieron de madrugada they left very early in the morningA DE + INF:de haberlo sabido, habría venido antes if I had known, I would have come earlier o had I known, I would have come earlierde no ser así no será considerada otherwise it will not be consideredde continuar este estado de cosas if this state of affairs persistsB SER DE + INF(expresando necesidad, inevitabilidad): es de esperar que … it is to be hoped that …, one hopes that …no son de fiar they are not to be trustedes de destacar la actuación de Marta Valverde Marta Valverde's performance is worthy of noteCde2* * *
Del verbo dar: ( conjugate dar)
dé es:
1ª persona singular (yo) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) imperativo
Multiple Entries:
dar
de
dé
dar ( conjugate dar) verbo transitivo
1
déme un kilo de peras can I have a kilo of pears?;
See Also→ conocer verbo transitivo 3 b, entender verbo transitivo
2
‹información/idea› to give
3
4 ( conceder) ‹prórroga/permiso› to give;
nos dieron un premio we won o got a prize
5
◊ ¿le diste las gracias? did you thank him?, did you say thank you?;
dales saludos give/send them my regards;
tuve que déle la noticia I was the one who had to break the news to himb) (señalar, indicar): me da ocupado or (Esp) comunicando the line's busy o (BrE) engaged;
1
‹ dividendos› to pay;
b) (AmL) ( alcanzar hasta):◊ da 150 kilómetros por hora it can do o go 150 kilometres an hour;
venía a todo lo que daba it was travelling at full speed;
ponen la radio a todo lo que da they turn the radio on full blast
2 (causar, provocar) ‹placer/susto› to give;
‹ problemas› to cause;
el calor le dio sueño/sed the heat made him sleepy/thirsty
1 ( presentar) ‹ concierto› to give;◊ ¿qué dan esta noche en la tele? what's on TV tonight? (colloq);
¿dónde están dando esa película? where's that film showing?
2
‹baile/banquete› to hold;
‹ discurso› (AmL) to make
ver tb clase 4
( realizar la accion que se indica) ‹ grito› to give;
dame un beso give me a kiss;
ver tb golpe, paseo, vuelta, etc
( considerar) dé algo/a algn por algo:
ese tema lo doy por sabido I'm assuming you've already covered that topic;
¡dalo por hecho! consider it done!
verbo intransitivo
1
[ventana/balcón] to look onto, give onto;
[fachada/frente] to face
2 (ser suficiente, alcanzar) dé para algo/algn to be enough for sth/sb;
dé de sí ‹zapatos/jersey› to stretch
3 ( arrojar un resultado):
¿cuánto da la cuenta? what does it come to?;
a mí me dio 247 I made it (to be) 247
4 ( importar):
¡qué más da! what does it matter!;
¿qué más da? what difference does it make?;
me da igual I don't mind
5 ( en naipes) to deal
1
( como castigo) to smack sb;
el balón dio en el poste the ball hit the post
2 (accionar, mover) déle a algo ‹a botón/tecla› to press sth;
‹ a interruptor› to flick sth;
‹a manivela/volante› to turn sth
3
‹ solución› to hit upon, find;
‹ palabra› to come up with
4 (hablando de manías, ocurrencias) déle a algn por hacer algo ‹por pintar/cocinar› to take to doing sth;◊ le ha dado por decir que … he's started saying that …
5 [sol/luz]:
la luz le daba de lleno en los ojos the light was shining right in his eyes
darse verbo pronominal
1 ( producirse) [fruta/trigo] to grow
2 ( presentarse) [oportunidad/ocasión] to arise
3 ( resultar) (+ me/te/le etc):
◊ dárselas de algo: se las da de valiente/de que sabe mucho he likes to make out he's brave/he knows a lot;
dárselas de listo to act smartb) (golpearse, pegarse):
se dieron contra un árbol they crashed into a tree;
se dio dé un golpe en la rodilla he hit his knee
( considerarse) dése por algo:
ver tb aludir a, enterado 1
de 1 preposición
1a) (pertenencia, posesión):
el rey dé Francia the king of France;
no es dé él it isn't his;
es un amigo dé mi hijo he's a friend of my son's;
un estudiante dé quinto año a fifth-year student;
la tapa dé la cacerola the saucepan lid;
un avión dé Mexair a Mexair plane
el aeropuerto dé Barajas Barajas airport;
el mes dé enero the month of January
2
◊ es dé Bogotá she's/she comes from Bogotá;
una carta dé Julia a letter from Julia;
un amigo dé la infancia a childhood friend;
la literatura dé ese período the literature of o from that period;
dé aquí a tu casa from here to your houseb) (material, contenido, composición):
una mesa dé caoba a mahogany table;
un vaso dé agua a glass of water;
un millón dé dólares a million dollarsc) (causa, modo):
dé tanto gritar from shouting so much;
verde dé envidia green with envy;
temblando dé miedo trembling with fear;
dé memoria by heart;
lo tumbó dé un golpe he knocked him down with one blow
rodeada dé árboles surrounded by trees
3a) (cualidades, características):
objetos dé mucho valor objects of great value;
¿dé qué color lo quiere? what color do you want it?;
tiene cara dé aburrido he looks bored;
una botella dé un litro a liter bottle;
la chica dé azul the girl in blueb) (al definir, especificar):
tiene dos metros dé ancho it's two meters wide;
es fácil de pronunciar it's easy to pronounce;
uno dé los míos one of mine;
el mayor dé los Soto the eldest of the Soto children
4a) ( con cifras):◊ pagan un interés dél 15% they pay 15% interest o interest at 15%
◊ más dé £100 more than o over £100;
pesa menos dé un kilo it weighs less than o under a kilo;
un número mayor/menor dé 29 a number over/under 29c) ( con un superlativo):
la ciudad más grande dél mundo the biggest city in the world
◊ dé día/noche during the day/at night;
dé madrugada early in the morning
5
hace dé rey en la obra he plays (the part of) a king in the playb) (en expresiones de estado, actividad):
estamos dé fiesta we're having a partyc) (indicando uso, destino, finalidad):
copas dé vino wine glasses;
ropa dé cama bed clothes;
dales algo dé comer give them something to eat;
¿qué hay dé postre? what's for dessert?
6 ( con sentido condicional):
dé no ser así otherwise
de 2 sustantivo femenino: name of the letter d
dé see◊ dar
dar
I verbo transitivo
1 to give: dame la mano, hold my hand
2 (conceder) to give: mi padre me dio permiso, my father gave me permission
le doy toda la razón, I think he is quite right
3 (transmitir una noticia) to tell
(un recado, recuerdos) to pass on, give
dar las gracias, to thank
4 (retransmitir u ofrecer un espectáculo) to show, put on
5 (organizar una fiesta) to throw, give
6 (producir lana, miel, etc) to produce, yield
(fruto, flores) to bear
(beneficio, interés) to give, yield
7 (causar un dolor, malestar) dar dolor de cabeza, to give a headache
(un sentimiento) dar pena, to make sad
le da mucha vergüenza, he's very embarrassed
8 (proporcionar) to provide: su empresa da trabajo a cincuenta personas, his factory gives work to fifty people
9 (una conferencia, charla) to give
(impartir clases) to teach
(recibir una clase) to have
US to take
10 (presentir) me da (en la nariz/en el corazón) que eso va a salir bien, I have a feeling that everything is going to turn out well
11 (estropear) to ruin: me dio la noche con sus ronquidos, he spoilt my sleep with his snoring
12 (abrir el paso de la luz) to switch on
(del gas, agua) to turn on
13 (propinar una bofetada, un puntapié, etc) to hit, give
14 (aplicar una mano de pintura, cera) to apply, put on
(un masaje, medicamento) to give
15 (considerar) dar por, to assume, consider: lo dieron por muerto, he was given up for dead
ese dinero lo puedes dar por perdido, you can consider that money lost
dar por supuesto/sabido, to take for granted, to assume
16 (la hora, un reloj) to strike: aún no habían dado las ocho, it was not yet past eight o'clock
17 (realizar la acción que implica el objeto) dar un abrazo/susto, to give a hug/fright
dar un paseo, to go for a walk
dar una voz, to give a shout
II verbo intransitivo
1 (sobrevenir) le dio un ataque de nervios, she had an attack of hysterics
2 dar de comer/cenar, to provide with lunch/dinner 3 dar a, (mirar, estar orientado a) to look out onto, to overlook
(una puerta) to open onto, lead to: esa puerta da al jardín, this door leads out onto the garden 4 dar con, (una persona, objeto) to come across: no fuimos capaces de dar con la contraseña, we couldn't come up with the password
dimos con él, we found him 5 dar de sí, (una camiseta, bañador) to stretch, give 6 dar en, to hit: el sol me daba en los ojos, the sun was (shining) in my eyes 7 dar para, to be enough o sufficient for: ese dinero no me da para nada, this money isn't enough for me
♦ Locuciones: dar a alguien por: le dio por ponerse a cantar, she decided to start singing
le dio por nadar, he got it into his head to go swimming
dar a entender a alguien que..., to make sb understand that...
dar la mano a alguien, to shake hands with sb
dar para: el presupuesto no da para más, the budget will not stretch any further
dar que hablar, to set people talking
dar que pensar: el suceso dio que pensar, the incident gave people food for thought
dar a conocer, (noticia) to release
de preposición
1 (pertenencia, posesión) of
la dirección de mis padres, my parents' address
el teclado de este ordenador, this computer's keyboard
la primera página del libro, the first page of the book
2 (material) of: está hecho de madera, it's made of wood
una pajarita de papel, a paper bird
(contenido) un vaso de vino, a glass of wine
3 (asunto) about, on: sabe mucho de economía, she knows a lot about economics
un curso de inglés, an English course
un libro de arte, a book on art
4 (oficio) as: está/trabaja de enfermera, she is working as a nurse
5 (cualidad) una persona de carácter, a person with character
una rubia de pelo largo, a blonde with long hair
6 (procedencia) from: es de Bilbao, he is o comes from Bilbao
de Madrid a Cáceres, from Madrid to Cáceres
7 (parte) un poco de leche, a little milk
un trozo de carne, a piece of meat
8 (causa) with, because of
llorar de alegría, to cry with joy
morir de hambre, to die of hunger
9 (modo) lo bebió de un trago, she downed it in one
un gesto de satisfacción, an expression of satisfaction
10 (localización) el señor de la camisa azul, the man in the blue shirt
la casa de la esquina, the house on the corner
11 (tiempo) a las cinco de la mañana, at five in the morning
de año en año, year in year out
de día, by day
de noche, at night
de miércoles a viernes, from Wednesday to Friday
de pequeño, as a child
12 (finalidad) jornada de reflexión, eve of polling day
libro de consulta, reference book
máquina de escribir, typewriter
13 (instrumento) derribó la puerta de una patada, he kicked the door down
lo mataron de una puñalada, he was stabbed to death
14 (comparación) el discurso fue más largo de lo esperado, the speech was longer than expected
(con superlativo) in
el coche más caro del mundo, the most expensive car in the world
15 (precio) for
un pantalón de dos mil pesetas, a pair of trousers costing two thousand pesetas 16 una avenida de quince kilómetros, an avenue fifteen kilometres long
una botella de litro, a litre bottle
17 (condicional) de haberlo sabido no le hubiera invitado, if I had known I wouldn't have invited him
de no ser así, if that wasn't o weren't the case
de ser cierto, if it was o were true
18 (reiteración) de puerta en puerta, from door to door
de tres en tres, in threes o three at a time
'dé' also found in these entries:
Spanish:
A
- a. C.
- a.m.
- abajo
- abanderada
- abanderado
- abandonar
- abandonarse
- abandono
- abanico
- abarrotar
- abarrotada
- abarrotado
- abarrotería
- abastecer
- abastecerse
- abastecimiento
- abasto
- abatir
- abatimiento
- abatirse
- abdicar
- abertura
- abierta
- abierto
- abismo
- ablandar
- abogar
- abogacía
- abogada
- abogado
- abominar
- abominable
- abono
- abortar
- abrir
- abridor
- abrigo
- abrupta
- abrupto
- absoluta
- absolutamente
- absoluto
- abstenerse
- abstención
- abstinencia
- abstraerse
- abuelo
- abuhardillada
- abuhardillado
English:
A
- A-level
- a.m.
- AA
- abandon
- ABC
- ability
- ablaze
- aboard
- about
- about-face
- about-turn
- above
- abreast
- abroad
- abrupt
- absence
- absent
- absolve
- absorb
- abstain
- abstract
- abundance
- abuse
- AC
- accepted
- access road
- accident
- accidental
- acclaim
- accommodate
- accommodation
- accomplished
- accomplishment
- accordance
- account
- account for
- accountable
- accumulation
- accuracy
- accurate
- accurately
- accuse
- accused
- accusingly
- accustom
- ache
- Achilles heel
- aching
- acid test
* * *1. [posesión, pertenencia] of;el automóvil de mi padre/mis padres my father's/parents' car;es de ella it's hers;la maleta es de Eva the suitcase is Eva's o belongs to Eva;el padre de la niña the girl's father;el director de la empresa the manager of the company, the company's manager;la boda o [m5] el casamiento de un amigo de mi hermano the wedding of a friend of my brother's, a friend of my brother's wedding;un equipo de segunda división a second division team;la comida del gato the cat's food;el título de la novela the novel's title, the title of the novel;la pata de la mesa the table leg;una subida de precios a price rise;los señores de Navarro Mr and Mrs Navarro2. [procedencia, distancia] from;salir de casa to leave home;soy de Bilbao I'm from Bilbao;no soy de aquí I'm not from round here;de la playa al apartamento hay 100 metros it's 100 metres from the beach to the apartment;estamos a 10 kilómetros de Buenos Aires we're 10 kilometres away from Buenos Aires;el rey de España the king of Spain;tuvo dos hijos de su primera esposa he had two children by his first wife;b de Barcelona [deletreando] b for Barcelona3. [en razonamiento]de su sonrisa se deduce que todo ha ido bien you can tell from o by her smile that it all went well;del resultado del experimento concluyo que la fórmula no funciona I infer from the result of the experiment that the formula doesn't workel túnel del Canal the Channel Tunnel;el signo de tauro the sign of Taurus;el puerto de Cartagena the port of Cartagenala señora de verde the lady in green;el chico de la coleta the boy with the ponytail;una actriz de veinte años a twenty-year-old actress;¿de qué tamaño? what size?;un político de fiar a trustworthy politician6. [materia] (made) of;un vaso de plástico a plastic cup;un reloj de oro a gold watch;una mesa de madera a wooden tableun plato de lentejas a plate of lentils8. [precio]he comprado las peras de 80 céntimos el kilo I bought the pears that were 80 cents a kilo;un sello de 50 céntimos a 50-cent stampropa de deporte sportswear;una máquina de escribir a typewriter;una máquina de coser a sewing machine;esta sartén es la del pescado y ésta la de las tortillas this frying pan's for fish and this one's for omelettes10. [asunto] about;hablábamos de ti we were talking about you;libros de historia history books11. [en calidad de] as;trabaja de bombero he works as a fireman;aparece de cosaco he appears as a Cossack, he plays a Cossack;estás muy guapa de uniforme you look very pretty in uniform;al desfile de carnaval iré de Napoleón I'll go as Napoleon in the carnival parade12. [tiempo] [desde] from;[durante] in;trabaja de nueve a cinco she works from nine to five;vivió en Bolivia de 1975 a 1983 she lived in Bolivia between 1975 and 1983, she lived in Bolivia from 1975 to 1983;de madrugada early in the morning;a las cuatro de la tarde at four in the afternoon;trabaja de noche y duerme de día he works at night and sleeps during the day;es de día it's daytime;de niño solía jugar en la calle as a child I used to play in the street;¿qué quieres ser de mayor? what do you want to be when you grow up?;un compañero del colegio a friend from school;Urugde mañana/tarde in the morning/afternoon;Urugde noche at night;Urugayer salimos de noche we went out last night13. [causa] with;morirse de hambre to die of hunger;llorar de alegría to cry with joy;temblar de miedo to tremble with fear;eso es de fumar tanto that's what comes from smoking so much14. [manera, modo] with;de una patada with a kick;rompió el cristal de una pedrada he shattered the window with a stone;de una sola vez in one go;lo bebió de un trago he drank it down in one go;CSurde fácil manejo user-friendly;ponerse de rodillas to kneel down15. [con valor partitivo] of;uno de los nuestros one of ours;varios de nosotros several of us;¿quién de vosotros sabe la respuesta? which of you knows the answer?17. [en valoración]lo tacharon de vulgar they branded him as vulgar, they accused him of being vulgaryo de Eduardo le pediría perdón if I were Eduardo, I'd say sorry to her19. [en comparaciones][con superlativos]más/menos de… more/less than…;el mejor de todos the best of all;el más importante del mundo the most important in the world;la peor película del año the worst film this year o of the year;la impresora más moderna del mercado the most up-to-date printer on the market20. (antes de infinitivo) [condición] if;de querer ayudarme, lo haría if she wanted to help me, she'd do it;de no ser por ti, me hubiese hundido if it hadn't been for you, I wouldn't have made it;de ir a verte, sería este domingo if I do visit you, it'll be this Sunday21. (después de adjetivo y antes de sustantivo) [enfatiza cualidad]el idiota de tu hermano your stupid brother;la buena de Susana good old Susana;¡pobre de mí! poor me!22. (después de adjetivo y antes de infinitivo)es difícil de creer it's hard to believe;una velada imposible de olvidar an unforgettable eveninghas de gastar menos you should spend less24. (antes de complemento agente)una película de Buñuel a film by Buñuel, a Buñuel film;vino acompañado de su familia he was accompanied by his family25. (antes de adverbio de lugar)la fila de delante the front row♦ de no loc conjAm otherwise;dime la verdad, de no te castigaré tell me the truth, otherwise I'm going to punish you* * *deprp1 origen from;de Nueva York from New York;de … a from … to2 posesión of;el coche de mi amigo my friend’s car3 material (made) of;un anillo de oro a gold ring4 contenido of;un vaso de agua a glass of water5 cualidad:una mujer de 20 años a 20 year old woman6 causa with;temblaba de miedo she was shaking with fear7 hora:de noche at night, by night;de día by daytrabajar de albañil work as a bricklayer;de niño as a child9 agente by;de Goya by Goya10 condición if;de haberlo sabido if I’d known11 en aposición:la ciudad de Lima the city of Lima* * *de prep1) : ofla casa de Pepe: Pepe's houseun niño de tres años: a three-year-old boy2) : fromes de Managua: she's from Managuasalió del edificio: he left the building3) : in, ata las tres de la mañana: at three in the morningsalen de noche: they go out at night4) : thanmás de tres: more than threedé dar* * *de prep1. (posesión de alguien) 's2. (posesión de algo) of3. (materia)4. (contenido) of5. (materia, tema)6. (origen, procedencia) from7. (descripción) with / in8. (agente) by10. (con números, una parte) than / of -
16 one
1. noun1) (the number or figure 1: One and one is two (1 + 1 = 2).) uno2) (the age of 1: Babies start to talk at one.) un año
2. pronoun1) (a single person or thing: She's the one I like the best; I'll buy the red one.)2) (anyone; any person: One can see the city from here.)
3. adjective1) (1 in number: one person; He took one book.) un2) (aged 1: The baby will be one tomorrow.) de un año3) (of the same opinion etc: We are one in our love of freedom.) unidos•- one-- oneself
- one-night stand
- one-off
- one-parent family
- one-sided
- one-way
- one-year-old
4. adjective((of a person, animal or thing) that is one year old.) de un año- all one- be one up on a person
- be one up on
- not be oneself
- one and all
- one another
- one by one
- one or two
one1 adj1. unwhy don't we go out together one day soon? ¿por qué no salimos juntos un día de estos?2. único3. mismoone2 num unoone, two, three uno, dos, tresone3 pron1. uno2.which one? ¿cuál?this one / that one éste / ése3. el quetr[wʌn]1 (stating number) un, una2 (unspecified, a certain) un, una, algún,-una3 (only, single) único,-a4 (same) mismo,-a5 (with names) un,-a tal1 (thing) uno,-a■ a red one uno,-a rojo,-a■ this one éste,-a■ that one ése,-a, aquél,-la■ which one? ¿cuál?■ the small one el pequeño, la pequeña■ the other one el otro, la otra2 (drink) una copa3 (person) el, la4 (any person, you) uno, una1 (number) uno\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLall in one de una (sola) piezaa one un caso■ you are a one! ¡eres un caso!a right one un,-a idiotaas one / as one man como un solo hombre, todos a la vezat one with en armonía conin one (combined, together) a la vez, todo en uno 2 (in only one attempt) de una vez, de un golpe 3 (in one mouthful) de un tragoneither one thing nor the other ni carne ni pescadoone after another / one after the other uno,-a detrás de otro,-aone and all todos,-as, todo el mundoone another el uno al otroone at a time de uno en unoone by one de uno,-a en uno,-a, uno,-a tras otro,-ato be one to... ser dado,-a a..., ser de los/las que...■ I'm not one to gossip no me gusta chismorrear, no soy de las que chismorreanone ['wʌn] adjhe only wants one apple: sólo quiere una manzanahe arrived early one morning: llegó temprano una mañanathey're all members of one team: todos son miembros del mismo equipoone and the same thing: la misma cosa4) some: alguno, alguna; un, unaI'll see you again one day: algún día te veré otra vezat one time or another: en una u otra ocasiónone n1) : uno m (número)from day one: desde el primer momentothe one (girl) on the right: la de la derechahe has the one but needs the other: tiene uno pero necesita el otroone pron1) : uno, unaone of his friends: una de sus amigasone never knows: uno nunca sabe, nunca se sabeto cut one's finger: cortarse el dedo2)one and all : todos, todo el mundo3)one another : el uno al otro, sethey loved one another: se amaban4)that one : aquél, aquella5)which one? : ¿cuál?adj.• igual adj.• solo, -a adj.• un tal adj.• uno, -a adj.• único, -a adj.art.• un art.• una art.n.• uno s.m.pron.• alguno pron.• la una (hora) pron.• uno pron.
I wʌn1)a) ( number) uno mhas anybody got five ones? — ¿alguien tiene cinco billetes de un dólar (or un peso etc)?
to be at one with somebody/something — estar* en paz or en armonía con alguien/algo; see also four I
b) ( elliptical use)it was interesting in more ways than one — fue interesante en más de un sentido/en muchos sentidos
I only want the one — sólo quiero uno/una
did you see many cows? - one or two — ¿viste muchas vacas? - alguna que otra
2) (in phrases)as one: they rose as one se pusieron de pie todos a la vez or como un solo hombre; for one por lo pronto; who's going? - well, I am for one ¿quién va? - yo, por lo pronto; in one: it's a TV and a video in one es televisión y vídeo a la vez or todo en uno; one by one — uno a uno, uno por uno
II
1)a) ( stating number) un, unaone button/pear — un botón/una pera
one thousand, three hundred — mil trescientos
b) (certain, particular)one boy was tall, the other short — uno de los niños era alto, el otro era bajo
2)a) ( single)the one and only Frank Sinatra — el incomparable or inimitable Frank Sinatra
my one and only coat is at the cleaners — el único abrigo que tengo or mi único abrigo está en la tintorería
b) ( same) mismo, mismawe drank out of the one glass cup — bebimos del mismo vaso/de la misma taza
3) ( unspecified) un, una4) ( with names)in the name of one John Smith/Sarah Brown — a nombre de un tal John Smith/una tal Sarah Brown
III
1) ( thing)this one — éste/ésta
that one — ése/ésa
which one? — ¿cuál?
the one on the right/left — el/la de la derecha/izquierda
the ones on the table — los/las que están en la mesa
the blue ones — los/las azules
I want the big one — quiero el/la grande
it's my last one — es el último/la última que me queda
he's had one too many — ha bebido de más, ha bebido más de la cuenta
have you heard the one about... ? — ¿has oído el chiste de... ?
he ate all the apples one after another o the other — se comió todas las manzanas, una detrás de otra
2) ( person)the one on the right's my cousin — el/la de la derecha es mi primo/prima
he's a sly one, that Jack Tibbs — es un zorro ese Jack Tibbs
I'm not one to gossip, but... — no me gustan los chismes pero...
one after another o the other — uno tras otro or detrás de otro
IV
pronoun uno, unaone simply never knows — realmente nunca se sabe or uno nunca sabe
[wʌn]one another — each other, each II 2)
1. ADJ1) (=number) un/una; (before sing noun) un•
the last but one — el penúltimo/la penúltima•
one or two people — algunas personas•
that's one way of doing it — esa es una forma or una de las maneras de hacerlo2) (indefinite) un/una, ciertoone day — un día, cierto día
3) (=sole) único•
no one man could do it — ningún hombre podría hacerlo por sí solo•
the one and only difficulty — la única dificultad4) (=same) mismo•
it's all one — es lo mismoit's all one to me — me da igual, me da lo mismo
5) (=united)•
they all shouted as one — todos gritaron a una•
to become one — casarse•
to be one with sth — formar un conjunto con algo2.N (=figure) uno m•
to be at one (with sb) — estar completamente de acuerdo (con algn)to be at one with o.s. — estar en paz consigo mismo
•
to go one better than sb — tomar la ventaja or la delantera a algn•
she's cook and housekeeper in one — es a la vez cocinera y ama de llavesyou've got it in one! * — ¡y que lo digas! *
•
to be one up — (Sport etc) llevar un punto/gol etc de ventajafast I, 1., 1), quick 1., 3), road 1., 2)that puts us one up — (Sport etc) eso nos da un punto/gol etc de ventaja
3. PRON1) (indefinite) uno/unahave you got one? — ¿tienes uno?
his message is one of pessimism — su mensaje es pesimista, el suyo es un mensaje pesimista
•
one after the other — uno tras otro•
one and all — todos sin excepción, todo el mundo•
one by one — uno tras otro, uno a uno•
I for one am not going — yo, por mi parte, no voy•
not one — ni uno•
one of them — uno de elloshe's one of the group — es del grupo, forma parte del grupo
•
the one..., the other... — uno..., el otro...price of one — precio m de la unidad
2) (specific)this one — este/esta
that one — ese/esa, aquel/aquella
which one do you want? — ¿cuál quieres?
who wants these red ones? — ¿quién quiere estos colorados?
In the past the standard spelling for [este/esta], [ese/esa] and [aquel/aquella] as pronouns was with an accent ([éste/ésta],[ése/ésa] and [aquél/aquélla]). Nowadays the [Real Academia Española] advises that the accented forms are only required where there might otherwise be confusion with the adjectives ([este/esta], [ese/esa] and [aquel/aquella]).what about this little one? — ¿y este pequeñito or (esp LAm) chiquito?
3) (relative)the one who, the one that — el/la que
the ones who, the ones that — los/las que
4) (=person)•
you are a one! — ¡qué cosas dices/haces!•
our dear ones — nuestros seres queridos•
the Evil One — el demonio•
you're a fine one! * — ¡menuda pieza estás tú hecho! *•
he's one for the ladies — tiene éxito con las mujeres•
the little ones — los pequeños, los chiquillos•
never a one — ni uno siquiera•
he is not one to protest — no es de los que protestan5)• one another, they kissed one another — se besaron (el uno al otro)
do you see one another much? — ¿se ven mucho?
6) (impers) uno/una* * *
I [wʌn]1)a) ( number) uno mhas anybody got five ones? — ¿alguien tiene cinco billetes de un dólar (or un peso etc)?
to be at one with somebody/something — estar* en paz or en armonía con alguien/algo; see also four I
b) ( elliptical use)it was interesting in more ways than one — fue interesante en más de un sentido/en muchos sentidos
I only want the one — sólo quiero uno/una
did you see many cows? - one or two — ¿viste muchas vacas? - alguna que otra
2) (in phrases)as one: they rose as one se pusieron de pie todos a la vez or como un solo hombre; for one por lo pronto; who's going? - well, I am for one ¿quién va? - yo, por lo pronto; in one: it's a TV and a video in one es televisión y vídeo a la vez or todo en uno; one by one — uno a uno, uno por uno
II
1)a) ( stating number) un, unaone button/pear — un botón/una pera
one thousand, three hundred — mil trescientos
b) (certain, particular)one boy was tall, the other short — uno de los niños era alto, el otro era bajo
2)a) ( single)the one and only Frank Sinatra — el incomparable or inimitable Frank Sinatra
my one and only coat is at the cleaners — el único abrigo que tengo or mi único abrigo está en la tintorería
b) ( same) mismo, mismawe drank out of the one glass cup — bebimos del mismo vaso/de la misma taza
3) ( unspecified) un, una4) ( with names)in the name of one John Smith/Sarah Brown — a nombre de un tal John Smith/una tal Sarah Brown
III
1) ( thing)this one — éste/ésta
that one — ése/ésa
which one? — ¿cuál?
the one on the right/left — el/la de la derecha/izquierda
the ones on the table — los/las que están en la mesa
the blue ones — los/las azules
I want the big one — quiero el/la grande
it's my last one — es el último/la última que me queda
he's had one too many — ha bebido de más, ha bebido más de la cuenta
have you heard the one about... ? — ¿has oído el chiste de... ?
he ate all the apples one after another o the other — se comió todas las manzanas, una detrás de otra
2) ( person)the one on the right's my cousin — el/la de la derecha es mi primo/prima
he's a sly one, that Jack Tibbs — es un zorro ese Jack Tibbs
I'm not one to gossip, but... — no me gustan los chismes pero...
one after another o the other — uno tras otro or detrás de otro
IV
pronoun uno, unaone simply never knows — realmente nunca se sabe or uno nunca sabe
one another — each other, each II 2)
-
17 para
prep.1 for.es para ti it's for youuna mesa para el salón a table for the living roomesta agua no es buena para beber this water isn't fit for drinking o to drinkte lo repetiré para que te enteres I'll repeat it so you understand¿para qué? what for?2 (in order) to.para conseguir sus propósitos in order to achieve his aimslo he hecho para agradarte I did it to please you3 toward.ir para casa to head (for) homesalir para el aeropuerto to leave for the airport4 for (time).tiene que estar acabado para mañana it has to be finished by o for tomorrow5 to.la comida está lista para servir the meal is ready to be servedel atleta está preparado para ganar the athlete is ready to winpres.indicat.3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: parar.pres.subj.3rd person singular (él/ella/ello) Present Subjunctive of Spanish verb: parir.imperat.2nd person singular (tú) Imperative of Spanish verb: parar.* * *1 (finalidad) for2 (uso, utilidad) for■ los cuchillos son para cortar, no para jugar con ellos knives are for cutting, not for playing with■ ¿tienes algo para el dolor de cabeza? have you got anything for a headache?3 (destino, dirección) for, to■ el tren para Toledo sale a las 18.00 the train to Toledo leaves at 18.00■ ¿para dónde vas? where are you going?4 (tiempo, fechas límites) by, before5 (comparación) for1 (finalidad) to, in order to2 (suficiente) enough■ tal como nos han tratado es para no volver nunca más the way they treated us is enough to make you never go back there again\para entonces by thenpara con towards, topara que so that■ déjale una nota a tu madre para que sepa dónde estás leave your mother a note so that she knows where you are¿para qué? what for?■ ¿para qué has comprado eso? what did you buy that for?¡que para qué! familiar very, really, terribly■ ¡hace un frío que para qué! it's freezing■ ¡es más torpe que para qué! she's so clumsy!* * *prep.1) for2) to3) towards4) by•- para detrás
- para que* * *IPREP1) [indicando finalidad, uso] fores demasiado cara para nosotros — it's too dear for us, it's beyond our means
para esto, podíamos habernos quedado en casa — if this is it, we might as well have stayed at home
2)para que —
a) + subjunpara que eso fuera posible tendrías que trabajar mucho — you would have to work hard for that to be possible
b) [en preguntas]¿para qué lo quieres? — why do you want it?, what do you want it for?
¿para qué sirve? — what's it for?
-¿por qué no se lo dices? -¿para qué? — "why don't you tell her?" - "what's the point o use?"
tú ya has pasado por eso, ¿para qué te voy a contar? — you've already been through that, so there's no point o use me telling you
que para qué * —
tengo un hambre que para qué — [uso enfático] I'm absolutely starving *
3) + infina) [indicando finalidad] toestoy ahorrando para comprarme una moto — I'm saving up to buy a motorbike, I'm saving up for a motorbike
no es para comer — it's not for eating, it's not to be eaten
b) [indicando secuencia temporal]el rey visitará Argentina para volar después a Chile — the king will visit Argentina and then fly on to Chile
4) [con expresiones de tiempo]ahora para las vacaciones de agosto hará un año — it'll be a year ago this o come the August holiday
lo tendré listo para fin de mes — I'll have it ready by o for the end of the month
un cuarto para las diez — LAm a quarter to ten
son cinco para las ocho — LAm it's five to eight
5) [indicando dirección]para atrás — back, backwards
el autobús para Marbella — the bus for Marbella, the Marbella bus
ir para casa — to go home, head for home
6) [indicando opiniones]para mí que miente — in my opinion o if you ask me he's lying
7) [en comparaciones]¿quién es usted para gritarme así? — who are you to shout at me like that?
para patatas, las de mi pueblo — if it's potatoes you want, look no further than my home town
para ruidosos, los españoles — there's nobody like the Spaniards for being noisy
8) [indicando trato]para con — to, towards
estar 1., 7), ir 1., 10) IItan amable para con todos — so kind to o towards everybody
* SM paratrooper, para ** * *1) (expresando destino, finalidad, intención) for¿para qué revista escribes? — what magazine do you write for?
¿para qué sirve esto? — what's this (used) for?
¿para qué lo quieres? — what do you want it for?
¿para qué se lo dijiste? — what did you tell him for?
que para qué decirte/hablar — (fam)
tenían un hambre que para qué decirte/hablar — they were starving
2)para + inf — to + inf
está listo para pintar — it's ready to be painted o for painting
3)para que + subj: lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry me; pídeselo - ¿para que me diga que no? ask him for it - so he can say no?; cierra para que no nos oigan — close the door so (that) they don't hear us
4) ( expresando consecuencia) to5) ( expresando suficiencia) forpara + inf: soy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember it; bastante tengo yo (como) para estar ocupándome de ti I've enough problems of my own without having to deal with yours as well; es (como) para matarlo! (fam) I'll kill him! (colloq); para que + subj: basta con que él aparezca para que ella se ponga nerviosa — he only has to appear for her to get flustered
6) (en comparaciones, contrastes)para lo que come, no está gordo — considering how much he eats, he's not fat
para el caso que me hacen...! — for all the notice they take of me...
para + inf: para haber sido improvisado fue un discurso excelente for an off-the-cuff speech it was excellent; ¿quién es él para hablarte así? who does he think he is, speaking to you like that ?; para que + subj: es mucho para que lo haga sola it's too much for you to do it on your own; tanto esforzarme por ellos para que no te lo agradezcan! — after all that effort I made for them they didn't even say thankyou!
7)estar para algo/+ inf — ( indicando estado)
para mí que no viene — if you ask me, he won't come
para su padre, es un genio — in his father's opinion o as far as his father's concerned, he is a genius
¿qué es lo más importante para ti? — what's the most important thing for you?
9)a) ( indicando dirección)empuja para arriba — push up o upward(s)
¿vas para el centro? — are you going to o toward(s) the center?
b) ( en sentido figurado)ya vamos para viejos — we're getting old o getting on
va para los 50 años — she's going o (BrE) getting on for fifty
10) ( en relaciones de tiempo)a) (señalando una fecha, un plazo)estará listo para el día 15 — it'll be ready by o for the 15th
¿cuánto te falta para terminar? — how much have you got left to do?
¿para cuándo espera? — when is the baby due?
b) (AmL exc RPl) ( al decir la hora) to11)a) ( expresando duración)tengo para rato — (fam) I'm going to be a while (yet)
esto va para largo — (fam) this is going to take some time
b) ( con idea de finalidad) for¿qué le regalo para el cumpleaños? — what can I give him for his birthday?
12) ( en secuencias de acciones)se fue para nunca volver — (liter) she went away never to return
* * *= for, for, for the sake of, in order to, in respect of, in the interest(s) of, in the interest(s) of, so as, toward(s), within, in an attempt to, in an effort to, for purposes of, in a bid to, as a means of, in a drive to, in the drive to, if + Nombre + be + to.Ex. For newly created authority entries the date recorded is the date the entry was created.Ex. This gamut of information presents the indexer and user with problems in choosing access points for conference proceedings.Ex. The advocates of ISBD originally argued that it was for the sake of the computer.Ex. Any attempt to organise knowledge must, in order to justify the effort of organisation, have an objective.Ex. It is perhaps fortunate that the array of terms that are used to describe indexes is a little more restricted than the variety of terms used in respect of catalogues.Ex. In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex. In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex. A catalogue code is a systematic arrangement of laws and statutes so as to avoid inconsistency and duplication in catalogues.Ex. An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.Ex. Most data base producers have in-house guidelines for bibliographic description, and aim to achieve consistency of citation within their products.Ex. The first treaty of all was designed to pool the coal and steel resources of Europe in an attempt to overcome the devastation of the Second World War and to foster the concept of European unity.Ex. Many libraries have had fine free days or weeks in an effort to entice strayed material back.Ex. This article discusses the advantages to libraries of computer technology for purposes of bibliographic control and on-line access.Ex. In a bid to leapfrog stages of development, some transitional economies are investing heavily in building up information age infrastructures.Ex. The idea of tiered, or multilayered, citation is proposed as a means of testing this hypothesis = Se propone la idea de citar de una forma estratificada o por niveles para comprobar esta hipótesis.Ex. The library has contracted out the management of its computerized information system to Dynix in a drive to improve library service.Ex. The story of the postwar diner suggests some ways that purveyors of consumer commodities finessed and exploited emergent social dislocations in the drive to expand and diversify markets.Ex. Some foods such as vegetable preserves which result from complicated and fragile fermentations must be made at specific times of the year if they are to succeed.----* ¿para qué sirve... ? = what's the use of... ?.* para abrir boca = as a kind of + appetiser.* para actuar = for action.* para alguna gente = to some people.* para algunas personas = to some people.* para algunos = to some.* para aquel entonces = by then.* para atraer al cliente = window dressing.* para beneficio de = for the good of.* para bien = for the best, for the better.* para bien de = in the best interests of, for the good of.* para bien de Alguien = in + Posesivo + best interest.* para bien o para mal = for better or (for) worse, for good or (for) ill, for good or (for) evil.* para bodas = bridal.* para chuparse los dedos = scrumptious, yummy [yummier -comp., yummiest -sup.].* para cocinar uno mismo = self-catering.* para colmo = into the bargain, into the bargain, to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse, for good measure, to add insult to injury.* para colmo de males = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para comenzar diremos que = to begin with.* para complicar aun más las cosas = to add to the confusion.* para concluir = in closing, in conclusion, to wrap things up.* para confundir aun más las cosas = to add to the confusion.* para cuando = by the time.* para cubrir gastos = on a cost-recovery basis.* para cubrirse las espaldas = as a backup.* para decir la verdad = to be honest.* para detrimento de = to the neglect of.* para diario = everyday.* para disgusto de = to the disgust of.* para divertirse = for kicks.* para echar sal en la herida = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para el año próximo = for the year ahead.* para el arrastre = over the hill.* para el beneficio de = for the benefit of.* para el bien de = for the benefit of.* para el caso = for that matter.* para el esparcimiento = recreational.* para el futuro = for the years to come, for the years ahead, for the future.* para el inglés su casa es su castillo = an Englishman's home is his castle.* para ello = to that end, to this end, to that effect, therefor.* para el ocio = recreational.* para el que lo quiera = up for grabs.* para embalsamar = embalming.* para empeorar las cosas = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para empezar = for one, initially, to start with, to begin with, for starters, first off.* para entonces = by then.* para escribir con mayúsculas = in a shifted position.* para eso = therefor.* para este fin = to this end.* para esto = therefor.* para evitar su uso indebido por los niños = childproof.* para expresar dimensiones = by.* para + Fecha = by + Fecha.* para finales de = by the end of.* para finales de + Expresión Temporal = by the close of + Expresión Temporal.* para finalizar = in closing.* para fines múltiples = multipurpose [multi-purpose].* para futuras consultas = for future reference.* para hacer dinero = money-making.* para hacer esto = in this.* para hacer fundas = sleeving.* para hacer juego = to match.* para hacer justicia = in fairness to.* para hacer las paces = peace offering.* para hacerlo + Adjetivo = for + Nombre's sake.* para hacer más fácil = for ease of.* para impresionar = for effect.* para + Infinitivo = for + Gerundio.* para jóvenes = youth-serving.* para la eternidad = in perpetuity.* para la evaluación de hipótesis = hypothesis-testing.* para la formación autodidacta = self-instructional.* para la gestión de información textual = text-handling.* para la posteridad = for posterity.* para la web = Web-related.* para llamar la atención = for effect.* para mantener ocupado = keep-busy.* para mantener(se) ocupado = keep-busy.* para más información = for further details.* para más inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mayor información sobre = for details of.* para mayor información véase + Nombre = see + Nombre + for further details.* para mayor inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mí = for myself.* para microordenadores = micro-computer based.* para nada = in vain, to no avail, without any avail, vainly, of no avail.* para no = so as not to.* para + Nombre = for + Nombre + purposes.* para no ser menos = not to be outdone.* para novias = bridal.* para + Número = seat + Número.* para ordenadores personales = microcomputer-based, PC-based.* para orquesta = orchestral.* para otra ocasión = for future reference.* para para lavarse la cara = washrag.* para partirse de risa = side-splitting.* para PCs = PC-based.* para pelearse hacen falta dos = it takes two to tangle, it takes two to tango, it takes two to make a quarrel.* para personas con intereses similares = birds-of-a-feather.* para + Posesivo + disgusto = to + Posesivo + chagrin.* para + Posesivo + gran sorpresa = much to + Posesivo + surprise.* para + Posesivo + propio bien = for + Posesivo + own good.* para + Posesivo + sorpresa = to + Posesivo + surprise.* para posteriores usos = for subsequent use.* para principios de siglo = by the turn of the century.* para + Pronombre Personal = in + Posesivo + eyes.* para protegerse = protectively.* para que = in order that, so that, seeing that.* para que así conste = for the record.* para que este sea el caso = for this to be the case.* para que esto sea así = for this to be the case.* para que no falte = for good measure.* para que no falte de nada = for good measure.* para que no + Subjuntivo = if + Nombre + be not + to + Infinitivo, lest + Frase Verbal.* para que no vaya a faltar = for good measure.* para que quede constancia = for the record.* para que quede más claro = for main effects.* para que vayamos pensando = food for thought.* para resumir = to sum up, to sum it up, to make a long story short, to recap, to cut a long story short, simply put, simply stated.* para ser específico = to be specific.* para ser franco = to be blunt, in all honesty.* para ser más explícito = to elaborate a little further.* para ser sincero = to be blunt, to be honest, in all honesty.* para siempre = forever, in perpetuity, for good, eternally, terminally, ever after.* para siempre en el futuro = for the indefinite future.* para sorpresa de todos = to everyone's surprise.* para sorpresa + Posesivo = to + Posesivo + surprise.* para su fácil + Nombre = for ease of + Nombre.* para su posterior uso = for subsequent use.* para su uso posterior = for subsequent use.* para terminar = in closing.* para toda la empresa = company-wide, enterprise-wide.* para toda la industria = industry-wide.* para toda la universidad = university-wide.* para toda la vida = lifelong [life-long], for life.* para todo el mercado = industry-wide.* para todos los efectos prácticos = for all practical purposes.* para todos por igual = across the board [across-the-board].* para todo tipo de tiempo = all-weather.* para todo uso = all-purpose.* para tomar medidas = for action.* para trabajos pesados = heavy-duty.* para una única ocasión = one-time.* para un futuro mejor = for a better future.* para uso comercial = commercially-owned.* para uso del profesional = professional-use.* para uso industrial = heavy-duty.* para uso personal = for personal use.* para usos posteriores = for subsequent use.* para vergüenza + Pronombre Posesivo = to + Posesivo + shame.* sin parar = interminably.* * *1) (expresando destino, finalidad, intención) for¿para qué revista escribes? — what magazine do you write for?
¿para qué sirve esto? — what's this (used) for?
¿para qué lo quieres? — what do you want it for?
¿para qué se lo dijiste? — what did you tell him for?
que para qué decirte/hablar — (fam)
tenían un hambre que para qué decirte/hablar — they were starving
2)para + inf — to + inf
está listo para pintar — it's ready to be painted o for painting
3)para que + subj: lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry me; pídeselo - ¿para que me diga que no? ask him for it - so he can say no?; cierra para que no nos oigan — close the door so (that) they don't hear us
4) ( expresando consecuencia) to5) ( expresando suficiencia) forpara + inf: soy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember it; bastante tengo yo (como) para estar ocupándome de ti I've enough problems of my own without having to deal with yours as well; es (como) para matarlo! (fam) I'll kill him! (colloq); para que + subj: basta con que él aparezca para que ella se ponga nerviosa — he only has to appear for her to get flustered
6) (en comparaciones, contrastes)para lo que come, no está gordo — considering how much he eats, he's not fat
para el caso que me hacen...! — for all the notice they take of me...
para + inf: para haber sido improvisado fue un discurso excelente for an off-the-cuff speech it was excellent; ¿quién es él para hablarte así? who does he think he is, speaking to you like that ?; para que + subj: es mucho para que lo haga sola it's too much for you to do it on your own; tanto esforzarme por ellos para que no te lo agradezcan! — after all that effort I made for them they didn't even say thankyou!
7)estar para algo/+ inf — ( indicando estado)
para mí que no viene — if you ask me, he won't come
para su padre, es un genio — in his father's opinion o as far as his father's concerned, he is a genius
¿qué es lo más importante para ti? — what's the most important thing for you?
9)a) ( indicando dirección)empuja para arriba — push up o upward(s)
¿vas para el centro? — are you going to o toward(s) the center?
b) ( en sentido figurado)ya vamos para viejos — we're getting old o getting on
va para los 50 años — she's going o (BrE) getting on for fifty
10) ( en relaciones de tiempo)a) (señalando una fecha, un plazo)estará listo para el día 15 — it'll be ready by o for the 15th
¿cuánto te falta para terminar? — how much have you got left to do?
¿para cuándo espera? — when is the baby due?
b) (AmL exc RPl) ( al decir la hora) to11)a) ( expresando duración)tengo para rato — (fam) I'm going to be a while (yet)
esto va para largo — (fam) this is going to take some time
b) ( con idea de finalidad) for¿qué le regalo para el cumpleaños? — what can I give him for his birthday?
12) ( en secuencias de acciones)se fue para nunca volver — (liter) she went away never to return
* * *= for, for, for the sake of, in order to, in respect of, in the interest(s) of, in the interest(s) of, so as, toward(s), within, in an attempt to, in an effort to, for purposes of, in a bid to, as a means of, in a drive to, in the drive to, if + Nombre + be + to.Ex: For newly created authority entries the date recorded is the date the entry was created.
Ex: This gamut of information presents the indexer and user with problems in choosing access points for conference proceedings.Ex: The advocates of ISBD originally argued that it was for the sake of the computer.Ex: Any attempt to organise knowledge must, in order to justify the effort of organisation, have an objective.Ex: It is perhaps fortunate that the array of terms that are used to describe indexes is a little more restricted than the variety of terms used in respect of catalogues.Ex: In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex: In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex: A catalogue code is a systematic arrangement of laws and statutes so as to avoid inconsistency and duplication in catalogues.Ex: An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.Ex: Most data base producers have in-house guidelines for bibliographic description, and aim to achieve consistency of citation within their products.Ex: The first treaty of all was designed to pool the coal and steel resources of Europe in an attempt to overcome the devastation of the Second World War and to foster the concept of European unity.Ex: Many libraries have had fine free days or weeks in an effort to entice strayed material back.Ex: This article discusses the advantages to libraries of computer technology for purposes of bibliographic control and on-line access.Ex: In a bid to leapfrog stages of development, some transitional economies are investing heavily in building up information age infrastructures.Ex: The idea of tiered, or multilayered, citation is proposed as a means of testing this hypothesis = Se propone la idea de citar de una forma estratificada o por niveles para comprobar esta hipótesis.Ex: The library has contracted out the management of its computerized information system to Dynix in a drive to improve library service.Ex: The story of the postwar diner suggests some ways that purveyors of consumer commodities finessed and exploited emergent social dislocations in the drive to expand and diversify markets.Ex: Some foods such as vegetable preserves which result from complicated and fragile fermentations must be made at specific times of the year if they are to succeed.* ¿para qué sirve... ? = what's the use of... ?.* para abrir boca = as a kind of + appetiser.* para actuar = for action.* para alguna gente = to some people.* para algunas personas = to some people.* para algunos = to some.* para aquel entonces = by then.* para atraer al cliente = window dressing.* para beneficio de = for the good of.* para bien = for the best, for the better.* para bien de = in the best interests of, for the good of.* para bien de Alguien = in + Posesivo + best interest.* para bien o para mal = for better or (for) worse, for good or (for) ill, for good or (for) evil.* para bodas = bridal.* para chuparse los dedos = scrumptious, yummy [yummier -comp., yummiest -sup.].* para cocinar uno mismo = self-catering.* para colmo = into the bargain, into the bargain, to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse, for good measure, to add insult to injury.* para colmo de males = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para comenzar diremos que = to begin with.* para complicar aun más las cosas = to add to the confusion.* para concluir = in closing, in conclusion, to wrap things up.* para confundir aun más las cosas = to add to the confusion.* para cuando = by the time.* para cubrir gastos = on a cost-recovery basis.* para cubrirse las espaldas = as a backup.* para decir la verdad = to be honest.* para detrimento de = to the neglect of.* para diario = everyday.* para disgusto de = to the disgust of.* para divertirse = for kicks.* para echar sal en la herida = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para el año próximo = for the year ahead.* para el arrastre = over the hill.* para el beneficio de = for the benefit of.* para el bien de = for the benefit of.* para el caso = for that matter.* para el esparcimiento = recreational.* para el futuro = for the years to come, for the years ahead, for the future.* para el inglés su casa es su castillo = an Englishman's home is his castle.* para ello = to that end, to this end, to that effect, therefor.* para el ocio = recreational.* para el que lo quiera = up for grabs.* para embalsamar = embalming.* para empeorar las cosas = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para empezar = for one, initially, to start with, to begin with, for starters, first off.* para entonces = by then.* para escribir con mayúsculas = in a shifted position.* para eso = therefor.* para este fin = to this end.* para esto = therefor.* para evitar su uso indebido por los niños = childproof.* para expresar dimensiones = by.* para + Fecha = by + Fecha.* para finales de = by the end of.* para finales de + Expresión Temporal = by the close of + Expresión Temporal.* para finalizar = in closing.* para fines múltiples = multipurpose [multi-purpose].* para futuras consultas = for future reference.* para hacer dinero = money-making.* para hacer esto = in this.* para hacer fundas = sleeving.* para hacer juego = to match.* para hacer justicia = in fairness to.* para hacer las paces = peace offering.* para hacerlo + Adjetivo = for + Nombre's sake.* para hacer más fácil = for ease of.* para impresionar = for effect.* para + Infinitivo = for + Gerundio.* para jóvenes = youth-serving.* para la eternidad = in perpetuity.* para la evaluación de hipótesis = hypothesis-testing.* para la formación autodidacta = self-instructional.* para la gestión de información textual = text-handling.* para la posteridad = for posterity.* para la web = Web-related.* para llamar la atención = for effect.* para mantener ocupado = keep-busy.* para mantener(se) ocupado = keep-busy.* para más información = for further details.* para más inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mayor información sobre = for details of.* para mayor información véase + Nombre = see + Nombre + for further details.* para mayor inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mí = for myself.* para microordenadores = micro-computer based.* para nada = in vain, to no avail, without any avail, vainly, of no avail.* para no = so as not to.* para + Nombre = for + Nombre + purposes.* para no ser menos = not to be outdone.* para novias = bridal.* para + Número = seat + Número.* para ordenadores personales = microcomputer-based, PC-based.* para orquesta = orchestral.* para otra ocasión = for future reference.* para para lavarse la cara = washrag.* para partirse de risa = side-splitting.* para PCs = PC-based.* para pelearse hacen falta dos = it takes two to tangle, it takes two to tango, it takes two to make a quarrel.* para personas con intereses similares = birds-of-a-feather.* para + Posesivo + disgusto = to + Posesivo + chagrin.* para + Posesivo + gran sorpresa = much to + Posesivo + surprise.* para + Posesivo + propio bien = for + Posesivo + own good.* para + Posesivo + sorpresa = to + Posesivo + surprise.* para posteriores usos = for subsequent use.* para principios de siglo = by the turn of the century.* para + Pronombre Personal = in + Posesivo + eyes.* para protegerse = protectively.* para que = in order that, so that, seeing that.* para que así conste = for the record.* para que este sea el caso = for this to be the case.* para que esto sea así = for this to be the case.* para que no falte = for good measure.* para que no falte de nada = for good measure.* para que no + Subjuntivo = if + Nombre + be not + to + Infinitivo, lest + Frase Verbal.* para que no vaya a faltar = for good measure.* para que quede constancia = for the record.* para que quede más claro = for main effects.* para que vayamos pensando = food for thought.* para resumir = to sum up, to sum it up, to make a long story short, to recap, to cut a long story short, simply put, simply stated.* para ser específico = to be specific.* para ser franco = to be blunt, in all honesty.* para ser más explícito = to elaborate a little further.* para ser sincero = to be blunt, to be honest, in all honesty.* para siempre = forever, in perpetuity, for good, eternally, terminally, ever after.* para siempre en el futuro = for the indefinite future.* para sorpresa de todos = to everyone's surprise.* para sorpresa + Posesivo = to + Posesivo + surprise.* para su fácil + Nombre = for ease of + Nombre.* para su posterior uso = for subsequent use.* para su uso posterior = for subsequent use.* para terminar = in closing.* para toda la empresa = company-wide, enterprise-wide.* para toda la industria = industry-wide.* para toda la universidad = university-wide.* para toda la vida = lifelong [life-long], for life.* para todo el mercado = industry-wide.* para todos los efectos prácticos = for all practical purposes.* para todos por igual = across the board [across-the-board].* para todo tipo de tiempo = all-weather.* para todo uso = all-purpose.* para tomar medidas = for action.* para trabajos pesados = heavy-duty.* para una única ocasión = one-time.* para un futuro mejor = for a better future.* para uso comercial = commercially-owned.* para uso del profesional = professional-use.* para uso industrial = heavy-duty.* para uso personal = for personal use.* para usos posteriores = for subsequent use.* para vergüenza + Pronombre Posesivo = to + Posesivo + shame.* sin parar = interminably.* * *A (expresando destino, finalidad, intención) fortengo buenas noticias para ustedes I have some good news for you¿para qué revista escribes? what magazine do you write for?lee para ti read to yourselffue muy amable para con todos he was very friendly to everyone¿para qué sirve esto? what's this (used) for?no sirve para este trabajo he's no good at this kind of work¿para qué lo quieres? what do you want it for?¿para qué tuviste que ir a decírselo? what did you have to go and tell him for?, why did you have to go and tell him?champú para bebés baby shampoojarabe para la tos cough mixtureque para qué (decirte/hablar) ( fam): hacía un frío que para qué (decirte) it was freezing cold ( colloq)venían con un hambre que para qué (hablar) or para qué te voy a contar they were starving o so hungry when they got here!B para + INF to + INFestá ahorrando para comprarse un coche she's saving up for a car o to buy a caresta agua no es para beber this isn't drinking waterestá listo para pintar it's ready to be painted o for paintingpara serte sincero to tell you the truthcomo para convencerse a sí misma as if to convince herselfpara pasar al curso siguiente (in order) to go on to the next yearno hay que ser muy inteligente para darse cuenta you don't have to be very intelligent to realize thatnos cambiamos de sitio para ver mejor we changed places (so as) to see betterpara no + INF so as not to + INFentró en puntillas para no despertarla he went in on tiptoe so as not to wake herC para QUE + SUBJ:lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry mepídeselo — ¿para qué? ¿para que me diga que no? ask him for it — what for? so he can say no?para QUE no + SUBJ:cierra la puerta para que no nos oigan close the door so (that) they don't hear usD1(enfatizando la culminación de algo): para colmo or para rematarla se apagó la luz to crown o top o cap it all the light went out2 (expresando efecto, consecuencia) topara su desgracia unfortunately for himpara mi gran sorpresa to my great surprise, much to my surpriseA (expresando suficiencia) forno había bastante para todos there wasn't enough for everybody o to go roundtranquilízate, no es para tanto calm down, it's not that badpara + INF:apenas tienen para comer they can barely afford to eatsoy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember itbastante tengo yo con mis problemas (como) para estar ocupándome de los suyos I've enough problems of my own without having to deal with his as wellpara QUE + SUBJ:basta que yo diga A para que él diga B if I say it's black, he'll say it's whitebasta con que él aparezca para que ella se ponga nerviosa he only has to walk in and she gets flusteredB(en comparaciones, contrastes): hace demasiado calor para estar al sol it's too hot to be in the sunson altos para su edad they're tall for their agepara lo que come, no está nada gordo considering how much he eats, he's not at all fatdíselo tú — ¡para el caso que me hacen …! you tell them — for all the notice they take of me …para + INF:para haber sido improvisado fue un discurso excelente for an off-the-cuff speech it was excellent, considering it was completely off the cuff it was an excellent speech¿quién se cree que es para hablarte así? who does she think she is, speaking to you like that o to speak to you like that?para QUE + SUBJ:son demasiado grandes para que les estés haciendo todo they're too old for you to be doing everything for thempara que se esté quejando todo el día … if he's going to spend all day complaining …¡tanto preocuparse por ellos para que después hasta te acusen de metomentodo! all that worrying about them and then they go and accuse you of being a meddler!C estar para algo/+ INF(indicando estado): mira que no estoy para bromas look, I'm in no mood for joking o for jokesestas botas están para tirarlas a la basura these boots are only fit for throwing out o for the trash o ( BrE) for the binno está (como) para salir tan de veranillo it's not warm enough to go out in such summery clothesD(expresando opiniones, puntos de vista): para mí que ya no viene if you ask me, he won't come nowpara el padre, el niño es un Mozart en ciernes in the father's opinion o as far as the father's concerned, the boy is a budding Mozarttú eres todo para mí you're everything to me¿para ti qué es lo más importante? what's the most important thing for you?, what do you see as the most important thing?esto es de gran interés para el lector this is of great interest to the readerA(indicando dirección): salieron para el aeropuerto they left for the airportempuja para arriba push up o upward(s)¿vas para el centro? are you going to o toward(s) the center?se los llevó para la casa de los abuelos she took them over to their grandparents' housetráelo para acá/adentro bring it over here/insidecórrete para atrás move backBva para los 50 años she's pushing fifty ( colloq), she's going o ( BrE) getting on for fifty ( colloq)A(señalando un plazo): tiene que estar listo para el día 15 it has to be ready by o for the 15th¿qué deberes tienes para el lunes? what homework do you have for Monday?faltan cinco minutos para que termine la clase there are five minutes to go before the end of the classme lo prometió para después de Pascua he promised I could have it after Easter, he promised it to me for after Easter¿cuánto te falta para terminar? how much have you got left to do?, how long will it take you to finish it?B1(indicando fecha aproximada): piensan casarse para finales de agosto they plan to marry sometime around the end of Augustpara entonces quién sabe si todavía estaremos vivos who knows if we'll still be alive (by) then?¿para cuándo espera? when is the baby due?2 (indicando fecha fija) fortengo hora para mañana I have an appointment (for) tomorrowC1(expresando duración): para siempre forevertengo para rato ( fam); I'm going to be a while (yet), this is going to take me a while (yet)esto va para largo ( fam); this is going to take some time2 (con idea de finalidad) for¿qué le puedo regalar para el cumpleaños? what can I give him for his birthday?D ( liter)(en secuencias de acciones): se fue para nunca volver she went away never to returnfue puesto en libertad, para más tarde volver a ser detenido he was set free only to be rearrested later, he was set free but was rearrested later* * *
Del verbo parar: ( conjugate parar)
para es:
3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo2ª persona singular (tú) imperativo
Del verbo parir: ( conjugate parir)
para es:
1ª persona singular (yo) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) imperativo
Multiple Entries:
para
parar
parir
para preposición
1 (destino, finalidad, intención) for;
¿para qué sirve esto? what's this (used) for?;
champú para bebés baby shampoo;
para eso no voy I might as well not go;
para + inf: ahorra para comprarse un coche he's saving up to buy a car;
tomé un taxi para no llegar tarde I took a taxi so I wouldn't be late;
está listo para pintar it's ready to be painted o for painting;
para aprobar (in order) to pass;
entró en puntillas para no despertarla he went in on tiptoe so as not to wake her;
lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry me;
cierra para que no nos oigan close the door so (that) they don't hear us
2
no es para tanto it's not that bad;
soy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember itb) (en comparaciones, contrastes):
son altos para su edad they're tall for their age;
para lo que come, no está gordo considering how much he eats, he's not fat;
¿quién es él para hablarte así? who does he think he is, speaking to you like that ?;
es mucho para que lo haga sola it's too much for you to do it on your own
1 ( dirección):
empuja para arriba push up o upward(s);
¿vas para el centro? are you going to o toward(s) the center?
2 ( tiempo)a) (señalando una fecha, un plazo):◊ estará listo para el día 15 it'll be ready by o for the 15th;
deberes para el lunes homework for Monday;
faltan cinco minutos para que termine there are five minutes to go before the end;
me lo prometió para después de Pascua he promised me it for after Easter;
¿cuánto te falta para terminar? how much have you got left to do?;
para entonces estaré en Madrid I'll be in Madrid (by) then;
tengo hora para mañana I have an appointment (for) tomorrow
c) ( duración):
tengo para rato (fam) I'm going to be a while (yet)
parar ( conjugate parar) verbo intransitivo
1 ( detenerse) to stop;
ir/venir a para to end up;
fue a para a la cárcel he ended up in prison;
¿a dónde habrá ido a para aquella foto? what can have happened to that photo?;
¡a dónde iremos a para! I don't know what the world's coming to
2 ( cesar) to stop;
ha estado lloviendo sin para it hasn't stopped raining;
no para quieto ni un momento he can't keep still for a minute;
no para en casa she's never at home;
para DE + INF to stop -ing;
paró de llover it stopped raining
3 (AmL) [obreros/empleados] to go on strike
verbo transitivo
1
‹motor/máquina› to stop, switch off
‹ golpe› to block, ward off
2 (AmL)
pararse verbo pronominal
1 ( detenerse)
[coche/motor] to stall;
2
se paró en una silla she stood on a chair;
¿te puedes para de cabeza/de manos? can you do headstands/handstands?
( en los lados) to stick out
parir ( conjugate parir) verbo intransitivo [ mujer] to give birth;
[ vaca] to calve;
[yegua/burra] to foal;
[ oveja] to lamb
verbo transitivo
para preposición
1 (utilidad, aptitud) for: ¿para qué tanto esfuerzo?, what's all this effort for?
una pomada para las quemaduras, an ointment for burns
una tijera para zurdos, a pair of scissors for left-handed people
2 (finalidad, motivo) to, in order to: lo dijo para molestarme, she said it to annoy me
lo hace para que te fijes en él, he does it so that you notice him
3 (destinatario) for: es para mamá, it's for mum
hablaba para los votantes indecisos, he spoke to the undecided voters
es muy atento para con ella, he's very obliging towards her
4 (opinión) para Paco todas las mujeres son guapas, in Paco's opinion, all women are pretty
5 (comparación, concesión) for: para ser tan joven tiene ideas muy sensatas, he has very sensible ideas for his age
6 (rechazo) para una vez que hablo, me haces callar, the one time I speak, you shut me up
7 (tiempo) by: estará listo para las cinco, it'll be ready by five
para entonces, by then
8 (a punto de) está para salir, it's about to leave
9 (dirección) el tren para Burgos acaba de salir, the train for Burgos has just left
iba para tu casa, I was going to your house
Recuerda que cuando para expresa finalidad, se traduce por to o in order to (este último sólo se usa para evitar confusión): Me voy para ayudarte. I'm going in order to help you. Si usáramos sólo to significaría: Voy a ayudarte. Sin embargo, cuando después de para viene un sustantivo o un pronombre y no un verbo (esta llave es para aquella puerta), se traduce por for ( this key is for that door).
parar
I verbo intransitivo
1 to stop: para de saltar, stop jumping
para un momento en la farmacia, stop a minute at the chemist's
no pares de hablar, por favor, keep talking, please
2 (alojarse) to stay
3 (finalizar, terminar) el cuadro fue a parar al rastro, the painting ended up in the flea market
II verbo transitivo
1 to stop
2 Dep to save
3 LAm to stand up
♦ Locuciones: dónde va a parar, by far: mi hija es muchísmo más inteligente que la suya, dónde va a parar, my daughter is far more intelligent than theirs
parir verbo transitivo & verbo intransitivo to give birth (to)
♦ Locuciones: poner a alguien a parir, to run sb down
' para' also found in these entries:
Spanish:
A
- abalorio
- ablandar
- abreviar
- absoluta
- absoluto
- acá
- aceitera
- achuchar
- actuación
- adentro
- agitador
- agitadora
- alcanzar
- alfiler
- alguna
- alguno
- aliento
- alquiler
- alta
- amenaza
- añadidura
- ancha
- ancho
- ánimo
- año
- antesala
- antirrobo
- aplanar
- aprovechar
- apta
- aptitud
- apto
- aquí
- arca
- arena
- arrastre
- arriba
- arropar
- atonía
- atrás
- atril
- aunar
- auspicio
- baja
- bajo
- balde
- bálsamo
- bañarse
- banco
English:
AA
- ability
- about
- accessory
- accommodate
- achieve
- activity
- adapter
- adaptor
- adequate
- adequately
- admire
- adult
- advantage
- advantageous
- advertise
- aftershave (lotion)
- agitate
- agree
- all
- all-out
- allocate
- analyst
- antiallergenic
- antibiotic
- antidote
- antihistamine
- antipollution
- appease
- application
- appointment
- appropriate
- aptitude
- argue
- arm-twisting
- arms control
- around-the clock
- arrangement
- arson
- as
- ASPCA
- assailant
- assert
- assess
- assume
- astir
- astonishment
- attain
- attention span
- attractive
* * *para prep1. [indica destino, finalidad, motivación] for;es para ti it's for you;significa mucho para mí it means a lot to me;“¡qué suerte!” dije para mí “how lucky,” I said to myself;una mesa para el salón a table for the living-room;desayuno para dos breakfast for two;crema para zapatos shoe polish;pastillas para dormir sleeping pills;están entrenados para el combate they have been trained for combat;estudia para dentista she's studying to become a dentist;esta agua no es buena para beber this water isn't fit for drinking o to drink;para conseguir sus propósitos in order to achieve his aims;lo he hecho para agradarte I did it to please you;me voy para no causar más molestias I'll go so I don't cause you any more inconvenience;te lo repetiré para que te enteres I'll repeat it so you understand;resulta que se divorcian para un mes más tarde volverse a casar so they get divorced, only to remarry a month later;para con towards;es buena para con los demás she is kind towards other people;¿para qué? what for?;¿para qué quieres un martillo? what do you want a hammer for?, why do you want a hammer?;¿para qué has venido? why are you here?;¿para quién trabajas? who do you work for?2. [indica dirección] towards;el próximo vuelo para Caracas the next flight to Caracas;ir para casa to head (for) home;salir para el aeropuerto to leave for the airport;para abajo downwards;para arriba upwards;tira para arriba pull up o upwards;para atrás backwards;échate para atrás [en asiento] lean back;para delante forwards;ya vas para viejo you're getting old;esta muchacha va para pintora this girl has all the makings of a painter3. [indica tiempo] for;tiene que estar acabado para mañana/para antes de Navidad it has to be finished by o for tomorrow/before Christmas;faltan cinco minutos para que salga el tren the train leaves in five minutes;tienen previsto casarse para el 17 de agosto they plan to get married on 17 August;llevamos comida para varios días we have enough food for several days;Am salvo RPdiez para las once ten to eleven;Am salvo RPun cuarto para las once (a) quarter to eleven;va para un año que no nos vemos it's getting on for a year since we saw each other;¿y para cuándo un bebé? and when are you going to start a family?;para entonces by then4. [indica comparación]tiene la estatura adecuada para su edad she is the normal height for her age;está muy delgado para lo que come he's very thin considering how much he eats;para ser verano hace mucho frío considering it's summer, it's very cold;para ser un principiante no lo hace mal he's not bad for a beginner;para lo que me ha servido… for all the use it's been to me…;¡tanto esfuerzo para nada! all that effort for nothing!;¿y tú quién eres para tratarla así? who do you think you are, treating her like that?;yo no soy quien para decir… it's not for me to say…5. (después de adjetivo y antes de infinitivo) [indica inminencia, propósito] to;la comida está lista para servir the meal is ready to be served;el atleta está preparado para ganar the athlete is ready to win6. [indica opinión] for;para Marx, la religión era el opio del pueblo for Marx, religion was the opium of the people;para mí que no van a venir it looks to me like they're not coming;¿para ti quién es más guapo? who do you think is the most handsome?el abuelo no está ya para hacer viajes largos grandfather's no longer up to going on long journeys;¿hace día para ir sin chaqueta? is it warm enough to go out without a jacket on?8. [indica consecuencia]para su sorpresa, para sorpresa suya to her surprise;para alegría de todos to everyone's delight;para nuestra desgracia unfortunately for us9. Compno llores, que no es para tanto don't cry, it's not such a big deal, there's no need to cry about it;dicen que les trataron mal, pero no fue para tanto they say they were ill-treated, but that's going a bit far;Famque para qué: hace un calor que para qué it's absolutely boiling;este plato pica que para qué this dish is really hot, Br this dish isn't half hot* * *prp1 for;para mí for me2 dirección toward(s);ir para head for;va para directora she’s going to end up as manager3 tiempo for;listo para mañana ready for tomorrow;para siempre forever;diez para las ocho L.Am. ten of eight, ten to eight;para Pascua iremos de vacaciones a Lima we’re going to Lima for Easter;espero que para Pascua haya terminado la crisis I hope the crisis is over by Easter;¿para cuándo? when for?:lo hace para ayudarte he does it (in order) to help you;para que so that;¿para qué te marchas? what are you leaving for?;para eso no hace falta it’s not necessary just for that5 en comparaciones:para su edad es muy maduro he’s very mature for his age6:lo heredó todo para morir a los 30 he inherited it all, only to die at 30* * *para prep1) : forpara ti: for youalta para su edad: tall for her ageuna cita para el lunes: an appointment for Monday2) : to, towardspara la derecha: to the rightvan para el río: they're heading towards the river3) : to, in order tolo hace para molestarte: he does it to annoy you4) : around, by (a time)para mañana estarán listos: they'll be ready by tomorrow5)para adelante : forwards6)para atrás : backwards7)para que : so, so that, in order thatte lo digo para que sepas: I'm telling you so you'll know* * *para prep1. (en general) for2. (seguido de infinitivo) to3. (seguido de subjuntivo) so that4. (dirección) for / to5. (tiempo) bypara mí for me / in my opinion -
18 puesto
adj.on.Va siempre con el sombrero puesto He always walks with the hat on.m.1 position, job, appointment.2 stall, stand.3 place.4 post.5 position.past part.past participle of spanish verb: poner.* * *1 (sitio) place2 (de mercado) stall; (de feria etc) stand3 (empleo) position, post4 MILITAR post————————1→ link=poner poner1 (sitio) place2 (de mercado) stall; (de feria etc) stand3 (empleo) position, post4 MILITAR post\estar muy puesto,-a en algo to be well up in somethingir (muy) puesto,-a to be very smartpuesto que since, aspuesto de la Guardia Civil Civil Guard postpuesto de mando command postpuesto de socorro first-aid postpuesto de vigilancia lookout post* * *noun m.1) place2) position3) post4) booth, stall•* * *1.PP de poner2. ADJ1)con el sombrero puesto — with one's hat on, wearing a hat
salieron del país con lo puesto — they left the country with nothing but the clothes they were wearing
2) [persona]bien puesto, muy puesto — well dressed, smartly turned out
3)ir puesto — * (=estar drogado) to be high *; (=estar borracho) to be steaming *, be soused (EEUU) *
4)3. SM1) (=lugar) place; (=posición) positionguardar o mantener su puesto — to keep the proper distance
puesto de amarre — berth, mooring
2) (=empleo) post, position, jobpuesto de trabajo — post, position, job
3) [de vigilancia] postpuesto de vigilancia — (=garita) guard post; (=torre) watchtower
4) (Caza) stand, place5) (Com) [en mercado] stall; [en feria de muestras] stand, booth6) Cono Sur land and house held by ranch caretaker4.puesto que — conj since, as
* * *I- ta adjetivo¿qué haces con el abrigo puesto? — what are you doing with your coat on?
IIcon lo puesto: se marchó con lo puesto he left with nothing but the clothes he was wearing; estar puesto — ( estar dispuesto) (Méx) to be ready o set; ( estar borracho) (Chi fam) to be plastered o sloshed (colloq); ver tb poner
1)a) (lugar, sitio) placecada uno que ocupe su puesto — (to your) places, everyone!, positions, everyone!
b) ( en una clasificación) place, positionsacó el primer puesto de su clase — she came top o (AmE) came out top of the class
2) ( empleo) position, jobno es un puesto fijo — it isn't a permanent job o position
3)a) (Com) ( en mercado) stall; ( quiosco) kiosk; ( tienda) stand, stallb) (de la policía, del ejército) post4)puesto que — (conj) (frml) since
puesto que así lo quieres... — since that's the way you want it...
* * *I- ta adjetivo¿qué haces con el abrigo puesto? — what are you doing with your coat on?
IIcon lo puesto: se marchó con lo puesto he left with nothing but the clothes he was wearing; estar puesto — ( estar dispuesto) (Méx) to be ready o set; ( estar borracho) (Chi fam) to be plastered o sloshed (colloq); ver tb poner
1)a) (lugar, sitio) placecada uno que ocupe su puesto — (to your) places, everyone!, positions, everyone!
b) ( en una clasificación) place, positionsacó el primer puesto de su clase — she came top o (AmE) came out top of the class
2) ( empleo) position, jobno es un puesto fijo — it isn't a permanent job o position
3)a) (Com) ( en mercado) stall; ( quiosco) kiosk; ( tienda) stand, stallb) (de la policía, del ejército) post4)puesto que — (conj) (frml) since
puesto que así lo quieres... — since that's the way you want it...
* * *puesto11 = stand, stall.Ex: A leaflet stand is placed outside the van when the weather permits.
Ex: The first step is to bring the library to them by organising stalls and exhibitions in public places.* comerciante de puesto de mercadillo = market trader, stall-holder.* dueño de puesto de mercadillo = stall-holder, market trader.* puesto ambulante = roadside vendor, street vendor.* puesto de artesanía = craft stand.* puesto de café y comida = coffee and lunch corner.* puesto de comida = food stall.* puesto de fruta = fruit stand.* puesto de mercadillo = market stall.* puesto de verdura = vegetable stand.puesto22 = rank number, mindshare.Ex: The article is entitled 'Journal ranking: the issue of allotting rank numbers when there is a tie'.
Ex: Libaries mindshare in this new self-service e-resource environment is also clear: behind newer entrants.* ascender a un puesto = rise to + position.* aspirar a un puesto de trabajo = aspire to + position.* conseguir un puesto de trabajo = obtain + position.* cubrir un puesto de trabajo = fill + position.* dejar el puesto de trabajo = resign from + Posesivo + post.* dejar un puesto de trabajo = resign from + Posesivo + position.* denominación del puesto de trabajo = job title, occupational title.* descripción del puesto de trabajo = job description, position description, job profile.* eliminar puestos de trabajo = shed + jobs, axe + jobs, cut + jobs.* en el puesto de dirección = in the hot seat.* funciones del puesto de trabajo = position + entail + duty.* intercambio de puestos de trabajo = job exchange.* obtener un puesto de trabajo = obtain + position.* ocupar el puesto de = replace, have + the rank of.* ocupar el puesto de + Nombre = hold + Nombre + rank.* ocupar un puesto = hold + position.* ocupar un puesto de confianza = be on the inside.* ocupar un puesto de trabajo = assume + position, take up + post, hold + post.* ocupar un puesto en = have + a place in.* pasar a ocupar el puesto de Alguien = step into + the shoes of, stand in + Posesivo + shoes.* pérdida de puestos de trabajo = squeeze on jobs.* primer puesto + ser para = pride of place + go to.* puesto de batalla = battle-station.* puesto de bibliotecario = library staff post.* puesto de combate = battle-station.* puesto de consulta = service station.* puesto de control = checkpoint.* puesto de dirección = position of leadership.* puesto de escucha = listening post.* puesto de lector = accommodation.* puesto de lectura = reader place, reader seat [reader's seat], study place.* puesto de observación = lookout [look-out].* puesto de trabajo = appointment, position, post, opening, career path, professional position, position held.* puesto de trabajo de libre designación = line position.* puesto de trabajo ocupado = position held.* puesto directivo = senior post, senior position, managerial position, executive position.* puesto ejecutivo = managerial position, executive position.* puesto laboral = staff position.* puesto público = public service position.* puestos = seating.* puestos de lectura = seating capacity, seating space, reading space.* puestos de trabajo ocupados = positions held.* puesto vacante = vacant post, position vacancy, vacant position.* quitar puestos de trabajo = shed + jobs, axe + jobs, cut + jobs.* reserva de puestos de lectura = seat reservation.puesto3* estar muy puesto = stay on top of + the game, stay on top.* llevar puesto el cinturón de seguridad = wear + a seat belt.* puesto a prueba = overstretched.* puesto que = as, because, for, since, seeing that/as.* que no se ha puesto en duda = unquestioned, unscrutinised [unscrutinized, -USA].* vivir con lo puesto = live on + a shoestring (budget).* * *¿qué haces con el abrigo puesto? what are you doing with your coat on?la mesa estaba puesta para dos the table was laid for twobien puesto well-dressed¿dónde vas tan puesto? where are you off to all dressed up like that?con lo puesto: se marchó con lo puesto y un billete de avión he left with nothing but the clothes he was wearing o the clothes he had on and his plane ticketestar puesto (estar dispuesto) ( Méx) to be ready o set; (estar borracho) ( Chi fam) to be plastered o sloshed ( colloq)yo estaba puestísimo, pero ellos se echaron para atrás I was all ready o set to do it, but they got cold feetpara hacerles frente a esos matones hay que tenerlas bien puestas it takes guts to stand up to those thugs ( colloq)A1 (lugar, sitio) placecada uno que ocupe su puesto (to your) places, everyone!, positions, everyone!no pudo ir y me mandó en su puesto she couldn't go so she sent me in her place2 (en una clasificación) place, positionsiempre saca el primer puesto de su clase she always comes top o ( AmE) comes out top of the classB (empleo) position, jobtiene un buen puesto en la empresa she has a good position o job in the companyha quedado vacante un puesto de mecanógrafa there is now a vacancy for a typist¿te salió el puesto en esa editorial? did you get the job with that publishing company?no es un puesto fijo it isn't a permanent job o positionCompuesto:C2 (de la policía, del ejército) postun puesto de la Cruz Roja a Red Cross post/stationCompuestos:observation postpolice postfirst-aid post/stationborder postDno veo cómo se puede haber enterado, puesto que yo no se lo dije a nadie I don't see how she can have found out, given that o since I didn't tell anyonepuesto que así lo quieres, así se hará if o since that's the way you want it, that's the way we'll do it* * *
Del verbo poner: ( conjugate poner)
puesto es:
el participio
Multiple Entries:
poner
puesto
poner ( conjugate poner) verbo transitivo
1
ponle el collar al perro put the dog's collar on;
puesto una bomba to plant a bomb
2 ( agregar) to put
3 ‹inyección/supositorio› to give
4◊ poner la mesa to lay o set the table
5 (instalar, montar)
6 [ ave] ‹ huevo› to lay
7 (Esp) (servir, dar):◊ póngame un café, por favor I'll have a coffee, please;
¿cuántos le pongo? how many would you like?
1 ‹ dinero› ( contribuir) to put in;
2 ‹ atención› to pay;
‹cuidado/interés› to take;
3
‹examen/problema› to set;
4 ( dar) ‹nombre/apodo› to give;
‹ ejemplo› to give;
5 ( enviar) ‹ telegrama› to send
6 ( escribir) ‹dedicatoria/líneas› to write
7 (Esp) (exhibir, dar) ‹ película› to show;◊ ¿ponen algo interesante en la tele? is there anything interesting on TV?;
¿qué ponen en el Royal? what's on o what's showing at the Royal?
1
‹programa/canal› to put on;
‹cinta/disco/música› to put on;◊ puso el motor en marcha she switched on o started the engine
puso el reloj en hora she put the clock right
2 (Esp) ( al teléfono): puesto a algn con algo/algn to put sb through to sth/sb
(en estado, situación) (+ compl):
puesto a algn en un aprieto to put sb in an awkward position
vi [ ave] to lay
ponerse verbo pronominal
1 ( refl) ( colocarse):
puestose de pie to stand (up);
puestose de rodillas to kneel (down), get down on one's knees
2 [ sol] to set
3 ( refl) ‹calzado/maquillaje/alhaja› to put on;
1 (en estado, situación) (+ compl):
se puso triste she became sad;
cuando lo vio se puso muy contenta she was so happy when she saw it;
se puso como loco he went mad;
puestose cómodo to make oneself comfortable
2 ( empezar) puestose a + inf to start -ing, to start + inf;
(Esp):
puesto 1◊ -ta adjetivo: ¿qué haces con el abrigo puesto? what are you doing with your coat on?;
tenía las botas puestas she was wearing her boots;
la mesa estaba puesta the table was laid;
ver tb poner
puesto 2 sustantivo masculino
1
◊ sacó el primer puesto de la clase she came top o (AmE) came out top of the class
2 ( empleo) position, job;
(Inf) workstation
3
( quiosco) kiosk;
( tienda) stand, stall
◊ puesto de socorro first-aid post/station
4
poner verbo transitivo
1 (en un lugar, una situación) to put: me puso en un aprieto, he put me in a tight corner
(seguido de adjetivo) to make: me pone contento, he makes me happy
2 (hacer funcionar) to turn o switch on
3 (un fax, telegrama) to send
poner una conferencia, to make a long-distance call
4 (una multa, un castigo) to impose
5 (abrir un negocio) to set up
6 (vestir) to put on
7 (exponer) tienes que poner la planta al sol/a la sombra, you have to put the plant in the sun/shade
8 (aportar) yo puse mil pesetas, I contributed a thousand pesetas
9 (conjeturar, imaginar) to suppose: pongamos que..., supposing (that)...
10 (estar escrito) lo pone aquí, it's written here
no pone nada de eso, it doesn't say anything about that
11 TV Cine to put on, show
12 Tel ponme con él, put me through to him
13 (un nombre) le pondremos Tadeo, we are going to call him Tadeo
ya le puso título a la novela, he has already given the novel a title
♦ Locuciones: poner a alguien a caldo, to pull sb to pieces
poner a cien, to make sb nervous: me pone a cien cuando habla de ese modo, when he talks that way I get nervous
poner en duda, to call into question: los inversores pusieron su competencia en duda, the investors questioned his competence
poner a alguien en evidencia, to show sb up
poner en evidencia, to show up: la situación pone en evidencia la falta de justicia del sistema, the situation exposes the system's unfairness
poner a alguien en su sitio, to put sb in his place
puesto,-a
I adjetivo
1 (la mesa) set, laid: la mesa está puesta, the table is laid
2 (prenda de vestir) to have on
con el abrigo puesto, with one's coat on
familiar ir muy puesto, to be all dressed up
3 fam (saber mucho) está muy puesto en filosofía, he's very well up in philosophy
4 fam (borracho) drunk
II sustantivo masculino
1 (lugar) place
2 (empleo) position, post: es un puesto fijo, it's a permanent job
3 (tienda) stall, stand
4 Mil post
puesto de mando, command post
III conj puesto que, since, as
' puesto' also found in these entries:
Spanish:
absurda
- absurdo
- antigüedad
- apoltronarse
- ascender
- brete
- callejera
- callejero
- cargo
- cesar
- conquistar
- desempeñar
- designar
- destino
- dieta
- disputa
- empeño
- enchufe
- excavar
- huevo
- instalar
- le
- libertad
- maldita
- maldito
- ocupar
- optar
- precio
- pues
- puesta
- rehabilitación
- relevar
- reponer
- saco
- tenderete
- traer
- vestir
- acomodar
- alto
- apetecible
- aplicar
- aspirante
- barraca
- candidato
- cargar
- ceder
- clasificación
- como
- concursar
- confianza
English:
applicant
- apply
- appointment
- bearer
- bookstall
- boost
- capacity
- chair
- checkpoint
- command post
- concession
- designate
- downgrade
- earth
- economic
- fill
- fit
- free
- fresh
- give up
- government
- hold
- inside
- job
- job description
- leave on
- lookout
- market stall
- name
- nominate
- observation post
- occupy
- on
- opening
- outpost
- place
- position
- post
- put in
- qualification
- qualified
- qualify
- quit
- relieve
- removal
- remove
- resign
- responsible
- retiring
- shove out
* * *puesto, -a♦ participiover poner♦ adjiba sólo con lo puesto all she had with her were the clothes on her back;dejaron la mesa puesta they didn't clear the table;muy Famlos tiene bien puestos he's got guts o ballsFamestar muy puesto en algo to be well up on sth3. [drogado] high, stoned;[borracho] drunk, smashed♦ nm1. [empleo] post, position;escalar puestos to work one's way uppuesto de trabajo job;puesto vacante opening, vacancy2. [en fila, clasificación] place3. [lugar] place;¡cada uno a sus puestos! to your places, everyone!;¿quieres que te cambie el puesto? do you want me to swap places o seats with you?4. [tenderete] stall, standpuesto de escucha [en tienda] listening post;puesto de periódicos newsstand5. [de control] postpuesto de la Cruz Roja Red Cross post;puesto de mando command post;puesto de observación observation post;puesto de policía police station;puesto de socorro first-aid post;puesto de vigilancia sentry post6. RP [de ganado] cattle station7. Col, Méx [estanco] tobacconist's♦ puesto que loc conjsince, as;preferimos este modelo, puesto que además de ser eficaz es barato we chose this model, since it is not only efficient but also cheap* * *I part → poner;bien puesto well-dressedII m1 lugar place2 en mercado stand, stall2 MIL postIII conj:puesto que since, given that* * *puesto, -ta adj: dressedbien puesto: well-dressedpuesto nm1) lugar, sitio: place, position2) : position, job3) : kiosk, stand, stall4)puesto que : since, given that* * *puesto1 adj1. (ropa) onlleva puesta la camisa nueva he's got his new shirt on / he's wearing his new shirt2. (bien arreglado) smart / well dressedpuesto2 n1. (lugar) place2. (trabajo) job / post3. (de mercado) stallpuesto que as / since -
19 encima
adv.1 on top (arriba).pásame el de encima pass me the top one o the one on topel vecino de encima the upstairs neighborvivo encima de tu casa I live upstairs from youel pan está encima de la nevera the bread is on (top of) the fridgevive por encima de sus posibilidades he lives beyond his meanspor encima de todo more than anything else2 on top of that.encima de no hacerlo bien… on top of not doing it well…encima de ser tonto, es feo on top of being stupid, he's also uglypres.indicat.3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: encimar.imperat.2nd person singular (tú) Imperative of Spanish verb: encimar.* * *► adverbio1 (más arriba) above, overhead; (sobre) on top2 (ropa etc) on, on top■ ¿llevas cambio encima? do you have any change on you?4 (además) in addition, besides5 familiar (por si fuera poco) what's more, on top of that, besides\de encima top, on top, aboveestar alguien encima de otro familiar to be on somebody's back, be breathing down somebody's neckpor encima de todo above allquitarse algo de encima / quitarse a alguien de encima figurado to get rid of something / get rid of somebodytener algo encima figurado to be just round the corner* * *adv.1) above, on top2) upon•* * *ADV1) [en el espacio]•
encima de — [con contacto] on top of; [sin contacto] above•
venirse encima de algn — [animal, vehículo] to come (straight) at sb, bear down on sb; [peso, mueble] to fall on (top of) sbno sabía lo que se le venía encima cuando llegara a casa — he didn't know what was going to hit him when he got home
con su actitud se echó encima a todos sus compañeros — he got on the wrong side of all his colleagues because of his attitude
tengo que estar siempre encima de mis hijos para que estudien — I always have to stand over my children to make them work
- hacerse encimamundo 5)2) [en el tiempo] upontenían ya la guerra encima — war was imminent o upon them
se nos echó la noche encima — it grew dark, night fell
se nos viene encima la fecha de la boda — the wedding is nearly upon us, the wedding is just around the corner
3)•
por encima —a) (=por lo alto) over•
por encima de — overha nevado por encima de los 2.500m — there is snow above o over 2,500 metres
•
estar por encima de algo — [en cantidad, nivel] to be above sth; [en preferencia] to come before sthestoy por encima de él en categoría — I'm higher in rank o level than him
b) (=superficialmente)4) (=además) on top of thatte lo envían a casa y encima te regalan un libro — they send it to your house and you get a free book too o as well
•
encima de — besides, as well asy luego, encima de todo lo que dijo, se fue sin disculparse — and then, as well as o on top of saying all that, he left without apologizing
5) esp Cono Sur•
encima mío/tuyo/ etc — above me/you/etc* * *1) ( en el espacio)2) ( en el tiempo)3) ( además)y encima no me lo devolvió — and on top of that, he didn't give it back
4) (en locs)encima de: encima de la mesa on the table; encima del armario on top of the cupboard; llevaba un chal encima de la chaqueta she wore a shawl over her jacket; viven encima de la tienda they live over o above the shop; encima de caro es feo not only is it expensive, it's also ugly; echarse algo encima < deuda> to saddle o land oneself with something; < problema> to take... upon oneself; echarse encima a alguien (AmL): se echó encima a todos los profesores he turned all the teachers against him; estar encima de alguien or estarle encima a alguien (fam) to be on at somebody (colloq); hacerse encima (fam & euf) ( orinarse) to wet oneself; ( hacerse caca): todavía se hace encima he still messes his pants; por encima: esparcir las almendras por encima sprinkle the almonds over it o on top; volaban por encima del pueblo they flew over the town; está por encima del jefe de sección she's higher up than o she's above the head of department; temperaturas por encima de lo normal above-average temperatures; lo leí por encima I just skimmed through it; le eché un vistazo muy por encima I just looked over it very quickly; una limpieza por encima a quick clean; por encima de todo: por encima de todo, que no se entere él above all o most important, he mustn't find out; pone su carrera por encima de todo she puts her career before anything else; quitarse or sacarse algo de encima <problema/tarea> to get something out of the way; quitarse or sacarse a alguien de encima — to get rid of somebody
* * *= on top, thereupon [thereon].Ex. Built for King Frederick William II. in 1788-91 with the Quadriga on top, a four-horse chariot driven by the goddess of Victory, holding the symbols of victory.Ex. The inspector may enter, inspect and examine an amusement park and the amusement devices and structures contained thereupon.----* actuar por encima de {Posesivo} capacidades = punch above + Posesivo + weight.* destacar por encima de los demás = stand out from + the rest, stand out above + the rest, stand out in + the crowd.* echar por encima = top with.* echarse encima de = bear down on.* écharsele a Uno el día encima = make + hay while the sun shines.* encima de = on top of, above, atop.* estar de pie por encima de = stand over.* estar por encima de = overlay, overlie.* justo encima de = smack right on top of.* leer por encima = browse, skim, skim read.* leer rápidamente por encima = skim through.* mirar por encima = eyeball.* mirar por encima del hombre = look down + Posesivo + nose at.* mirar por encima del hombro = look over + Posesivo + shoulders, look down on/upon.* muy por encima de todo = over and above all.* pasar por encima = pass over.* pasar por encima de la cabeza = go over + Posesivo + head.* pasar rápidamente por encima de = sweep across, swing over.* poner encima = top with.* ponerle la mano encima a = lay + a finger on.* por encima = overhead.* por encima de = across, beyond, beyond all, over, over and above, beyond the range of, well over + Expresión Numérica, overarching, above.* por encima de + Cantidad = in excess of + Cantidad.* por encima de eso = beyond that.* por encima del 10 por ciento = double digit, double figure.* por encima de la tierra = aboveground.* por encima de toda crítica = beyond reproach, above reproach.* por encima de toda duda = beyond reproach, above reproach.* por encima de toda sospecha = above suspicion.* por encima de todo = at all costs, at any cost, at any price.* quitarse a Alguien de encima = keep + Nombre + off + Posesivo + back, get + Nombre + off + Posesivo + back.* quitarse de encima = shake off.* quitarse un (buen) peso de encima = get + a (real) weight off + Posesivo + chest.* quitarse un peso de encima = take + a weight off + Posesivo + mind, take + a load off + Posesivo + mind.* quitar un peso de encima = remove + burden from shoulders.* quitar un peso de encima a Alguien = lift + a weight off + Posesivo + shoulders.* sacudirse de encima = shake off.* sobresalir por encima de los demás = stand out from + the rest, a cut above the rest, stick up above + the rest, stick out above + the rest, a cut above, stand out above + the rest, stand out in + the crowd.* ¡tener + que pasar por encima de + Posesivo + cadáver! = over + Posesivo + dead body.* tratar muy por encima = scratch + the surface of, scrape + the surface.* y encima = into the bargain.* * *1) ( en el espacio)2) ( en el tiempo)3) ( además)y encima no me lo devolvió — and on top of that, he didn't give it back
4) (en locs)encima de: encima de la mesa on the table; encima del armario on top of the cupboard; llevaba un chal encima de la chaqueta she wore a shawl over her jacket; viven encima de la tienda they live over o above the shop; encima de caro es feo not only is it expensive, it's also ugly; echarse algo encima < deuda> to saddle o land oneself with something; < problema> to take... upon oneself; echarse encima a alguien (AmL): se echó encima a todos los profesores he turned all the teachers against him; estar encima de alguien or estarle encima a alguien (fam) to be on at somebody (colloq); hacerse encima (fam & euf) ( orinarse) to wet oneself; ( hacerse caca): todavía se hace encima he still messes his pants; por encima: esparcir las almendras por encima sprinkle the almonds over it o on top; volaban por encima del pueblo they flew over the town; está por encima del jefe de sección she's higher up than o she's above the head of department; temperaturas por encima de lo normal above-average temperatures; lo leí por encima I just skimmed through it; le eché un vistazo muy por encima I just looked over it very quickly; una limpieza por encima a quick clean; por encima de todo: por encima de todo, que no se entere él above all o most important, he mustn't find out; pone su carrera por encima de todo she puts her career before anything else; quitarse or sacarse algo de encima <problema/tarea> to get something out of the way; quitarse or sacarse a alguien de encima — to get rid of somebody
* * *= on top, thereupon [thereon].Ex: Built for King Frederick William II. in 1788-91 with the Quadriga on top, a four-horse chariot driven by the goddess of Victory, holding the symbols of victory.
Ex: The inspector may enter, inspect and examine an amusement park and the amusement devices and structures contained thereupon.* actuar por encima de {Posesivo} capacidades = punch above + Posesivo + weight.* destacar por encima de los demás = stand out from + the rest, stand out above + the rest, stand out in + the crowd.* echar por encima = top with.* echarse encima de = bear down on.* écharsele a Uno el día encima = make + hay while the sun shines.* encima de = on top of, above, atop.* estar de pie por encima de = stand over.* estar por encima de = overlay, overlie.* justo encima de = smack right on top of.* leer por encima = browse, skim, skim read.* leer rápidamente por encima = skim through.* mirar por encima = eyeball.* mirar por encima del hombre = look down + Posesivo + nose at.* mirar por encima del hombro = look over + Posesivo + shoulders, look down on/upon.* muy por encima de todo = over and above all.* pasar por encima = pass over.* pasar por encima de la cabeza = go over + Posesivo + head.* pasar rápidamente por encima de = sweep across, swing over.* poner encima = top with.* ponerle la mano encima a = lay + a finger on.* por encima = overhead.* por encima de = across, beyond, beyond all, over, over and above, beyond the range of, well over + Expresión Numérica, overarching, above.* por encima de + Cantidad = in excess of + Cantidad.* por encima de eso = beyond that.* por encima del 10 por ciento = double digit, double figure.* por encima de la tierra = aboveground.* por encima de toda crítica = beyond reproach, above reproach.* por encima de toda duda = beyond reproach, above reproach.* por encima de toda sospecha = above suspicion.* por encima de todo = at all costs, at any cost, at any price.* quitarse a Alguien de encima = keep + Nombre + off + Posesivo + back, get + Nombre + off + Posesivo + back.* quitarse de encima = shake off.* quitarse un (buen) peso de encima = get + a (real) weight off + Posesivo + chest.* quitarse un peso de encima = take + a weight off + Posesivo + mind, take + a load off + Posesivo + mind.* quitar un peso de encima = remove + burden from shoulders.* quitar un peso de encima a Alguien = lift + a weight off + Posesivo + shoulders.* sacudirse de encima = shake off.* sobresalir por encima de los demás = stand out from + the rest, a cut above the rest, stick up above + the rest, stick out above + the rest, a cut above, stand out above + the rest, stand out in + the crowd.* ¡tener + que pasar por encima de + Posesivo + cadáver! = over + Posesivo + dead body.* tratar muy por encima = scratch + the surface of, scrape + the surface.* y encima = into the bargain.* * *A(en el espacio): le puso el pie/una piedra encima he put his foot/a stone on itno tengo or llevo dinero encima I don't have any money on mese me sentaron encima they sat on top of mese tiró el café encima she spilled the coffee over herselfvi el coche cuando ya lo tenía encima I didn't see the car until it was on top of meel autobús se nos venía encima the bus was coming straight at o toward(s) usse me vino el armario encima the cupboard came down on top of mese le vino encima una enorme responsabilidad he had to take on a great deal of reponsibilityB(en el tiempo): ya tenemos las fiestas encima the festive season is just around the cornerlos exámenes ya estaban encima the exams were already upon usla fecha se nos vino encima y no habíamos terminado the day arrived and we hadn't finishedse nos venía or echaba encima la noche night was falling (around us)C(además): es caro y encima de mala calidad it's expensive and, not only that, it's poor qualityle han dado el mejor lugar — ¡y encima se queja! they've given her the best seat — and she goes and complains!y encima, no me lo quiso devolver and then o and on top of that, he wouldn't give it back!D ( en locs):encima de: encima de la mesa on the tableencima del armario on top of the cupboardllevaba un chal encima de la chaqueta she wore a shawl over her jacketviven encima de la tienda they live over o above the shopencima de caro es feo as well as being expensive, it's (also) ugly o not only is it expensive, it's also uglyecharse algo encima ‹deuda› to saddle o land o ( BrE) lumber oneself with sth;‹problema› to take … upon oneselfecharse encima a algn ( AmL): se echó encima a todos los profesores he turned all the teachers against him, he got on the wrong side of all the teachers(hacerse caca): todavía se hace encima he still messes his pants o does it in his pantspor encima: esparcir las almendras por encima sprinkle the almonds over it o on topla miró por encima de los anteojos he looked at her over the top of his glasseslos aviones volaban por encima del pueblo the planes flew over the townella está por encima del jefe de sección she's higher up than o she's above the head of departmentpasar por encima de algn or pasarle por encima a algn (para un ascenso) to pass sb over; (para una consulta, queja) to go over sb's headtemperaturas por encima de lo normal above-average temperaturesun porcentaje muy por encima de la media a much higher than average percentageestá muy por encima de la competencia it is well ahead of the competitionlo leí muy por encima I skipped through itle eché un vistazo muy por encima I just looked over o through it very quicklyhice una limpieza muy por encima I gave the place a very quick cleanpor encima de todo: por encima de todo, que no se entere ella above all o most important, she mustn't find outpone su carrera por encima de todo she puts her career before anything elsequitarse or sacarse algo/a algn de encima: me saqué ese problema de encima I got that problem out of the waypor lo menos te has sacado ese peso de encima at least you've got that weight off your mindno sabía qué hacer para quitármela de encima I didn't know what to do to get rid of her* * *
encima adverbio
1 ( en el espacio):
no llevo dinero encima I don't have any money on me;
se tiró el café encima she spilled the coffee over herself;
se me vino el armario encima the cupboard came down on top of me
2 ( además):◊ ¡y encima se queja! and then she goes and complains!;
y encima no me lo devolvió and on top of that, he didn't give it back!
3 ( en locs)◊ encima de: encima de la mesa on the table;
encima del armario on top of the cupboard;
llevaba un chal encima de la chaqueta she wore a shawl over her jacket;
viven encima de la tienda they live over o above the shop;
encima de caro es feo not only is it expensive, it's also ugly;
por encima over;
saltó por encima he jumped over;
le eché un vistazo por encima I just looked over it quickly;
una limpieza por encima a quick clean;
por encima de above;
por encima de la media above average;
por encima de todo above everything;
volaban por encima de las nubes/del pueblo they flew above the clouds/over the town;
está por encima del jefe de sección she's above the head of department;
quitarse algo de encima ‹problema/tarea› to get sth out of the way;
quitarse a algn de encima to get rid of sb
encima adverbio
1 (en la parte superior de) on top: pon la maleta encima, put the case on top
2 (sobre uno) no tenía encima la documentación, she didn't have her papers on her
(sobre el cuerpo) se me cayó encima el café, I spilt the coffee over myself
se echó una manta encima, he put a blanket over himself
3 (sobre el espíritu, en la mente) tiene muchas preocupaciones encima, she has got lots of worries
4 (además) besides, on top of that: se estropeó el coche y encima empezó a nevar, the car broke down and then to cap it all it started to snow
no da ni golpe y encima se queja, he doesn't lift a finger and on top of all that he complains
5 (muy cerca) tengo encima el coche de detrás, the car behind is getting too close
(muy pendiente) on top of, in control of: tengo al jefe encima todo el día, I've got the boss breathing down my neck all day
♦ Locuciones: encima de, (sobre) on, over: vive encima de un bar, she lives above a bar
por encima, (superficialmente) hablamos de ello por encima, we scarcely talked about it
por encima de, over: los pájaros volaban por encima, birds flew overhead
' encima' also found in these entries:
Spanish:
añadidura
- arriba
- cadáver
- casa
- echarse
- espachurrar
- estar
- fullera
- fullero
- hombro
- llevar
- montante
- mundo
- peso
- por
- quitarse
- saltar
- sobre
- superar
- atropellar
- mirada
- ojo
- posibilidad
- quitar
- tener
- todavía
English:
above
- atop
- bear down on
- beyond
- bob
- body
- bung
- burn out
- canopy
- cave in
- clamber
- class
- dead
- disdain
- excel
- eye
- grape
- hold
- hover
- neck
- on
- one-upmanship
- over
- overhang
- overhead
- paint out
- plonk
- rise above
- rivet
- senior
- shake off
- sketchily
- skim
- stand
- standard
- top
- upon
- bargain
- by
- capacity
- carry
- first
- get
- go
- just
- keep
- look
- nag
- nose
- palm
* * *♦ adv1. [arriba] on top;[en el piso de arriba] upstairs;un pastel con una guinda encima a cake with a cherry on top;pásame el de encima pass me the top one o the one on top;yo vivo encima I live upstairs;el vecino de encima the upstairs neighbour;tienes encima un mosquito you've got a mosquito on you;Amde encima in addition, besides;le cayó encima la responsabilidad de dirigir el partido the responsibility of leading the party was thrust upon her;el autobús se le echó encima antes de que pudiera reaccionar the bus was upon him before he had time to react;tiene a su jefe encima todo el día his boss is on at him o on his back all day longse nos echó la noche encima night fell, night descended upon us3. [además] on top of that;está lejos y encima no hay transporte público it's a long way away and on top of that o what is more, there's no public transport;voy a consolarlo y encima me grita I go to comfort him and all he does is shout at meponte algo encima, vas a tener frío put something on, you'll be cold;¿llevas dinero encima? have you got any money on you?;le quitaron todo lo que llevaba encima they took everything he had with him♦ encima de loc prep1. [sobre, en] on (top of);el pan está encima de la nevera the bread is on (top of) the fridge2. [en lugar más alto que] above;encima de la montaña el cielo se encapotó the sky above the mountain clouded over;vivo encima de tu casa I live upstairs from you;estar encima de alguien [controlar, vigilar] to be on sb's back;mi madre está encima de mí todo el día my mother's on at me o on my back all day long3. [además de] as well as;encima de (ser) tonto, es feo as well as being stupid, he's also ugly;encima de no hacerlo bien… not only did he not do it well…♦ por encima loc adv1. [sobre la parte superior] on top;por encima lleva una capa de chocolate it has a layer of chocolate on top;había ropa por encima de la cama there were clothes on the bed2. [por arriba]la ciudad tenía una capa de contaminación por encima the city was covered with a layer of pollution;por encima de over;volaron por encima de los Alpes they flew over the Alps;el sol asomaba por encima de las montañas the sun was peeping over the mountainspor encima de over, above;un precio muy por encima de lo que habíamos presupuestado a price well over o above what we had budgeted for;una calidad muy por encima de lo habitual a much higher quality than usual;la salud de sus hijos está por encima de todo lo demás their childrens' health comes before everything else;está muy por encima de los otros alumnos he's far better than the other students;vive por encima de sus posibilidades he lives beyond his means;por encima de todo: por encima de todo, hazlo con mucho cuidado above all o first and foremost, be very careful;por encima de todo, lo que más me preocupa… what worries me more than anything else…;por encima de todo, no se lo digas a nadie whatever else you do, don't tell anyone;ponemos la seguridad por encima de todo we place safety first o before everything elsesólo lo he leído por encima I've only skimmed through it;ordené la casa por encima y me marché I gave the house a quick tidy up and left* * *adv1 on top;encima de on top of, on;por encima de over, above;por encima de todo above all;estar por encima de be above;echarse encima de alguien fig pounce on s.o.;la noche se nos echó encima night overtook us2:hacer algo muy por encima do sth very quickly;leí el artículo por encima I skimmed (through) the article3:no lo llevo encima I haven’t got it on me;ponerse algo encima put sth on4 ( cercano):el final del curso ya está encima we’re nearly at the end of the course already5 ( además):lo ayudo, y encima se queja I help him and then he goes and complains* * *encima adv1) : on top, above2) además: as well, besides3)encima de : on, on top of, over4)por encima de : above, beyondpor encima de la ley: above the law5)echarse encima : to take upon oneself6)7)quitarse de encima : to get rid of* * *encima adv1. (en) on2. (sobre) on top¿cuál? el que está encima which one? the one on top3. (sin tocar) over¡salta por encima! jump over!4. (además) on top of everything / on top of thatllegó tarde y, encima, se enfadó conmigo he arrived late and on top of that, he got angry with me -
20 right
1. adjective1) (on or related to the side of the body which in most people has the more skilful hand, or to the side of a person or thing which is toward the east when that person or thing is facing north (opposite to left): When I'm writing, I hold my pen in my right hand.) derecho2) (correct: Put that book back in the right place; Is that the right answer to the question?) correcto3) (morally correct; good: It's not right to let thieves keep what they have stolen.) bien4) (suitable; appropriate: He's not the right man for this job; When would be the right time to ask him?) adecuado, apropiado
2. noun1) (something a person is, or ought to be, allowed to have, do etc: Everyone has the right to a fair trial; You must fight for your rights; You have no right to say that.) derecho2) (that which is correct or good: Who's in the right in this argument?) cierto, razón3) (the right side, part or direction: Turn to the right; Take the second road on the right.) derecha4) (in politics, the people, group, party or parties holding the more traditional beliefs etc.) derecha
3. adverb1) (exactly: He was standing right here.) exactamente2) (immediately: I'll go right after lunch; I'll come right down.) inmediatamente3) (close: He was standing right beside me.) justo4) (completely; all the way: The bullet went right through his arm.) totalmente, completamente5) (to the right: Turn right.) a la derecha6) (correctly: Have I done that right?; I don't think this sum is going to turn out right.) bien, correctamente
4. verb1) (to bring back to the correct, usually upright, position: The boat tipped over, but righted itself again.) enderezar2) (to put an end to and make up for something wrong that has been done: He's like a medieval knight, going about the country looking for wrongs to right.) corregir
5. interjection(I understand; I'll do what you say etc: `I want you to type some letters for me.' `Right, I'll do them now.') de acuerdo, bien- righteously
- righteousness
- rightful
- rightfully
- rightly
- rightness
- righto
- right-oh
- rights
- right angle
- right-angled
- right-hand
- right-handed
- right wing
6. adjective((right-wing) (having opinions which are) of this sort.) de derecha- by rights
- by right
- get
- keep on the right side of
- get right
- go right
- not in one's right mind
- not quite right in the head
- not right in the head
- put right
- put/set to rights
- right away
- right-hand man
- right now
- right of way
- serve right
right1 adj1. correctocan you tell me the right time? ¿me puedes decir la hora exacta?is this the High Street? That's right ¿es la Calle Mayor? Así es2. derechoright2 adv1. bien2. a la derechaturn right at the traffic lights en el semáforo, gira a la derecha3. justo / exactamenteright3 n1. derecha2. bien3. derechotr[raɪt]1 (not left) derecho,-a2 (correct) correcto,-a3 (just) justo,-a4 (suitable) apropiado,-a, adecuado,-a■ I don't think he's the right person for the job no creo que sea la persona adecuada para el puesto■ this watch hasn't been right since it was repaired este reloj no ha ido bien desde que lo repararon1 a la derecha, hacia la derecha■ turn right at the traffic lights en el semáforo, gira a la derecha2 (correctly) bien, correctamente3 (exactly) justo4 (well) bueno, bien■ right, I'm going to bed bueno, yo me voy a la cama1 (not left) derecha2 (entitlement) derecho1 corregir2 SMALLMARITIME/SMALL enderezar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLall right! ¡bien!, ¡conforme!, ¡vale!it serves you «(him, etc)» right te (le, etc) está bien empleadoright away en seguidato be right tener razónto get it right acertarto put right arreglar, corregirright and wrong el bien y el malright angle ángulo rectoright wing SMALLPOLITICS/SMALL derecharight ['raɪt] vt1) fix, restore: repararto right the economy: reparar la economía2) straighten: enderezarright adv1) : biento live right: vivir bien2) precisely: precisamente, justoright in the middle: justo en medio3) directly, straight: derecho, directamentehe went right home: fue derecho a casa4) immediately: inmediatamenteright after lunch: inmediatamente después del almuerzo5) completely: completamentehe felt right at home: se sintió completamente cómodo6) : a la derechato look left and right: mirar a la izquierda y a la derecharight adj1) upright: bueno, honradoright conduct: conducta honrada2) correct: correctothe right answer: la respuesta correcta3) appropriate: apropiado, adecuado, debidothe right man for the job: el hombre perfecto para el trabajo4) straight: rectoa right line: una línea recta5) : derechothe right hand: la mano derecha6) sound: bienhe's not in his right mind: no está bien de la cabezaright n1) good: bien mto do right: hacer el bien2) : derecha fon the right: a la derecha4) entitlement: derecho mthe right to vote: el derecho a votarwomen's rights: los derechos de la mujer5)the Right : la derecha (en la política)adj.• acertado, -a adj.• ajustado, -a adj.• correcto, -a adj.• debido, -a adj.• derecho, -a adj.• diestro, -a adj.• enderezado, -a adj.• exacto, -a adj.• justo, -a adj.• lícito, -a adj.adv.• a la derecha adv.• bien adv.• justo adv.• mismo adv.interj.• cabal interj.n.• derechazo s.m.• derecho s.m.• justicia s.f.• privilegio s.m.• razón s.f.v.• adrizar v.• enderezar v.• endrezar v.
I raɪt1) ( correct) <answer/interpretation> correctoare we going in the right direction? — ¿vamos bien?
are you sure this is the right house? — ¿estás seguro de que ésta es la casa or de que es aquí?
did you press the right button? — ¿apretaste el botón que debías?
do you have the right change? — ¿tienes el cambio justo?
do you have the right time? — ¿tienes hora (buena)?
2) ( not mistaken)to be right — \<\<person\>\> tener* razón, estar* en lo cierto; \<\<clock\>\> estar* bien
how right she was! — cuánta razón tenía!, si habrá tenido razón!
to be right ABOUT something/somebody — tener* razón en cuanto a algo/alguien
to be right IN something: am I right in thinking this has happened before? si no me equivoco esto ya había pasado antes ¿no?; to get something right: you got two answers right acertaste dos respuestas; did I get your name right? ¿entendí bien tu nombre?; I guess you're Bobby - that's right! tú tienes que ser Bobby - el mismo! or así es!; two o'clock tomorrow, right? - right! — a las dos mañana ¿de acuerdo? - de acuerdo! or (esp Esp fam) vale!
3) (good, suitable) adecuado, apropiadowere the curtains the right length? — ¿estaban bien de largo las cortinas?
if the price is right — si el precio es razonable, si está bien de precio
4) (just, moral) (pred)to be right — ser* justo
to be right to + inf — hacer* bien en + inf
5) (pred)a) ( in order)it's too quiet: something's not right — hay demasiado silencio, algo pasa
b) (fit, healthy) (colloq) bien6) ( complete) (BrE colloq) (before n)he's a right idiot — es un idiota redomado or de marca mayor
7) ( Math)right angle — ángulo m recto
right triangle — (AmE) triángulo m rectángulo
8) (before n) <side/ear/shoe> derecho
II
1) (correctly, well) bien, correctamenteI had guessed right — había adivinado, no me había equivocado
nothing goes right for them — todo les sale mal, nada les sale bien
to do right by somebody — portarse bien con alguien; serve I 2)
2)a) (all the way, completely)they kept hoping right up until the last moment — no perdieron las esperanzas hasta el último momento
b) ( directly)it's right in front of you — lo tienes allí delante or (fam) delante de las narices
he was right here/there — estaba aquí mismo/allí mismo
c) ( immediately)3) <turn/look> a la derecha
III
1)a) c u ( entitlement) derecho mright to something/+ INF — derecho a algo/+ inf
in her/his/its own right: she is Queen in her own right es Reina a título propio or por derecho propio; she is also a composer in her own right ella también es compositora; the title is his by right el título le corresponde a él; by what right? — ¿con qué derecho?
b) rights pl derechos mplto be within one's rights — estar* en su (or mi etc) derecho
2) u c ( what is correct)to know right from wrong — saber* distinguir entre el bien y el mal
to be in the right — tener* razón, llevar la razón, estar* en lo cierto
to put o set something to rights — (esp BrE) arreglar algo
3)a) u ( opposite the left) derecha fthe one on the right — el/la de la derecha
to drive on the right — manejar or (Esp) conducir* por la derecha
on o to my/your right — a mi/tu derecha
b) ( right turn)take the next right — tome or (esp Esp) coja la próxima a la derecha
to make o (BrE) take a right — girar or torcer* or doblar a la derecha
4) u ( Pol)
IV
a) ( set upright) enderezar*b) ( redress) \<\<injustice\>\> reparar
V
interjection (colloq) bueno!, vale! (Esp fam)[raɪt]1. ADJ1) (=morally good, just) justoit is/seems only right that she should get the biggest share — es/me parece justo que ella reciba la mayor parte, está/me parece bien que ella reciba la mayor parte
it doesn't seem right that his contribution should not be acknowledged — parece injusto que no se reconozca su aportación
it's not right! — ¡no hay derecho!
I thought it right to ask permission first — me pareció conveniente preguntarle antes, pensé que debía preguntarle antes
would it be right for me to ask him? — ¿debería preguntárselo?
it is only right and proper that people should know what is going on — lo suyo es que la gente sepa lo que pasa
to do the right thing, do what is right — hacer lo correcto, actuar correctamente
doing the right thing by a pregnant girlfriend meant marrying her — hacer lo que Dios manda con una novia embarazada significaba casarse con ella
2) (=suitable) [tool, clothes] apropiado, adecuado; [time] oportunoto choose the right moment for sth/to do sth — elegir el momento oportuno para algo/para hacer algo
that's the right attitude! — ¡haces bien!
I haven't got the right clothes for a formal dinner — no tengo ropa apropiada or adecuada para una cena de etiqueta
you're not using the right tool for the job — no estás empleando la herramienta apropiada or adecuada para el trabajo
I don't think he's the right sort of person for you — me parece que no es la persona que te conviene
•
the balance of humour and tragedy is just right — el equilibrio entre humor y tragedia es perfecto"is there too much salt in it?" - "no, it's just right" — -¿tiene demasiada sal? -no, está en su punto justo
•
Mr Right — el novio soñado, el marido idealhe knows all the right people — tiene enchufes or (LAm) palanca en todas partes
•
I just happened to be in the right place at the right time — dio la casualidad de que estaba en el sitio adecuado en el momento adecuado•
if the price is right — si el precio es razonable•
he's on the right side of 40 — tiene menos de 40 años•
to say the right thing — decir lo que hay que decir, tener las palabras justas•
we'll do it when the time is right — lo haremos en el momento oportuno or a su debido tiempo3) (=correct) correcto, exactoright first time! — ¡exactamente!, ¡exacto!
"she's your sister?" - "that's right!" — -¿es tu hermana? -¡eso es! or ¡así es! or ¡exacto!
that's right! it has to go through that hole — ¡eso es! tiene que pasar por ese agujero
she said she'd done it, isn't that right, mother? — dijo que lo había hecho ¿no es así, madre? or ¿a que sí, madre?
you mean he offered to pay? is that right, Harry? — ¿dices que se ofreció a pagar? ¿es eso cierto, Harry?
and quite right too! — ¡y con razón!
am I right for the station? — ¿por aquí se va a la estación?, ¿voy bien (por aquí) para la estación?
•
right you are! * — ¡vale!, ¡muy bien!•
I was beginning to wonder whether I had the right day — empezaba a preguntarme si me habría equivocado de díayou didn't get it right, so you lose five points — no acertaste or te equivocaste, así que pierdes cinco puntos
let's get it right this time! — ¡a ver si esta vez nos sale bien!
we must get it right this time — esta vez tenemos que hacerlo bien or nos tiene que salir bien
•
is this the right house? — ¿es esta la casa?•
are you sure you've got the right number? — (Telec) ¿seguro que es ese el número?I'm confused, and I wanted you to put me right — tengo dudas y quisiera que tú me las aclararas
if you tell the story wrong the child will soon put you right — si te equivocas al contar la historia, el niño enseguida te corrige or te saca de tu error
to put a mistake right — corregir or rectificar un error
•
is this the right road for Segovia? — ¿es este el camino de Segovia?, ¿por aquí se va a Segovia?are we on the right road? — ¿vamos por buen camino?, ¿vamos bien por esta carretera?
•
it's not the right shade of green — no es el tono de verde que yo busco•
the right side of the fabric — el (lado) derecho de la tela•
is the skirt the right size? — ¿va bien la falda de talla?it's not the right size/length — no vale de talla/de largo
is that the right time? — ¿es esa la hora?
do you have the right time? — ¿tienes hora buena?, ¿sabes qué hora es exactamente?
- get on the right side of sb4) (=in the right)•
to be right — [person] tener razón, estar en lo ciertoyou're quite right, you're dead right * — tienes toda la razón
how right you are! — ¡qué razón tienes!
•
to be right about sth/sb, you were right about there being none left — tenías razón cuando decías que no quedaba ningunoyou were right about Peter, he's totally unreliable — tenías razón en lo de Peter or con respecto a Peter: no hay quien se fíe de él
•
am I right in thinking that we've met before? — si no me equivoco ya nos conocemos ¿no?you were right in calling the doctor, it was appendicitis — hiciste bien en llamar al médico, era apendicitis
5) (=in order)I knew something wasn't right when she didn't call as usual — supe que algo no iba bien cuando no llamaba como de costumbre
•
it will all come right in the end — todo se arreglará al final•
to put sth/sb right, I hope the garage can put the car right — espero que me sepan arreglar el coche en el talleryou've offended her but it's not too late to put things right — la has ofendido pero aún puedes arreglarlo
it's nothing a night's sleep won't put right — no es nada que no se arregle durmiendo toda la noche de un tirón
that's soon put right — eso se arregla fácilmente, eso tiene fácil arreglo
- be/feel as right as rain6) (=not left) derechoI'd give my right arm to know — daría cualquier cosa or todo el oro del mundo por saberlo
7) (Math) [angle] recto8) (Brit)* (as intensifier) (=complete)she made a right mess of it — lo hizo fatal *, le salió un buen churro (Sp) *
Charlieyou're a right one to talk — iro mira quién habla
2. ADV1) (=directly, exactly)•
right away — en seguida, ahora mismo, ahorita (mismo) (Mex, And)•
it happened right before our eyes — ocurrió delante de nuestros propios ojos•
he was standing right in the middle of the road — estaba justo en el centro or (CAm) en el mero centro de la calleshe's busy right now — ahora mismo or justo ahora está ocupada
•
he could tell right off that I was a foreigner — reconoció de inmediato que yo era extranjero•
to go right on — seguir todo derechoright on! * — † ¡eso es!, ¡de acuerdo!
•
she should come right out and say so — debería ser clara y decirlo•
it fell right on top of me — me cayó justo encima2) (=immediately) justo, inmediatamente•
I'll do it right after dinner — lo haré justo or inmediatamente después de cenar•
come right in! — ¡ven aquí dentro!3) (=completely)•
their house is right at the end of the street — su casa está justo al final de la calleshe was a very active old lady, right to the end — fue una anciana muy activa hasta el final
•
to push sth right in — meter algo hasta el fondo•
there is a fence right round the house — hay una valla que rodea la casa por completo•
he filled it right up — lo llenó del todo4) (=correctly) bien, correctamenteyou did right to/not to invite them — hiciste bien en invitarlos/en no invitarlos
if I remember right — si mal no recuerdo, si no me falla la memoria
it's him, right enough! — ¡seguro que es él!
5) (=fairly)•
to do right by sb — portarse como es debido con algn•
don't worry about the pay, John will see you right — no te preocupes por el sueldo, John se encargará de que te paguen lo que te correspondeserve•
to treat sb right — tratar bien a algn6) (=properly, satisfactorily) bien7) (=not left) a la derecha•
eyes right! — (Mil) ¡vista a la derecha!•
to turn right — torcer a la derechaleft II, 1., 1)right (about) turn! — ¡media vuelta a la derecha!
8) (as linker)right, who's next? — a ver, ¿quién va ahora?
right then, let's begin! — ¡empecemos, pues!
9) (in titles)3. N1) (=what is morally right, just)•
by rights the house should go to me — lo suyo or lo propio es que la casa me correspondiera a mí•
to be in the right — tener razón, estar en lo ciertowrong 3.to set or put the world to rights — arreglar el mundo
2) (=prerogative) derecho mthey have a right to privacy — tienen derecho a la or su intimidad
people have the right to read any kind of material they wish — la gente tiene derecho a leer lo que desee
what gives you the right or what right have you got to criticize me? — ¿qué derecho tienes tú a criticarme?
who gave you the right to come in here? — ¿quién te ha dado permiso para entrar aquí?
•
as of right — por derecho propio•
by right of — por or en razón deby what right do you make all the decisions? — ¿con qué derecho tomas tú todas las decisiones?
abode, assembly, exercise, reserve 2., 1)•
to own sth in one's own right — poseer algo por derecho propio•
insist on your legal rights — hazte valer tus derechos legales•
they don't have voting rights — no tienen derecho al voto or de voto•
to be (well) within one's rights — estar en su derechoyou'd be well within your rights to refuse to cooperate — estarías en tu derecho a negarte a cooperar
•
women's rights — derechos de la mujerall rights reserved — es propiedad, reservados todos los derechos
4) (=not left) derecha f•
reading from right to left — leyendo de derecha a izquierda•
to keep to the right — (Aut) circular por la derecha•
our house is the second on the right — nuestra casa es la segunda a or de la derecha•
on or to my right — a mi derecha5) (Pol)to be on or to the right of sth/sb — (Pol) estar a la derecha de algo/algn
he's further to the right than I am — es más de derecha or (Sp) de derechas que yo
6) (=right turn)to take or make a right — girar a la derecha
7) (Boxing) (=punch) derechazo m; (=right hand) derecha f4.VT (=put straight) [+ crooked picture] enderezar; (=correct) [+ mistake] corregir; [+ injustice] reparar; (=put right way up) [+ vehicle, person] enderezar•
he tried to right himself but the leg was broken — intentó ponerse de pie pero tenía la pierna rota•
to right a wrong — deshacer un agravio, reparar un daño5.CPDright angle N — ángulo m recto
to be at right angles (to sth) — estar en or formar ángulo recto (con algo)
right back N — (Sport) (=player) lateral mf derecho(-a); (=position) lateral m derecho
right half N — (Sport) medio m (volante) derecho
rights issue N — emisión f de acciones
right-to-liferight to life N — derecho m a la vida
right triangle (US) N — triángulo m rectángulo
right turn N —
to take or make a right turn — (Aut) girar a la derecha; (Pol) dar un giro a la derecha
right wing N — (Pol) derecha f; right-wing; (Sport) (=position) ala f derecha
* * *
I [raɪt]1) ( correct) <answer/interpretation> correctoare we going in the right direction? — ¿vamos bien?
are you sure this is the right house? — ¿estás seguro de que ésta es la casa or de que es aquí?
did you press the right button? — ¿apretaste el botón que debías?
do you have the right change? — ¿tienes el cambio justo?
do you have the right time? — ¿tienes hora (buena)?
2) ( not mistaken)to be right — \<\<person\>\> tener* razón, estar* en lo cierto; \<\<clock\>\> estar* bien
how right she was! — cuánta razón tenía!, si habrá tenido razón!
to be right ABOUT something/somebody — tener* razón en cuanto a algo/alguien
to be right IN something: am I right in thinking this has happened before? si no me equivoco esto ya había pasado antes ¿no?; to get something right: you got two answers right acertaste dos respuestas; did I get your name right? ¿entendí bien tu nombre?; I guess you're Bobby - that's right! tú tienes que ser Bobby - el mismo! or así es!; two o'clock tomorrow, right? - right! — a las dos mañana ¿de acuerdo? - de acuerdo! or (esp Esp fam) vale!
3) (good, suitable) adecuado, apropiadowere the curtains the right length? — ¿estaban bien de largo las cortinas?
if the price is right — si el precio es razonable, si está bien de precio
4) (just, moral) (pred)to be right — ser* justo
to be right to + inf — hacer* bien en + inf
5) (pred)a) ( in order)it's too quiet: something's not right — hay demasiado silencio, algo pasa
b) (fit, healthy) (colloq) bien6) ( complete) (BrE colloq) (before n)he's a right idiot — es un idiota redomado or de marca mayor
7) ( Math)right angle — ángulo m recto
right triangle — (AmE) triángulo m rectángulo
8) (before n) <side/ear/shoe> derecho
II
1) (correctly, well) bien, correctamenteI had guessed right — había adivinado, no me había equivocado
nothing goes right for them — todo les sale mal, nada les sale bien
to do right by somebody — portarse bien con alguien; serve I 2)
2)a) (all the way, completely)they kept hoping right up until the last moment — no perdieron las esperanzas hasta el último momento
b) ( directly)it's right in front of you — lo tienes allí delante or (fam) delante de las narices
he was right here/there — estaba aquí mismo/allí mismo
c) ( immediately)3) <turn/look> a la derecha
III
1)a) c u ( entitlement) derecho mright to something/+ INF — derecho a algo/+ inf
in her/his/its own right: she is Queen in her own right es Reina a título propio or por derecho propio; she is also a composer in her own right ella también es compositora; the title is his by right el título le corresponde a él; by what right? — ¿con qué derecho?
b) rights pl derechos mplto be within one's rights — estar* en su (or mi etc) derecho
2) u c ( what is correct)to know right from wrong — saber* distinguir entre el bien y el mal
to be in the right — tener* razón, llevar la razón, estar* en lo cierto
to put o set something to rights — (esp BrE) arreglar algo
3)a) u ( opposite the left) derecha fthe one on the right — el/la de la derecha
to drive on the right — manejar or (Esp) conducir* por la derecha
on o to my/your right — a mi/tu derecha
b) ( right turn)take the next right — tome or (esp Esp) coja la próxima a la derecha
to make o (BrE) take a right — girar or torcer* or doblar a la derecha
4) u ( Pol)
IV
a) ( set upright) enderezar*b) ( redress) \<\<injustice\>\> reparar
V
interjection (colloq) bueno!, vale! (Esp fam)
См. также в других словарях:
Abrigo — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar … Wikipedia Español
La más grandiosa de las aventuras: pasajes de la Biblia — En este artículo sobre televisión y religión se detectaron los siguientes problemas: Necesita ser wikificado conforme a las convenciones de estilo de Wikipedia. Carece de fuentes o referencias que aparezcan en una fuente acreditada. Es huérfano,… … Wikipedia Español
Viñedo de Borgoña — Vignoble de Gevrey Chambertin de la Côte d Or, dorada en otoño, en el origen del nombre de la Côte d Or. El viñedo de Borgoña (en francés, Vignoble de Bourgogne) es una región vinícola de Francia que se extiende por la región homónima, al este de … Wikipedia Español
extremo — (Del lat. extremus, superlativo de exterus, externo.) ► adjetivo 1 Que está al final: ■ la suya es la habitación extrema del pasillo. SINÓNIMO último 2 Que es excesivo, muy intenso o elevado: ■ tiene una paciencia extrema; hace un frío extremo.… … Enciclopedia Universal
Prehistoria de Argentina — Saltar a navegación, búsqueda El científico argentino Florentino Ameghino (1854 1911) elaboró una teoría que afirmaba el origen pampeano del hombre (el Homo pampeus) pero que luego sería refutada y dejada de lado. Los primeros seres humanos en… … Wikipedia Español
quitar — (Del lat. quietus, tranquilo.) ► verbo transitivo 1 Apartar una cosa de otra con la que está o de la que forma parte: ■ quitó las malas hierbas del jardín. SINÓNIMO separar ANTÓNIMO poner 2 Hacer desaparecer una cosa de un sitio: ■ no ha podido… … Enciclopedia Universal
Patrimonio de la Humanidad en España — Anexo:Patrimonio de la Humanidad en España Saltar a navegación, búsqueda España adoptó el 4 de mayo de 1982 la Convención para la protección del Patrimonio cultural y natural de la Humanidad de la … Wikipedia Español
Monkey D. Luffy — Este artículo está titulado de acuerdo a la onomástica japonesa, en que el apellido precede al nombre. Monkey D. Luffy モンキー・D・ルフィ (Monkī D Rufi) Sexo Masculino Fecha de nacimiento 5 de mayo[1 … Wikipedia Español
Cuerpo — (Del lat. corpus, oris.) ► sustantivo masculino 1 Cualquier materia sólida, líquida o gaseosa. SINÓNIMO masa 2 Objeto material caracterizado por ocupar un lugar en el espacio: ■ volumen de un cuerpo. 3 ANATOMÍA Organismo del hombre, en oposición… … Enciclopedia Universal
Villanos Disney — Anexo:Villanos Disney Saltar a navegación, búsqueda Los Villanos Disney es el término más popular utilizado para nombrar al grupo de personajes antagónicos de las producciones de Disney. Aunque el grupo abarca a la totalidad de villanos sin… … Wikipedia Español
Anexo:Personajes de ¡Oye, Arnold! — Este anexo recoge a la mayoría de los personajes ficticios que han aparecido en la serie de televisión estadounidense ¡Oye Arnold!. Contenido 1 Arnold y su familia 2 Los inquilinos de Sunset Arms (la casa de huéspedes) y sus familias 3 … Wikipedia Español